Dautari News TOWER - Beta

अर्घाखाँची र पोखरामा भएका सडक दुर्घटनामा एकदर्जनको ज्यान गयो
काठमाण्डौ २२ कार्तिक । अर्घाखाँची र पोखरामा आइतबार विहान भएका छुट्टा छुट्टै दुर्घटनमा कम्तिमा १२ जनाको ज्यान गएको छ ।
अर्घाखाचीको गोखुङगाबाट सदरमुकाम सन्धिखर्क तर्फ आउदै गरेको लु १ ख ३९ ८७ नम्बरको बस आज बिहान हंसपुर गाविस ३ कमेरेपानी सडकबाट तल खस्दा कम्तीमा १० जना यात्रुको ज्यान गएको छ ।

झुमे नेपालीहरु दुवईमा देउसी भैलो सांस्कृतिक कार्यक्रममा

नेपाली समाज यूएईले यही अक्टोवर २३ शुक्रवार २००९ का दिन दुवईको एभरेष्ट होटेलमा आयोजना गरेको देउसी भैलो सांस्कृतिक कार्यक्रममा दुवईमा कार्यरत नेपालीहरु दिलै खुलाएर रमाए ।
नेपाली दूतावास अबुधावी यूएईका द्धितिय सचिव लोक बहादुर पौडेल क्षेत्री तथा नेपाली समाजका उप सपाभति डा. असिफ अलि सिद्धिकिद्धारा सयूक्तरुपमा पानसमा मैन बत्ती बाली कार्यक्रमको उद्धघाटन गरिएको थियो ।
असिम महतको सब्द सम्योजन स्वर तथा अन्य कलाकारहरुको साथमा पूर्व मेची पश्चिम काली भईयो भेट दुवईमा यस पाली, भन भन बहिनी, देउसीरे भन भन्दै देउसीरे भाकाको गितमा उपस्थित सबै अतिथि, तथा दूवईमा छरीएर रहेका नेपालीहरुलाई स्वागत गरेका थिए । कलाकारहरुले भन भन भाई देउसीरे भन्दा उपस्थित दर्शकहरुले देउसीरे भन्दै साथ दिदा हल संगितमय भई गुञ्जिएको थियो ।

यूएईमा छरिएर रहेका किरण भट्टराई, डिक्की योञ्जन, प्रकाश पराजुली, पृय साड.वो, ज्ञान लामा, रविन परियार, मीना वाईवा, सूर्य के.सी, आशिष राई, सुलोचना श्रेष्ठ, रेखा घिमीरे तथा अन्य कलाकारहरुले विभिन्न भाकाका आधुनिक गित, लोक गित, तथा देउसी भैलो भाकामा गित तथा नृत्य प्रस्तुत गरेका थिए ।

जलेको ह्रदयमा फुलेको प्रेम -२

लेखक-हस्त गौतम मृदुल
(जलेको ह्रदयको पहिलो भाग यहाँ छ ।)

त्यहाँ पनि बहामा युनिर्भरसिटीमा नेपाली प्रोफेसर टेकनाथ पोखरेलज्युलाइ भेटें। एहाँको साथमा उहाँको धर्मपत्नी पनी साथैमा भएकोले नेपाली पन्को खानाले मलाइ मुग्ध बनायो। अनि म त्यतैबाट टेकसासको इलपासोमा केही दिन बसी रहेको छु। म आज यतैबाट जमैकातिर उडें। क्यारिवियन टापुमा जमैका आफैमा मिश्रित सास्कृतिक पहिचान बोकेको पाएँ। भारतीय नागरिकको बाहुल्यताले मलाइ भारत मै बसीरहेको अनुभव भो। त्यहुको हरेका समुन्द्री वेहरुमा नरीवलका काँचो फल भित्रको पानीले तपाइकै अधरको मुस्को दिन्न्थ्यो। कति रसिलो थियो त्यो कति पोसिलो। बालुवाका कण कणमा तपाइकै चित्रहरु खोज्दै बार्को सानो पाण्डुबीमा यात्रा गरें। अहो यात्रा कति मनोरम थियो तर त्यो यात्रामा तपाइको न्यानो आलिंगन पनि हुदो होत कति आनन्द आउदो हो। छालले माथी उचाल्ने र पछार्ने गर्दा बेला बेलामा लाग्दथ्यो समुन्द्रका बिशाल माछाले नेपाली स्वाद पाउने छ। क्युवाकोको हवाना सहर पनि आफैमा सुन्दर तर फिडेल क्यास्ट्रोको भुतले
सातो खाएका कुन्ठीत जनताको मुहार मलिन देखिरहेको छु। यो मलिन अनुहारमा पनी तपाइलाइ खोजें कतै भेटिन। यादहरु मनभरी छछल्कीय नुनीला छालअरु झैं। पानी चाहेर पनि पिउन सक्ने अबस्था थिएन मेरो हाल त्यस्तै थियो मैले चाहेर पनि तपाइलाइ साथमा घमाउन सकिन। बार्कोको अर्को चुनौतीपुर्ण यात्रा शुरु गरें। मेक्सीको सम्म पुग्दा दिमाग खराव भयो। रिंगटा लाग्यो। बिरामी नै भए। मुन कम्जोर भएको बेला नै आत्मीय जनको याद आउदो रहेछ। तर…॥

