ब्लगर भेला - एक उच्च सफलता

अगष्ट १ मा भएको ब्लगर भेला एउटा राम्रै सफलता भएको जस्तो लाग्छ। हुन त भन्नुहोला, आफैं भेला गराउने आफैं सफलता भन्ने? सफलताको स्वाद नेपाली ब्लगर्स इमेल समुहमा सामेल ब्लगर मित्रहरुले चाखी सक्नुभएको होला। हुन त अझै कती ब्लगर मित्रहरु यो इमेल समुहमा सामेल भइसक्नुभएको छैन तर आजको मितीमा करिब १५० जना ब्लगर मित्रहरु ब्लग सम्बन्धी जिज्ञासा,गुनासो सिधा राख्न सक्नुहुनेछ। यो ठुलै उपलब्धी हो। यसरी एक आपसको सहयोगबाट पक्कै पनि धेरै ब्लगरहरु लाभान्दीत हुनुभएको छ। ब्लगर भेलाको दिन देखी यो अबस्था सम्म ल्याउन नया पुराना ब्लगहरुले प्रतक्ष अप्रतक्ष रुपमा ठुलो योगदान दिनुभएको छ।

नेपाली ब्लगर्समा देखीएको ठुलो बिक्रिती हो सामाग्री चोरी। नेपाली ब्लगका प्रखर ब्लगर दिलीप आचार्यका कैयौं सामाग्री चोरिएको भटेपछी दिलीप जी आफैं चोरको खोजीमा लाग्नुभयो। उहांले चोरलाइ पक्डनु मात्र भएन चोरिएका सामाग्रीको क्रेडिट दिन कपिमास्टर बाध्य भए। दिलीपजीले इमेल समुहमा यि सबै अनुभव बांडेर हामी सबैलाइ सामाग्री चोर्नेलाइ कसरी कान पुछ्छर गर्ने भनेर आइडिया दिनुभयो । हालसालै ब्गलर अन्जलीका सामाग्री पनि चोरिएको पत्तो लाग्यो। उहांले पनि सामाग्री कपी गर्नेलाइ क्रेडिट दिन अनुरोध गर्नभयो तर अहिले सम्म चोरिएको सामाग्रीमा क्रेडिट दिइएको छैन। आज अरुको सामाग्री चोर्नेले भोली तपाइ हाम्रै सामाग्री चोरेर राख्न सक्छ।यस्तो अबस्थामा हामी सबै ब्लगर मिलेर चोर्नेको ब्लगमै गएर सामाग्री कपि गर्नेलाइ कमेन्ट लेखेर हतोस्ताहित गर्न सक्छौं। ब्लग सामाग्री चोरीको समस्या समाधान गरे नेपाली ब्लगको स्तर मात्र बढ्दैन, पाठकको संख्यमा पनि उलेख्य ब्रिद्धी हुन्छ। एउटै सामाग्री १० ठाउंमा भेटीने समस्या पनि छ। यस्तो अबस्थामा सर्जक केही समय लोकप्रिय त होलान तर त्यो केही समयको लागि मात्र हुनेछ। यस्ले तपाइको ब्लग,सर्जकको स्तर घटाउनुको साथै पाठकहरुलाइ अन्याय हुन जान्छ जसबाट पाठकहरु तपाइको ब्लगबाट मात्र होइन नेपाली ब्लग जगतबाटै हराउन सक्नुहुनेछ।

नेपाली ब्लगर्स इमेलमा गुगलको याड राख्ने र फाइदा उठाउने कुरा पनि निकै चर्चामा रह्यो। ब्लग भनेको बिचार,सामाग्री प्रस्तुत गर्ने ठाउं हो। तपाइको साइटमा गुगल याड जती क्लिक हुन्छ त्यही अनुसार तपाइले आम्दानी गर्न सक्नुहुनेछ। त्यही होडमा लागेर नेपाली ब्लगरहरु याडको धुनमा इमेल समुहमा सहयोग माग्नु भएको छ। तपाइको सामाग्री कमसल भए पक्कै पनि धेरै पाठकहरु आउनु हुदैन। कम पाठक तर धेरै क्लिक भए गुगलको रोबटले तपाइले अनिमियता गरेर आम्दानी गर्ने खोजेको बूझ्दछ र तुरुन्तै तपाइको याड सेन्स अकान्ट बन्द हुन्छ। यसको अनुभव नेपालका ठुला साना ब्लगरहरुले भोगी सकेको कुरा हो। यसरी जबरजस्ती क्लिकको धन्दा तिर लाग्नुभन्दा पठनिय सामाग्री राखेर पाठकको संख्या बढाउनुहोस, धेरै पाठक भएपछी केही पाठकले पक्कै पनि चाहिने गुगल बिज्ञापन हेर्नुहुनेछ, त्यसबाट पक्कै पनि तपाइले आम्दानी गर्नसक्नुहुनेछ। सामाग्री नराखी याड क्लिकको धन्दामा लाग्नुभए सुनको अन्डा पार्ने कुखुरालाइ काट्नु सरह हुनेछ।