मेक्सीकोको साँकृतिक सम्पदाको खानी लागी रहेछ मलाइ। घना बस्ती न्यानो मौसम र मायाजातीको सुन्दर मिश्रण पाएँ। चेतुमाल हुदै मेक्सीको सहर जुन बिस्वको तेस्रो ठुलो सहर भनेर चिनिन्छ। क्याथलिक धर्मले बाहुल्यता पाएको मेक्सीकन एतिहुसिक सास्कृतिक अबशेषहरुले सजाएको पाएँ। पोलांक्को देखी सान्तामारिया बजार जताततै घुमियो। मेक्सिको पुराना ति धरोहर भित्र लुकेको इतिहाँस पनि हेरिरहे। तर हाम्रो मायाको इतिहाँस पाएको छैन। अनि लामो पटयार लाग्दो बसको यात्रा गर्दै बेलिजतिर लागें। बेलिज सानो देश जहाँ गोखौली सेनाहरुले जंगल तालिम गर्दा रहेछन। हाइड्रो पावरमा काम गर्न आएको २०० जना नेपाली समेत भेटेर निकै रमायौ। जंगलै जंगल भित्र पुराना मायान रुइनहरु हेर्दै क्रोजल टाउन बेल्मोपान बेलिजसिटी कुन्तार्गोदा बेंम्गे हुदै म फेरी अर्को देश ग्वाटेमाला लागें। ग्वाटेमाला पनि सारै प्राकृतिक र सास्कृतिक सुन्दरताले सजीएको देश पाएँ। अनि म त्यहिबाटो हन्डुरसको र्पोतोर्कोतेस सानपेद्रोसुला घुमे। त्यो पलमा बसका झ्ययालबाट देखिने ति सुन्दर दृश्यहरुमा तपाइका स्मृतिहरु खोजें। मायाजाती कै बाहुल्यता रहेको हन्डुरस पनि कम सुन्दर छैन। टिगुचिगाल्पा राजधानीमा पुगेर मायाँ होटलमा बसें। झन्डै काठमाण्डौ जस्तो उच्चस्थानमा रहेको राजधानी स्पानिस एतिहुस र वर्तमान भित्र बाँधिएको टिगुचागाल्पाका हरेका ठाउमा मायाको अभावमा धेरै गित लेखें। तामालेस खाँए। मकैको पिठाले आटो झै घोलेर कुखुराको मासु लाइ स्वदिष्ट मसालाले पकाएर हरियो केराको पातभित्र पोको पारेको खाजा रहेछ।


जव ह्रदय प्रेमको कारागार भित्र निर्दोष कैदी भएर रहन्छ र बिछोडका बाणले घायल हुन्छ तव थाहा हुन्छ प्रेम केहो भन्ने। मदर टेरेसा बिनाका बिरामी झैं अलपत्र भएको छ जिन्दगी।

अर्काको घरमा बलेको आगोले आफनो घरको रोटी पकाउने स्वार्थी नेताहरुको चंगुलमा परेर देश क्षेतबिक्षत भएको छ। त्यो क्षेतबिक्षेत देशको ह्रदय नै मेरो जीवनको पहिचान हो। एकदिन तपाइको गोधमा आएर जीवनको दृष्टि बिसाउने मेरा सपनाहरु जलजलामा हिउ बिलाए झैं बिलाए। त्यहि चोटले बगेका आँशुको नसा पिउदै पुन सतिदेबी गुमाउदाका महादेब बनेर म घुमी रहे यस धरामा।