नेपाली ब्लग जगतमा देखिएको अर्को समस्या हो सुद्दा सुद्दी। यो हाम्रै भाषा हो, सुद्द बोल्न नसक्ने त कुरै भएन। लेखनमा भने नेपाली भाषा निकै कठिन मानिन्छ। एउटै कुरा पुरुष मानिए ह्रश्व स्त्री मानिए दिर्घ, एकदमै अनौठो भाषा हो। तर प्रयास गरे केही झिना मसिना बाहेक पक्कै पनि शूद्दतामा सफलता मिल्नेछ। अंग्रेजी भाषाले नेपाली भाषा भन्दा प्राथमिकता पहिरहेको अबस्थामा अशुद्दै भएपनि नेपाली भाषाका ब्लग फस्टाउनु राम्रै कुरा हो। कतिपयले युनीकोड प्रयोग नगरी नेपाली टेम्प्लेट प्रयोग गर्दा भाषा शुद्दतामा समस्या आउंछ। युनिकोड कसरी प्रयोग गर्ने गुगल इमेल समुहमा ब्याख्या गरिएको छ,यस्को लागी ब्लगर मित्रहरुलाइ धेरै धेरै धन्यबाद। कहिले कांही हतारमा लेखेर पोस्ट गर्नाले पनि शुद्दा शुद्दीमा समस्या आउंछ। यस्तो अशु्द्दता हटाउन त पून एक पटक आंफै पढेमा सजिलै संग हटाउन सकिन्छ।

कतीपय ब्लगहरुलाइ ब्लग लेखन के का लागी भन्ने पनि अष्टपटता भएको जस्तो लाग्छ। ब्लग लेखनले आफ्ना बिचार,सिर्जनाहरु कसरी उत्क्रिष्ठता पूर्बक राख्ने सिकाउंछ। लेखनको अभ्यास र समयसंगै आफ्नो उत्क्रिष्ठ प्रस्तूती ब्लगमा मात्र होइन तपाइले आफ्नो कार्यक्षत्रमा पनि प्रयोग गर्नसक्नहुनेछ। साथै पाठकहरुले पनि असल बिचार सिक्नुका साथै आफ्नो भनाइ सहितरिकाले कमेन्ट बक्समा प्रस्तुत गरेर आफ्नो प्रस्तूतीमा निखारता ल्याउन सक्नुहुनेछ। यस्तो उपलब्धीको लागी नेपाली ब्लगर्स पक्कै पनि कोसेढुंगो हुनेछ। ब्लग भेला गरेको करिब करिब ४ महिना भइसकेछ। सबै ब्यस्त हुने र भेलाको उत्तम समय मिलाउन गार्हो हुने हुंदा छोटो समयमा ब्लग भेला गर्नु त्यती उपयोगी हुदैन भने लामो समय पछि भेला गरे ब्लगर बिचको चिनजानै हराउन बेर लाग्दैन। ठ्याक्कै समय नतोकिए पनि छ-छ महिनामा भेला गर्दा उत्तम होला जस्तो लाग्छ। सबैलाइ यो कुरा ठिक लागे आउंदो फेब्ररी १ मा पक्कै पनि दौंतरीको चौतरीमा सबै ब्लगरहरु जम्मा भएर भला कुसारी गरौंला। नेपाली ब्लगर्सहरुलाइ प्रोत्सान गर्न फेसबुक,टुइटर आदी सामाजीक साइटमा आफ्ना कुराहरु राख्दैगर्नुहोला।
शुभ ब्लगिगं

शिक्षा क्षेत्र र विश्वविद्यालयलाई राजनीति ( विकृति ) मुक्त हुन नदिने ?