हन्डुरस बाट सान्साल्भाडोर हुदै निकारागुवा पुगें। मानगुवा पनी प्राकृतिक रुपमा बिशिष्त नै पाएँ। तरेली परेका होचा पहाड र दुवैतिर महासागरले छाएको सानो देश पनी औधी मन परयो। त्यहाँको प्रकृतिसंग खेल्दा डुल्दा पनि तपाइको झझल्कोले निकै सताइ रहेको छ। अनी बसको लामो यात्रामा फेरी अर्को उस्तै देश कोष्टारिका पुगें। कफी उत्पादनमा नाम कमाएको कोष्टारिका धेरै अगाडी पाएँ। मनोरम दृश्यहरु अनुपम सौन्दर्य र सान्तपि्रय देश मलाइ अति नै मन परयो। ज्वालामुखी पहाडको फेदमा रहेको सहर सानजोसे राजधानीको रुपमा निकै सम्मपन्न पाएँ। कफीको स्वादिष्ट पियाका चुस्कीहरुमा तपाइको मायाको अकल्पनीय अनुभव गरे। यो देश कफी उत्पादन गर्ने एक सम्पन्नसाली देश रहेछ। सानजोसेको बगलमा उभिएको होचो पहाड झैं तिम्रो याद स्मृतिको बस्तीमा सवैभन्दा उच्च थियो। बसैबसबाट लामो यात्रा तय गरी पानामा सहर पुगे। पारोको खानी र प्रकृतिको अनुपम मेल बनेको पानामा दक्षिणी अमेरिका र मध्य अमेरिकालाइ भुमीको मार्गले जोड्ने पुल जस्तै लागी रहेको छ। पानामाको नहर भनेर चिनिने त्यो मानव निमृत नहरमा जहाजी यात्रा गर्दै कोलम्वीयको कार्टाहिना सहरमा पुगें। कोलम्वीय अफिम खेतीको उतकृष्ट भुमी हो। कार्टाहिनाबाट बसमा फेरी तिम्रो यादहरुलाइ गितमा उन्दै बोगोटा सिटी पुगें। बोगोटामा साथी जर्मन जो नेपाल पनि घुमी सकेको रहेछ उस्को साथमा बसेर कयौं दिनह बिताए।

सन २००१ मार्च ७ गने फेरी म पृथबिको भुममध्य रेखामा पर्ने इक्वाइडोरमा आएँ। पृथ्वीको केन्द्रबिन्दुमा कतै हाम्रो बिस्वासको केन्द्र पनि छ की भनी फनफनी घुमे। पहिलो पल्ट यो ठाउमा टेकेर पृथिबिलाइ छुटयाइएका रेखाहरु हेरें। पुर्ब पश्चिम उत्तर दक्षिण तेहीबाट शुरु भएको रहे छ। त्यो रेखाहरुमा तपाइ र मेरो बिस्वासको रेखालाइ केलाएं तर रेखा कतै भेटिन। क्षेणिक मायाको नाटकिय रेखालाइ एकपटक थुकें। अनि त्यो पवित्र र एतिहाँसिक ठाउबाट निस्केर क्युटो सहर पसें। काठमाण्डौ झैं भल्कानिक पहाडै पहाडले ढाकेको न धेरै चिसो न धेरै तातो मनोरम सहरमा हराइ रहेको छु।

पोर्तोलोपे माछाला मान्ता सान्ताडोमींगो गयाकुल घुम्दै फेरी कोथोबालोमा अवस्थीत भल्कानिक कोतोप्याक हिमाल हेर्न पुगें। त्यो हिमालको उचाइ जस्तै हाम्रो प्रेमको उचाइ नाप्न खोजे तर त्यहाँ उचाइ थिएन त्यो त सेती भासिय झैं समयको गर्भमा कतै हराएको यिबोगान्त कथा मात्र थियो। अर्को चिम्बारासो हिमाल देख्न रहर त्यसै हरायो जसै हाम्रो मिलनका क्षेणहरु हराएका थिए।


अर्को चर्चित ठाउ गालापागोस आइल्याण्ड घुम्न पाइन जसरी हामीसंगै मनकामना जान पाइन। इक्वाइडोरमा पनि अमेरिकन डलर नै चलेको रहेछ। अचम्म लाग्यो छुटै स्वतन्त्र राष्टमा पनि अर्को देशको पैसाले स्थान ओगटेको रहे छ। सायद नेताहरुको नार्मदी र नेत्रित्वहिन राजनीतिको कारण त्यो अबस्थामा अमेरिकाले सघाएको होला। अनि जलेको ह्रदयलाइ सान्त पार्न साउथ अमेरिकाको अर्को देश ब्राजिलतिर लागें जुन देश फुटबलका जन्मदाता पेलेको देश भनेर जानिन्छ। रियो दे जेनारियोको सुन्दर सहर भित्र हराएँ। आहा कति राम्रो ठाउ। समुन्द्री छालमा रमाउदै तिम्रो स्मृतिमा गित लेखें। जुन गीत चर्चित गायिका नालिना चित्रकार बहिनीले गाएकी छिन। असारे धान पानी नै नपाइ सुकेर मरे झैं।