कुनै पनि मुलुकको मानवीय विकासको समग्र स्तरको मापन त्यो मुलुकको शैक्षिक गुणवत्ताका आधारमा प्रमाणित देखिने कुरा हो । प्राकृतिक सम्पदा र अन्य नैसर्गिक संसाधनले रहित भएर पनि दक्षिण कोरिया, ताइवान, सिंगापुर, हङकङ तथा अन्य कतिपय आकारमा साना युरोपेली मुलुकहरूले शिक्षालाई सर्वोच्च महत्व दिएर , मानवीय संसाधनको निर्माण, विकास र संवर्द्धनलाई अँगाल्नाले आज विकसित मुलुकको कोटिमा पुग्न सकेका छन् । तर, अकूत प्राकृतिक निधिले सुसज्जित कतिपय मध्यपूर्वी र अफ्रिकी देशहरू ती सम्पदालाई उकेरा दिने मानवीय जनशक्तिको अभावमा आज पनि माथि उठ्न सकिरहेका छैनन् । आधुनिक चीन र भारतको विकासमा , स्वदेश र विदेशमा शिक्षित बनेका पूर्व विद्यार्थी र आप्रवासी 'डायस्पोरा'को कोषे ढुङ्गाको रूपमा योगदान छ भन्ने कुरा पनि समस्त विश्वले स्वीकारेको छ । विकसित मुलुक अमेरिकी सभ्यताको आधार भनेको त्यहाँका विश्व विद्यालय र अनुसन्धान संस्थाहरू नै हुन । आज संसारभरका विद्वत र दिग्गजहरू जीवनमा एक पटक भए पनि अमेरिकी विश्वविद्यालय र अनुसन्धान संस्थाहरूको सम्पर्कमा आएर आफ्नो शैक्षिक स्तरोन्नतिमा एउटा अतिरिक्त ' हलमार्क' लगाउँदा गर्वोन्नत महशुस गर्छन् । आफ्ना २००० भन्दा धेरै स्तरीय र मझौला विश्वविद्यालय रूपी कारखानाहरूमा अमेरिकी सोध, खोज , अध्ययन र अनुसन्धानका नुस्खाहरू बोकेर जब , विद्यार्थीहरू स्वदेश फर्किन्छन् त्यसपछि अमेरिकाको घोर विरोध गर्नेहरू पनि ती विद्वानहरूको क्षमताको सदुपयोगलाई महत्व दिन थाल्छन् । शिक्षाको यही महत्वलाई वोध गरेर , कामरेड माओको शेष पछि चीनका नेता देङ सियायो पिङले प्रति वर्ष ५० हजार चीनिया विद्यार्थीलाई सरकारी छात्रवृत्तिमा अमेरिका पढ्न पठाउने योजना शुरू गरेका थिए । यसरी शिक्षाको महत्व बुझेर अनि पढेर स्वदेश फर्किनेहरूलाई राज्यका उच्च ओहदामा नियुक्ति दिएर एवं राजनीतिज्ञहरूले तय गरेका योजनाहरूलाई कार्य रूपमा उतार्दै जाँदा अहिलेको चीनले विकासको यो गति पक्रिन सकेको हो । किनभने चीनियाहरूको उखान छ ' असल भविष्य चाहन्छौ भने , शिक्षालाई महत्व देऊ' ।

पृष्ठभूमिमा यति धेरै कुरा गरे पनि , हाम्रो मुलुकको समग्र शिक्षा व्यवस्था र मुलुकको ९५ प्रतिशत भन्दा बढी उच्च शिक्षाको दायित्व बोकेको पुरानो विश्वविद्यालय त्रिभूवन विश्वविद्यालयको स्थिति बेहाल छ । केही निजी गैरसरकारी विश्व विद्यालयहरूको हालत पनि खासै राम्रो नरहेको स्थितिमा अर्को नाम मात्रको संस्कृत विश्वविद्यालयको खासै चर्चा गर्नु पर्ने कुरै रहेन । अनुदानको निगाहमा शिक्षा क्षेत्र जिम्मा लगाउने सरकारी रवैया , शिक्षा र अनुसन्धानको नाममा बिदेशी दाताहरू संग मागेको रकम मध्येबाट पनि छुट्याइने थोरै मात्र अनुदानका आधारमा आफ्ना समग्र गतिविधी चलाउनु पर्ने विश्वविद्यालयको वाध्यता बीच , त्रि वि विको हालत पछिल्ला वर्षहरूमा चरम राजनीतिकरण र दलीय भागबण्डा , विद्यार्थी अराजकता र बजेट अभावका बीच दिनानुदिन जीर्ण बन्दै गएको देखिन्छ ।

सँधै आन्दोलन र क्रान्तिको यज्ञकुण्डमा हवनका होता बनिरहने नेपाली विश्वविद्यालयका विद्यार्थीले यस पाली पुन: एउटा कारण फेला पारेका छन र सबै कुरा आगो लगाउन तम्तयार रडाकोमा व्यस्त देखिएका छन् । हास्यास्पद सुनिने दुई कप चियाको मूल्य जति मासिक शुल्कमा विद्यार्थी पढ्न पाउनु पर्ने अपेक्षा बोकेका बाँकि संसारबाट नदारद हाम्रो कथित विद्यार्थी जमात र पढाउने गरेको विश्वविद्यालयले १० गुणा शुल्क बढाएको बहानामा आजका राजनीतिक गोटीरूपी भोलिका कथित कर्णाधारहरू , आन्दोलनको तमाशामा हामफालेर लागेका देखिन्छन् । निरिह विश्वविद्यालय , यसका पदाधिकारीहरू अनि यसका जागिरे शिक्षकहरू किंकर्तव्यविमूढ छन् । कति शुल्क तिर्नु पर्ने हो , विश्वविद्यालयले कति विद्यार्थीको भारी बोक्नु पर्ने हो , सरकारको आर्थिक दायित्व कति हुनु पर्ने हो र समष्टिमा देशको शैक्षिक प्राथामिकतामा के र कति कुराहरू पर्छन् , यो कसले बुझ्नु पर्ने वा बुझाउनु पर्ने हो सबै कुरा अनुत्तरित नै देखिन्छ ।