एक बिसाल चटानमाथी उभिएको पहाडको टुप्पोमा उभिएको भिमकाय जिसस् क्राइष्टको सालिक आफैमा पबित्र गन्तब्य बनेको छ। दिनभरी त्यही उचाइमा अनगिन्ती भावहरु गीतमा उर्तादै बसें। त्यो सुन्दर स्थानमा तिमी बिना एक्लै बस्दाको पिडा देशको मर्म नबुमुने नेताहरु झै बुझ्ने कोही भएन।

घात र आघातको मर्मले जलेको ह्रदयमा स्मृतिका फुलहरु उर्मिए र बिरबलको खिचडी बनेर प्रसान्त महासागरमा हराए। अर्को सहर साँपाउलोतिर मेरा कम्जोर पाउहरु अगाडी बढाएं।

बसको झ्यालबाट दाँयाबाँयाका अनमोल दृष्यहरु नियाल्दै लामो यात्रा तय गरी फेरी काराकास सहरतिर लागें। भेनेजुयालाको राजधानी बनेको काराकास सहर आफैमा सुन्दर छ। संसार प्रशिद्ध सुन्दरी र सुन्दताको नमुना नै हो भेनेजुयाला पनि। प्रशान्त महासागरको छालले संधै चुम्ने त्यो भुमि सारै राम्रो लाग्यो। स्रसारको सवैभन्दा अग्लो छहरामा एक पटक मनमुग्ध भए जस्को आनन्द तपाइको छली मायामा थिएन।


काराकासको छोटो बसाइ पछि वोनारिस सहर अर्जेनटिनातिर उडें। नीलो आकास माथी उडेको जहाजबाट आमाजोनस नदी र पहाड अनि घनाजंगल हेर्दै अगि बढें। सेता बादलका टुक्रामाथी आफु उडीरहेको क्षेणले मुसक्क फेरी तिनै यादहरु छछील्कए आखाभरी । वोनसयरिस सहरका मनोरम दृश्यहरु नजरमा जम्मा गर्दै अगी बढे। एताउता हेर्छु मात्र स्पेनिस परीहरुमात्र पाउछु। कयौं पटक उनिहरुका हाउभाउमा तपाइलाइ खोजें उनिहरुको सहवासमा तिमीलाइ खोजें अहँ पाउन सकिन किन भने तिम्रो प्रेम त फुलचोकी डाँडामा हिउ बिलाए झैं बिलाइ सके छ। अनी फेरी सान्टीयागोमा रोकिएँ। राजनैतिक गन्जागोलमा रन्थनियको चिलीले भर्खर गति लिन लागेको भएर जोसिलो राष्ट लाग्यो। सान्त लाग्यो। देशमा गतिहिन बनाउने त गलत राजनीति नै रहेछ। एकपटक मेरो देशका अपांग नेताहरुलाइ देखेर थुक्न मन लाग्यो। राम्रो नेता देशमा नजन्मिएकै कारण हामी युगौ देखी भारतीय हेपाहामा परेका रहेछौ। बिशाल नेपाल गुमाएका नेपाली बचेको आफनो अलिकति माटोमा पनि भारतीय हस्तक्षेप देखेर भारत प्रति दुख लाग्यो। त्यो आत्मीय पिडा कित त देशलाइ थाहा थियो कि त तपाइको धोकाले मलाइ थाहा थियो। चिलिको स्वाद लिने अबसर पाएँ। सान्टीयागो अति नै मन परिरहेको छ मलाइ। बाहिरको मनोरम सहर हेर्ने कोसिस् गरे तर मनभित्र पाकेको पिडाको घाउले त्यो क्षेणलाइ गौण पारी दियो। अनि पेरुको लिमा तिर उक्लीएँ बसैबासबाट। ज्विनमा मेरो यो नै लामो यात्रा भयो।

लिमाको पौराणिक बस्ती र सांस्कृतिक तामझामको साथ आफनो बसाइलाइ स्मरणीय बनाउदै अगी बढे। साउथ अमेरिकालाइ सलाम गर्दै दक्षिण अफ्रिकातिर लागें। स्वतन्त्रताका पुजारी नेलसन मन्डेलाको भुमीमा टेक्ने सपना भित्र हराउदै जोहानसवर्गमा ओर्लि्रए। २००२ साल जुलाइ महिना गर्मीको प्रचन्ड धुप संगै साथ अपि्रको जाम्वियतिर लागे। लन्डन सिटी हुदै भिक्टोरिया सहर बाट बाहिर निस्के। त्यो मन्डेला भुमीमा मेरो प्रेमको स्वतन्त्र अस्तित्व खोजें कतै पाइन। बरु तपाइकै निहित स्वार्थको पाण्डुलीपि भेटियो। हाम्रो आपसी विस्वासको उचाइ पत्ता लगाउन खोजें तर त्यो पनि नेपाल झैं ठुलो संकटमा परेको थियो। अनी त्यहाँबाट म केन्याको नैरोवीमा रोकिएँ र केही दिन बिताएँ। बाक्लो भारतीयहरु भेटिए। कतै उजाड र बिरक्त लाग्दो बाताबरण पाएँ। गरिवीमा अत्यन्तै गरिव र धनीमा अति धनीको मारमा पिल्सीएको केन्याबाट फेरी म अन्तै मोडे मैले मेरा पाइलाहरु।


नैरोवीका ति उजाड उजाड बस्तीहरुमा आफुलाइ तुलना गरें। हो म त्यही उजाड प्रतिनिधि हँ। मेरो जीवनका सपनाहरु रित्तिएका छन। आशाका कोपिलाहरु चुडिएका छन्। बल्ल तान्जानियको दारेसलाममा पुगें। अनि इन्डियन महासागरको छालले हरपल चुमिरहेको कृर्षिजन्य भुमिमा पाइला राखें। किलीमन्जारो हिमाल कै फेदीमा बसेर अतितलाइ नियालें। संसारभरीका पर्यटकहरुलाइ मन तान्ने त्यो सुन्दरताले तपाइको धोकेबाज स्मृतिलाइ तान्न सकेन। चाहे जस्तो सुकै सुन्दर ठाउमा पुगुँ म यदि प्रेम छैन भने त्यो निरस नै हुदो रहेछ। त्यो भावले मलाइ त्यहाँबाट डोरयाउदै इजिप्ट तिर लग्यो। पुरानो धार्मिक इतिहाँस बोकेको काइरोमा अवस्थीत पिरामिड घुम्न पुगें। तीनवटा अग्ला मानव निर्मित पिरामिडमा एक किसिमको कौतहल थियो। कसरी कहिले बन्यो होला त्यो भब्यता। त्यतिमात्र कहुहोर बालुवामाथी पाइला राख्दै जमिनमुनी राखिएका कफनहरु हेरें। हो मेरो प्रेम पनि ति नै चिहान बनेर अस्ताएको अनुभव गरेँ। ।


साँच्चै मित्र गिताजी किन ममाथीको तपाइको प्रेम आज यस्तै कफनमा अस्ताएका अबशेष मुै भए अदभुत चित्र र चिहानका कफन हेरी निस्कीएं। मलाइ लाग्यो हाम्रो प्रेमको शव त्यही गाडीएको रहेछ। कहिल्यै पनि हेरी नसकीने अनन्त गाथाले भरिएको काइरोको पिरामिष आफैमा जिवित शाक्षी थियो। तर हाम्रो प्रेमको साक्षी केही थिएन। अनि म फेरी अर्को सहर नायल नदीमाथी पानीजहाज चढेर लामो यात्रा गरें। आहा जहाजबाट वरीपरीको मनोरम दृष्य हेर्दा अलौकिक आनन्द आउथ्यो।

कहाँ छ सच्चा नागरिक सर्वोच्चता ?