मुलुक नै गति र दिशाहीन भए पछि , यसका सबै पाटपूर्जाको नियति उस्तै हुने हो । अपठित, भुस्तिघ्रे सम्पूर्ण विकृतिका संरक्षक करिमा बेगम र यस्तै बाहुबली प्रभृतिका खलनायकहरू राजनेता बन्ने र सरकारको जिम्मेवारीमा ढलीमली गर्ने निर्धो नियति भएको हाम्रो जस्तो देशमा , मुलुकको शिक्षा क्षेत्र र विश्वाविद्यालयले कुन प्रार्थामिकता हासिल गर्नु पर्ने हो त्यो कुरा 'भाड मे जाए' हुने नै भयो । शिक्षा क्षेत्र भनेको , दलहरूको राजनीति बोक्ने युवा दस्ता तयार गर्ने 'नर्सरी' न हो , यहाँ पढाइले महत्व पाउन थाल्यो भने त राजनीतिको सडक तमाशा कस्ले देखाइदिन्छ ? दलको मान्यता यही त हो जहाँ विश्वविद्यालय र विद्यार्थी कारखाना मजदूरको रूपमा 'ट्रेड युनियन' को भूमिकामा खटाइएका छन् र विद्यार्थी नेताहरूले सहर्ष स्वीकारेर यो कुरालाई अपनाइरहेका छन् । त्यसैले त विद्यार्थी डफ्फा विश्वविद्यालय कार्यालयमा खुकुरी र हतियार बोकेको झुण्ड बनेर प्रवेश गर्छ र पदाधिकारीलाई 'नतिजा देखाइदिने' धम्कि दिन्छ। यो त्यस्तो विद्यार्थी झूण्ड हुने गर्छ जसले सरकारसंग विश्वाविद्यालयका लागि रकम व्यवस्था गर्ने माग गर्नु भन्दा , निरिह पदाधिकारीलाई कालो मोसो धस्नुमा आफ्नो पराक्रम ठान्छ, भवन जलाउनुमा , तोडफोड गर्नु र पदाधिकारीलाई सफायाको चेतावनी प्रक्षेपण गर्नुमा आफ्नो वीरता अनुभव गर्छ । के गर्ने , मुलुकमा हिंसा , हतियार र गुण्डागर्दीको बोलवाला भए पछि , आँफै व्यारेक बनाएर सपरिवार कथित बिद्रोही शिविरमा बस्ने हरूका लागि मुखले मागेको रकम ( अरबौँ ) हाजिर हुने गर्छ , तर विश्वविद्यालय जस्तो मुलुकको प्रतिष्ठासंग गाँसिएका गौरवहरूलाई सम्भार गर्ने मन र विवेक भने कतै दृष्टिगोचर हुँदैन ।

के विश्वविद्यालय शिक्षा , यति सहज, सुलभ र सार्वजनिक बस अड्डा जस्तो सस्तो हुन जरूरी छ ? के सरकारबाट पर्याप्त संरक्षण नपाएपनि , विश्वविद्यालयले राज्यको सम्पूर्ण अनुत्पादक र अराजक युवा पुस्तालाई डोकोमा बोकेर चल्नु पर्ने वाध्यता छ ? के राजनीति र तमाशा मञ्चनको लागि नै हाम्रो शिक्षा क्षेत्रको उपयोग हुन दिएर मुलुकलाई चाहिने उपयुक्त जनशक्ति प्राप्त होला ? हामीलाई उपयुक्त जनशक्तिको खाँचो नै छ कि छैन ? के हो त हाम्रो शिक्षा क्षेत्र र विश्वविद्यालयले लिनु पर्ने दिशा र दशा ? चाहिँदैन भने विश्वविद्यालयहरू बिघटन गरेर , ब्यारेकहरूले विस्थापन गर्दा चाहिएका वफादार जोदाहाहरू तयार पार्न सजिलो हुन्थ्यो कि !

पशूबध रोकौ

हस्त गौतम मृदुल

म जस्तै उ जीव हो, हत्या नगर
ज्यानको आशा सवैलाइ हुन्छन,फत्ते नगर
शान्तिमा जिउनु छ,सुख नखोस
निर्दोष प्राणी निरही ठानी, मृत्यु नहोस
यस्ले नबोल्न सक्छ, न गुनासो पोख्न सक्छ
प्राणी हत्या अपराध भनी, कस्ले रोक्न सक्छ
म जस्तै उ पनि ..............................

ब्लग गफ दिनेश राज ज्ञवाली संग

दौँतरी साझा ब्लग भएकोले अन्य ब्लगरहरुको वा समष्टिमा नेपाली ब्लग जगतको उत्थान नै दौँतरीको पनि सफलता हो । यसै प्रसंगमा, संसारभर छरिएर रहेका नेपाली ब्लगरहरुसंग भलाकुसारी गर्ने क्रममा यसपाला निम्त्याएका छौं केही बर्ष देखी जापानमा आफ्नै व्यबसाय गर्दै रहनु भएका र अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) जापान च्याप्टरका अध्यक्ष यबं अनेसासको मुखपत्र “अन्तर्दृष्टि”को सम्पादक मण्डलीमा समेत रही नेपाली भाषा-सहित्य र कलाको लागि योगदान गर्दै आउनु भएका ब्लगर श्री दिनेश राज ज्ञवाली जी लाई ।

अब लागौं वहाँसंगको ईमेल संबाद तर्फ:

• ब्लग खोल्ने बिचार कसरी आयो, ब्लग सुरु गरेपछिको तितो मीठो अनुभवहरु सुनाउनुस न ?
पहिला रचनाहरु कोर्दा कपि या नोटबुकमा कोरिन्थ्यो तर तिनीहरुलाई जतन गरेर राख्न नसकिने भएकोले धेरै रचनाहरु हराए , अनि रचनाहरु २-४ जना साथिभाइ हरुलाई सुनाएर सहि कमेण्ट पनि नआउने ,आफूले सुध्रिनु पर्ने ठाउँहरु पनि पत्ता नलाग्ने ,रचनाहरु पुस्तक को रुपमा प्रकाशन गरेपनि सबै ठाउँ ,क्षेत्रका पाठकहरु सम्म पुर्याउन नसकिने आदि दुर्गुणहरु हटाउनको लागि उपयुक्त माध्यम भनेको ब्लग जस्तो लागेर ब्लग लेखन आरम्भ गरेको हुँ ।

मलाई कम्प्युटरमा सामान्य ज्ञान मात्र भएको हुनाले रचना पोष्ट गर्ने कुरादेखिनै समस्या परेको थियो । तर त्यतिबेला ब्लग चलाइरहनु भएका बसन्त गौतम लगायतका साथिहरु सँग सोधपुछ गरेको थिएँ । अझै पनि समस्या परेको कुराहरु अनि थप नयाँ जानकारीहरु ब्लगर मित्रहरुलाई सोध्ने, अनि कम्प्युटरको क्षेत्रमा दक्ष ब्लगर साथिहरुको टाँसोहरु पढ्ने गर्दै बामे सर्ने कोशिस गर्दैछु ।

• गजलले ब्लगर बनाएको हो कि ब्लगले गजलकार बनाएको हो ?

गजल म पहिला पनि कोर्थें, तर ब्लग सुरु गरेपछि केहि हद सम्म लेख्ने क्रम र निरन्तरता बढेको छ । अन्य ब्लगर मित्रहरुको सुझाबहरु अनि अलिकति प्रतिस्पर्धाको रहरले पनि मलाई समय मिलेसम्म गजल कोर्न अभिप्रेरित गरिरहेको जस्तो लाग्छ त्यसैले अहिले सोच्दा गजल ले ब्लग बनायो अनि ब्लगले गजललाई निरन्तरता दियो ।
• गजल सुरा र सुन्दरीमा मात्रै बढी जम्छन कि अन्य विषयमा पनि लेख्न सकिन्छ ?

गजलको परिभाषामा सबैभन्दा बढी मतैक्यता भएको प्रेमालाप भन्ने अर्थलाई आधार मान्ने हो भने गजल प्रेमीप्रेमीका बिचको सम्बाद बाट शुरु भयो तर बिभिन्न समयहरुमा यस्ले आफ्नो क्षेत्रलाई फराकिलो पार्दै लगेको छ । अहिले देखिइरहेका गजलहरु पनि एउटै बिषयमा मात्र सिमित छैनन् ।हिन्दी र उर्दूमा केहि सुरा र सुन्दरी सम्बन्धि गजल राम्रा छन प्रख्यात भएका छन त्यसैले हामीलाई त्यस्तो लागेको मात्र हो । नेपाली गजलको कुरा गर्ने हो भने यो भन्दा बाहिरी बिषयमा धेरै गजल लेखिएका छन् जस्तो लाग्छ ।

• “बिदाइ को घडा राखेको प्रहर याद आयो । दुनियाँ देखेपछी बल्ल घर याद आयो ।” यो तपाईकै गजलको एउटा सेर हो । के घरको न्यानोपन घर छोडेपछि मात्रै बोध हुने नै हो त ?