दीगो शान्ति , लोकतन्त्र र गणतन्त्र प्राप्तिको चाहनामा मुखरित जनआन्दोलन र जनताको विश्वास, नेपाली राजनैतिक दलहरूले पनि अंगिकार गरेकै हुन कि भन्ने आँकलनमा नेपाली जनता थिए । कांग्रेस, एमाले र माओवादी समेतले पुराना गल्ति र भूलहरूलाई फेरि नदोहोराउने प्रण गर्दा , हामी जनता पुलकित भएका थियौँ र सोचेका थियौँ अबको राजनीति ईमान्दारितापूर्ण लोकतान्त्रिक आचरण सहितको हुनेछ । तर अपशोस, दलहरू बद्लेनन् र उनीहरूको प्रण खोक्रो र फोस्रो मात्र प्रमाणित हुँदै गयो भने हामी कसैको गलत आश्वासनमा कति सजिलै फुस्लिन्छौँ र फुरूङ्ग बन्छौँ भन्ने कुरा पनि प्रमाणित भयो । यो बुझ्न कत्ति अप्ठ्यारो छैन कि राजनैतिक दलहरूको , बेइमानी जारी रहनुका पछाडि उनीहरूको ‘ मै खाऊँ , मै लाऊँ’ भन्ने प्रवृत्ति जिम्मेवार छ । यस्तै लुब्ध प्रवृत्तिका कारण दलहरू राष्ट्रिय र नागरिक मुद्दामा सहमत बनेर मुलुकको अनुहार फेर्ने कुरामा एकमत हुन कहिलै सक्दैनन् र परस्परमा अविश्वास को खाडल सिर्जना गर्दै मुठभेडको माहौलमा रम्न मन पराउँछन् । आफ्नो दलको मात्र सदैव एकलौटी वर्चस्व कायम गर्ने राजनीतिक सोच लिएर राजनीतिमा लागेकाहरू जब लोकतन्त्रको नक्कली आवरण धारण गरेर आफ्ना कुत्सित निरंकूश मुद्दा खोज्न लागिपर्छन, सामान्य जनताले चिन्न सक्दैन कसको असल इरादा के हो अथवा कुन सक्कली वा कुन नक्क्ली हो भनेर ।

कांग्रेसलाई क्रान्तिकारी भनेर गरिने जथाभावी परिवर्तनमा चित्त बुझ्दैन , एमलेलाई क्रान्तिकारी साम्यवाद र लोकतन्त्रको समन्वयमा सन्तुलन मिलाउँदामा नै गाह्रो छ उता माओवादीलाई आँफू विजेता भएको भ्रममा सबै कुरा आफ्नो मान्यता अनुसार जबर्जस्ति चल्नु पर्ने क्रान्तिकारिताले उचालेको छ । तर वास्तविकता के हो भने , नेपाली जनताले निरंकूशता तर्फ बढेर, आँफू नै राज्यको पर्याय ठान्ने र जनतालाई भुसुना ठान्ने महेन्द्र र ज्ञानेन्द्र ब्राण्डको राजतन्त्र बिरुद्द अभिमत प्रकट गरेका हुन् र परिवर्तन सम्भव पारेका हुन् । जनताको परिवर्तनतर्फको रूझानमा जनपक्षीय लोकतन्त्र , विश्वमान्य लोकतान्त्रिक अधिकारप्रतिको ठोस चाहना केवल प्रतिनिधिमूलक रूपमा देखावटी ढंगले नभएर , यस्ता हक र अधिकारलाई कसैको नियन्त्रण भन्दा परबाट व्यवस्थित पार्नु पर्छ भन्नका लागि थियो । यो परिवर्तन , कदापी एउटा सम्भावित अधिनायकवादको चंगूलबाट उद्दार गरि अर्को चण्डालको हातमा सुम्पनका लागि थिएन ।