घर हुँदा घरको माया पटक्कै नहुने या माया बोध नहुने भन्ने होइन, आफूसँग साथमा छ भने महत्व कति छ भनेर कसैले पनि सोचेका हुदैनन्। जब घरबाट टाढिइन्छ अनि महत्वको बारेमा बढि सोच्छन् त्यसैकारणले घर छोड्दा घरको, देश छोड्दा देशको बढि माया बोध गरिन्छ ।

• नेपाली गजललाई बेला बेलामा खहरे र मौसमी बाढीको पनि नाम दिईन्छ, तपाईलाई कस्तो लाग्छ ?
गजलको बिशेषता भन्नु पर्छ यसले धेरैको मन आफूतिर आकर्षित गर्न सफल भएको छ। धेरै लेखिनु नराम्रो हो र ? धेरै मध्ये बाट पाठकहरुले राम्रो छान्न पाउनु भएको छ बिस्तार नराम्रो आफैं हट्दै जान्छन । राम्रा गजलहरु बाकी रहन्छन् । नेपाली साहित्यमा धेरै पछि मात्र छिरेको बिधाले धेरैको मन जित्नुनै ठूलो कुरा हो ।

• गजल बनेपछि लेख्नु हुन्छ कि, लेखेर बनाउनु हुन्छ ?

त्यो दुईवटानै बिधि अपनाउँछु जस्तो लाग्छ । कहिले काहि लेख्छु भनेर पनि लेखेको पनि छु कहिले काहिँ सेरहरु तयार भएपछि लेख्न पनि बसेको छु । लेख्न बस्नु भन्दा पहिला मतलाको चाहि स्वरुप तयार गरिसकेको हुन्छु ।

• विदेशमा बसेपछि नेपाल र नेपाली भाषामा बढि लगाव हुन्छ भन्छन के साँच्चै यस्तै हो त?

बिदेशमा अरुनै भाषाहरु बोल्नु पर्ने पढ्नु पर्ने बाध्यता भएकोले आफ्नो भाषा प्रति मोह पलाउनु स्वभाबिक नै हो। बिदेशमा थोरै मात्र नेपालीहरु भएकोले एकआपसमा भेट भएर आफ्नो भाषामा कुरा मात्र गर्न पनि रहर हुने भएकोले त्यस्तो देखिएको होला । मलाई लाग्दैन कि देशमा बस्नेको चाहि आफ्नो भाषाप्रति थोरै लगाव हुन्छ ।

• १० बर्ष पछिको नेपालको बारेमा कस्तो कल्पना गर्नु हुन्छ ?

४६ बाट ५६ र ५६ बाट ६६ लाई फर्केर हेर्ने हो भने अबको दश बर्षमा केहि बिशेष होला जस्तो त लाग्दैन तर देशले राजनीतिक निकास पाउने हो भने दश वर्षमा धेरै परिवर्तन हुनसक्छ त्यसैले सकारात्मक आशा गरौं ।

• आफ्नो र दौँतरी बाहेक तपाईलाई मन पर्ने अन्य ब्लगहरु कुन कुन होलान ?
प्राय सबै ब्लगहरु मलाई मन पर्छन । यो र त्यो मात्र छैनन्। सबैको आफ्नो आफ्नो छुट्टाछुट्टै बिशेषता भएकोले पनि त्यसरी छुट्याउन या तुलना गर्न सक्दिन ।

• मन छुने गजलहरु लेख्नुहुन्छ, गजलकै कारणबाट कसैको मन त चोर्नु भा’को छैन ?

त्यो आरोप अहिले सम्म लागेको छैन ,प्रतीक्षामा छु हा हा हा...।

• नेपाली पत्रिका र ब्लग मध्य कुनलाई बढी विश्वास गर्नु हुन्छ ?
दुबैका राम्रा र नराम्रा पक्षहरु छन् । सहि हो कि हैन भन्ने यकिन भएपछि मात्र बिश्वास पलाउने हो । धेरै हदसम्म दुबैलाई बिश्वास गरिन्छ अनि केहि हदसम्म अबिश्वास पनि । समष्टिमा तुलना गर्नु भन्दा पनि पत्रिका मध्ये र ब्लग मध्ये भनेर छुट्याउँछौ होला हामी सबैले ।

• दौँतरीलाई रोचक र राम्रो बनाउन के के गर्नुपर्ला ?

पठनीय सामग्रीहरु प्रशस्त छन् अहिले जसरी अगाडि बढेको छ त्यसमा निरास हुनुपर्ने अबस्था छैन । दौंतरीको आफ्नोपन नै बिशिष्ट रहेको छ यो क्रम चलिरहोस् बाँकी समयको माग अनुसार परिवर्तन त भइनै हाल्छ । तपाईंहरु जुन तरिकाले लागि रहनु भएको छ त्यो नटुटोस भन्ने कामना गर्न चाहन्छु ।
• तपाईको ब्लगमा भएका तपाईलाई सबैभन्दा मनपर्ने तीन वटा चरनाहरु कुन कुन हुन ?

तपाईंले प्रश्न नगर्दा सम्म त्यसरी कहिल्यै छुट्याएको थिइन । मैले ब्लग सुरु गरेपछिका रचना मात्र ब्लगमा छन त्यहाँ बाट छुट्याउने हो भने मलाई मन पर्ने र अन्य पाठकहरुको प्राप्त प्रतिक्रियाहरुको आधारमा मन पराइएका गजलको मतलाहरुमा “पिडा मनमा बेरियो, अनि गजल केरियो । आफ्नो रहर शेरियो , अनि गजल केरियो। ” “बुझेर चोट पारियो ।अनि हाँसेर टारियो।” “कुरा बेग्लै थियो रातको ।आहा साहारा त्यो हातको ”हुन कि जस्तो लाग्छ ।

• जापानको व्यस्त जीवनमा ब्लग र साहित्यलाई समय दिन कत्तीको अप्ठ्यारो मोल्नु परेको छ ?
नेपालका दिनहरु सँग तुलना गरेर भन्ने हो भने अलि गाह्रो नै छ । मेरो साहित्यमा बिशेष रुचि भएको कारणले जापान मा नेपाली साहित्य कला र संस्कृति को लागि लागि परेको अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज(अनेसास) जापान च्याप्टरमा बिगत ५ बर्षदेखि सम्बन्धित रही हालै नेतृत्वमा पनि पुगेको छु ।समयको पाबन्दि त आफ्नो ठाउँमा छदैछ तर लगाव महत्वपूर्ण कुरा हो । सधैं साहित्य र ब्लग भनेर लागी पर्न गाह्रो भएपनि समय छुट्याएर लाग्न भने सकिएको छ ।

• हामीले सोध्न बिर्सेको र तपाईलाई भन्न मन लागेको केही कुरा छ कि?

मैले ब्लग शुरु गरेको एक बर्ष पनि पूरा भएको छैन, तर धेरै ब्लगर साथिहरु सँग चिनाजानी हुनुका साथै धेरै साथिहरुबाट बिभिन्न बिषयका सर सल्लाह र सहयोग पाइरहेको छु उहाँहरुलाई धन्यबाद दिनुका साथै नयाँ साथिहरुलाई पनि ब्लग संसारमा स्वागत गर्न चाहन्छु

। अन्तमा दौंतरी टीमले मलाई यो लायक सम्झेर आफ्ना कुरा राख्ने मौका दिनु भएकोमा दौँतरी टिम प्रति आभारी छु ।

----       -------             ----------           ---------       ---------      ------      --------           --------          ------------  ----

दिनेश राज ज्ञवाली जीको ब्लग:-   यात्राका ........सुस्केराहरु

सभ्यतागत विज्ञान र "पेटेन्टको" लडाइँ

- निर्मलमणि अधिकारी "आयोदधौम्य"


विज्ञान अविरल प्रवाहमान् धारा हो । यो क्रमबद्ध ज्ञान-संचयको श्रृंखला हो । हामीले बुझ्नुपर्ने कुरा के छभने औपचारिक प्रयोगशाला ल्याबोरेटरी मा बसेरमात्र वैज्ञानिक अनुसन्धान गरिने होइन; यो त हामी प्रत्येकको दैनिकी पनि हो । जस्तोकि प्रसिद्ध भारतीय वैज्ञानिक रघुनाथ अनन्त माशेलकर भन्नुहुन्छ- व्यावहारिक अनुभव पहिले हुन्छ र त्यसलाई व्याख्या गर्नेवाला वैज्ञानिक सिद्धान्त त्यसपछि बनिन्छन् । प्रायः प्रविधि पहिले आउँछ र विज्ञान तत्पश्चात् । हामीलाई पांग्रा बनाउन पहिल्यै आउँथ्यो र त्यसपछिमात्र गति विज्ञानको विकास भएको हो । वाष्प-ईन्जिजन पहिले बनेका थिए र थर्मोडाइनामिक्स त्यसपछिमात्र । शताब्दीयौं वा सहस्राब्दीयौं देखिनै मान्छेले प्राकृतिक जीवनको प्रयोगशालामा अनेकौं परीक्षण (Test), प्रयोग (Experiment), एवम् पर्यवेक्षण (Observation) गर्दै