माओवादीको नागरिक सर्वोच्चताको आन्दोलन माओवादीकै शव्दमा केवल माओवादी सरकारको निर्माणका लागि मात्र हो र नागरिक सर्वोच्चता ‘ हामीलाई सत्ता दिनपर्छ’ भन्ने मागको अर्को व्याख्या मात्र हो भने ,नेपालका यी कथित क्रान्तिकारी सबैभन्दा लुच्चा ढोंगीहरू हुन भन्नै पर्छ । माओवादीको नागरिक सर्वोच्चताको माग लोकतान्त्रिक मूल्य मान्यताको कडी हो भन्नुमा अत्युक्ति छैन, तर एउटा राजनैतिक दल जसको सामर्थ्य नै उसका प्राइभेट छापामार र अर्ध मिलिसिया दस्ता वाइसिएलको जोरजुलुममा अडेको छ , उसले आँफूलाई व्यवहारत: नागरिक सर्वोच्चताको मातहत ल्याउन नचाहनु बरू राष्ट्रिय सुरक्षा सेना र प्रहरी तथा प्रशासनलाई आफ्नो मातहत ल्याएर आँफ्नो तजविजमा देश चल्ने माहौल बनाउनुलाई ‘सिभिल सुप्रिमेसी’ को जामा पहिराएर सदावहार आन्दोलनको नौटंकी देखाउनु देशको वर्तमान र भविष्य दुवैका लागि बिनाशकारी काम हो । माओवादीको चाहना निरंकूश कम्युनिष्ट पार्टीको शासन व्यवस्था कायम गर्नु रहेसम्म, उसको लोकतन्त्रवादी हौँ भन्ने दावा बेइमानीको पराकाष्ठा हो । व्यक्तिगत दल विशेषको सेना र मिलिसिया लिएर त्यसैका भरमा, अरूमाथि दादागिरी गरूञ्जेल , यस्तो पार्टी नागरिक अधिकार र लोकतन्त्रकालागि प्रतिवद्द हुनसक्छ भनेर कसैले मनले पत्याउने कुरै हुन्न अनि शक्तिखोर भिडियो प्रकरणको प्रचण्ड खुलासादेखि माओवादीका नेतृत्व तहले बोल्ने बोलीमा कतै पनि , भावी नेपालको राजनीतिलाई राजनैतिक समन्वयको सर्वमान्य बाटोमा बढाउने भन्ने प्रण देखिएको छैन बरू तिनका सबैखाले नेताले बोलेका कुरालाई वा तिनका दस्तावेजलाई आधार मान्दा, मौका आउने बित्तिकै राजनीतिलाई आफ्नो तरिकाले हाइज्याक गर्न माओवादी लागिपरेको जगजाहेर हुने गर्छ । यो अधिनायकवादी यथार्थको विचार र व्यवहार बोकेर नागरिक सर्वोच्चताको राग अलाप्नु कथित क्रान्तिकारी राजनीतिको उदेक लाग्दो पक्ष हो । नागरिक शासन, नागरिक सर्वोच्चता र विधिसम्मत पद्दतिप्रतिको माओवादी विचार , व्यवहार , बोली र दस्तावेज प्रष्ट नबेन सम्म , यो जनतालाई ‘हुक’ मा फँसाएर आफ्नो ढडिया भर्ने कुत्सित एजेण्डा भन्दा बढी केही हुने छैन ।

संविधानसभाको सबैभन्दा ठूलो दल भएकाले सरकारको नेतृत्व गर्ने नैतिक ( बहुमत नभएकाले कानूनी हैन ) जिम्मेवारी माओवादीको थियो र उसले गर्‍यो तर आँफैले राजिनामा दिएर सरकार छाडेपछि दोस्रो विकल्पका रूपमा बहुमत जुटाएर नै माओवादीको भाषामा अहिलेको कठपुतली सरकार कायम भएको हो । विशेषण त जे दिए पनि भयो , मन पर्नेले एउटा देला नपर्नेले अर्को । अनि बहुमतबाट बनेको सरकार बिघटन गरेर तस्तरीमा राखी ‘ल सरकार ज्यूनार गर्नुस’ भनी माओवादीलाई पुन: सरकार जिम्मा लागाउनु नै नागरिक सर्वोच्चता हुने हो भने यो जस्तो दरिद्र परिभाषा यसको केही हुन सक्दैन । माओवादीले सरकार बनाउन आँफै पहल गर्नु पर्छ र ऊ बहुमत जुटाउन सक्ने सबैभन्दा सजिलो पोजिसनमा भएको दल हो , उसले बहुमत जुटाए अरूले पनि जुटाउन सक्ने समानान्तर स्थिति कदापी रहन्न । यस्तोमा उसले आन्दोलन गर्ने अनु उसको बहुमत जुटाइदिएर अरूले उसैको नामको सरकार खडा गरिदिनुपर्ने यस्तो बालहठलाई लोकतन्त्र भन्ने कि के भन्ने अर्को जोक बनेको छ हाम्रो नेपालमा ।

यथास्थतिवादी कहलिएका कांग्रेस र एमाले अनि १८ दलले, सरकार ओगट्ने काम गर्न सक्लान तर संविधान निर्माणको काम फत्ते गर्न सम्भव छैन किनकि यसमा माओवादी अनिवार्य र मुख्य घटक हो । संविधान नै निर्माण नहुने हो कि भन्ने सन्दर्भमा सरकारको नेतृत्व माओवादीले लिनु आवश्यक छ तर यो सडकमा मिलिसियालाई लाठी र मुङ्ग्रासहित उतारेर लिन खोज्नु उरणठ्याउलोपन हो , यसरी सरकार पाइएला तर भोलि अर्काले पनि यही तरिका अपनाउँदा , यसलाई अवैध भन्ने नैतिकता माओवादी सामु हुने छैन । शेर बहादुर , गगन थापा र दीपका कार्की माथि बर्सिने ढुङ्गाले भोलि प्रचण्ड वा बाबुरामको टाउकोमा घाउ नबनाउला भन्न पनि सकिन्न , पृथ्बी गोलो छ समय चक्र झैँ घुमिरहन्छ भन्छन् ।

चर्को श्वरमा चोर आयो भन्दै चिच्चाएर , गाउँलेको ध्यान अर्को पात्रतिर मोडेर आँफै धन र सामान कुम्ल्याउन खोज्नेलाई एकैछिन पछि पत्ता लगाउन सकिन्छ । माओवादीको नागरिक सर्वोच्चताको आलाप म परिष्कार वा परिशोधन पनि ऊ स्वयंबाट शुरू हुन जरूरी छ । राष्ट्रपतिका कारण भन्दा माओवादीले नै छापामार र मिलिसियाको बलमा तमाशा गरूञ्जेल , देशमा नागरिक सर्वोच्चता कैद भैरहेको हुनेछ र माओवादी नै नागरिक सर्वोच्चताको प्रमुख बाधक बनिरहने निश्चित छ। उसको राजनैतिक उद्देश्य एकदलीय कम्युनिष्ट निरंकूशतातर्फ लक्षित रहेर , छापामार बलको दादागिरीमा रमाउञ्जेल अरूलाई ऊ माथि विश्वास गर्न गाह्रो पर्ने निश्चित छ । भलै उसको रजाईँ उसैलाई जनवाद लाग्ला तर अरूलाई यो नै जनउत्नपीडन हो । यो अविश्वासको वातावरणमा, के कुराले शंका र र अविश्वास निवारण गराउन कारगर भूमिका खेल्न सक्छ त्यो सबैभन्दा बढी माओवादीलाई थाहा छ र हुन जरूरी छ । अत: नागरिक सर्वोच्चताको कोकोहोलो जति सुकै मच्चाएर मुलुकलाई दनदनी बाले पनि , नेपाली राजनीतिमा नागरिक सर्वोच्चताको बल माओवादी खेलाडी कै खुट्टामा छ । माओवादीले चाहे भने तिनकै कारण बन्धक बनेको 'सिभिल सुप्रिमेसी' को मुद्दा समाधान हुन टाढा वा अप्ठ्यारो छैन । तर तिनले सच्चा नागरिक सर्वोच्चता चाहलान् त ?

देश अवशेष बन्न लागेको बेला

-एकलव्य

देश अवशेष बन्न लागेको बेला
जनताको मन रुनु पर्ने हो
आँसुको भल बग्नु पर्ने हो , तर

हर्ष र खुशीले लुकामारी खेलेर होला
मातम पनि यहाँ पर्व बनेर छाएको छ
स्वबिनाशमा पनि उमंग पलाएको छ
सायदै , जनता यहाँ को बाँकि छ
निरन्तर केवल तमाशा र झाँकी छ
राजनीतिका गरा र फोक्टामा विभक्त
केवल, आफ्ना अभिष्टाहरूमा आशक्त

शठ , पाखण्डी अनि स्वार्थमा अनुरक्त
आरोपित विचारको नशामा अनुभुक्त
यहाँ मात्र राजनीतिका ठेकेदारहरू छन्
नाफा र नोक्सानका भागिदारहरू छन्
आन्दोलनका मेला भर्ने व्यापारीहरू छन्
आफ्नैहरूको भेलामा रम्ने लाचारीहरू छन्

बिनाशमा रमाउने धुन्धकारीहरू छन्
स्व-आल्हाद रम्ने अघोरीहरू छन्
मातृभूमिलाई चिथोर्ने फोहरीहरू छन्

देश अवशेष हुन लागेको बेला
जनताको मन रूनुपर्ने
तर, यहाँ सदैव उमंग नै छाएको छ
त्यसैले मातमलाई उसले पर्व मनाएको छ ।

हिड्ने कुर्ची माथी जड्या मान्छे

घूम्ने मेच माथी अन्धो मान्छे त सुन्नुभएकै छ। उती बेला भूपी शेर्चनले लेखेको नेपालमा अहिले सम्म पनि सान्दर्भिक छ। सायद घुम्ने मेच माथी बस्ने अन्धा मात्र होइनन बहिरा पनि छन होला। त्यसैले नेपालको दिन दिनानु दिन खस्कदैं छ। तर मैले कुरो गर्न लागेको चांही हिड्ने मेच माथीको जड्या मान्छेको हो।

मिनीसोटाको अलि दुर्गम क्षेत्र (Proctor,MN) तिर एकजनालाइ के सनक चलेछ कु्न्नी उसले सोफा इस्टाइलको कुर्चीमा घांस काट्ने मेसिनको इन्जिन जोडेछ। पांग्रा त जोड्यो जोड्यो,कुर्चीमा क्यासेट