लिम्बुले नचाए, मञ्जुल र प्रदिपले भावुक बनाए यूएईका प्रवासी नेपालीहरुलाई

नेपाली गीत संगित जगतमा भर्खरै उदाएका र छोटो समयमा चर्चाको शिखरमा पुग्न सफल यूवा यूवतीका ढुकढुकी तथा पहिलो नेपाली तारा दिपक लिम्बुले नेपाली समाज यूएईले आयोजना गरेको सुमधुर सास्कृतिक कार्यक्रममा यूएईका प्रवासी नेपाली विषेश गरेर यूवायुवतीहरुलाई छम छम्ती नचाए भने नेपाली गीत संगीतका हस्ती साहित्यकार तथा जनताका गायक मञ्जुल तथा क्रान्तिकारी गायक प्रदिप देवनले दर्शकहरुलाई भाव विहल बनाए ।
यहि नोभेम्वर २० २००९ का दिन दुवईको अस्टोरिया होटलमा नेपाली समाजले आयोजना गरेको कार्यक्रममा नेपालबाट निम्ताईएका नेपाली तारा दिपक लिम्वुले यहाँ देशको चिन्ता तिमी मायाँ मायाँ भन्छौ, तन प्रदेशी भयो मन गाउँ बेसी, तिम्रो रुपको चर्चा छ रुपको बजारमा, ढल्क्यो ढल्क्यो जोवन मेरो पल्कयो पल्क्यो, यो मन मेरो तिमी तिरै सानु, मागेर माग्ने भने म एउठा फुल के मागु यो धर्ती सँग तिम्रो लागि बरु तारा मागुकी यो धर्ती सँग तिम्रो लागि, लगायत विभिन्न नेपाली चलचित्रका गितहरु गाएकाका थिए भने उनको अतिनै लोकपि्रय हिम्मत चलचित्रको मैले त्यहि भएर मन पराए भन्ने गीतलाई दर्शकहरुले बढि रुचाए । कार्यक्रमको अन्त्यमा उनको भर्खरै आउन लागेको दोश्रो एल्वमको मायाँ मायाँ भन्ने गीत गाउँदा उनी लगायत दर्शकहरु स्टेजमा नै गएर उनलाई नाच्नमा साथ दिएका थिए भने उनको हॆ हे र हाहामा दर्शकहरुले साथ दिदा हल गुज्जयमान भएको थियो ।
साहित्यकार कवि तथा जनताका गायक माजुल स्टेजमा पुग्दा र उनको साथमा रहेको गितारको सुमधुर संगितको तालसँगै पहिलो पस्तुतिले दर्शकलाई अति मर्माहत बनायो । उनले गीत गाउनु भन्दा पहिला उपस्थित दर्शकहरुलाई ताली बजाउन हा हा हु हु गर्न र गायनमा उनलाई साथ दिन रोक लगाई उक्त गीतको शब्द तथा लय सुन्न आग्रह गरे र उनले भने म अन्त्यमा तपाईहरुले नेपाली लोक भाकालाई कत्तिको मनपराउनुहुने छ यदि मन पराउनु हुने छ भने म नेपालमा गएर यहि सन्देश दिनेछु भने र उनले लोक गायक झलकमान गन्धर्वको आमाले सोध्लीन खै छोरो भन्लीन भन्ने पुरानो भाकाको गित विना ट्याकमा गाए । गीतको अन्तिम शब्द नसकिदै दर्शकहरुको पटटट ताली र वान्समोर अनि विवहल मुद्रामा वाह वाह गर्दा उनि पनि विवहल भए र भने नेपाली लोक संगितलाई नेपालमा भन्दा पनि प्रवासमा धेरै मायाँ गर्नुहुदो रहेछ म यहि सन्देश नेपालमा सुनाउने छु भन्दै उनका चर्चित गित गाउँ गाउँबाट उठ बस्ती बस्तीबाट उठ लगायत अन्य गितहरु दर्शकहरुसँगै गाए ।
अर्का क्रान्तिकारी गायक प्रदिन देवनले क्रान्तिकारीले ओतपोत गीत गाई दर्शकहरुलाई मनोराजन दिलाए । अरुण तरेर नाना तम्मर तरेर उनको अति लोकपि्रय गीत तथा अन्य गीतहरु गाएका थिए ।
यूएईमा आयोजना हुने विभिन्न कार्यक्रममा आफ्ना उत्कृष्ट प्रस्तुतिहरु पस्कदै आएका किरण भट्राई, रिजन थापा, पूर्ण तमु, प्रकाश पराजुली, दिपक गुरुगं, ज्ञान लामा, मिना वाईवा, प्रेम लामा, अलिन दोड, सूर्य के।सी, सरस्वती थोकर, शान्ति शाह, आशिष राई, सुलोचना श्रेष्ठ, दिपक गुरुड., मेघ, रेखा, डिकी योजन, सम्झना वाईवा, विमला श्रेष्ठ, रबिन परियार, पूजा लामा,पृय स्याड।वो आदिले आफ्ना गीत तथा नृत्यबाट दर्शकहरुलाई मनोराजन दिए ।
स्याड।जालीलाई नभन जाली भन्ने लोक गितको नृत्य अति आकर्षक बनेको थियो उक्त गितमा दिपक लिम्वु महिलाको भेषमा भने उनलाई साथ दिएका थिए मेहले ।
नेपाली समाज यूएईका अध्यक्ष यम प्रसाद तमुको सभापतित्वमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा प्रमुख अथिति नेपालीदूतवास अबुधावी यूएईका राजदूत अजुर्न बहादुर थापा रहेका थिए भने अत्य उपस्थितिहरुमा दूतावासका द्धितिय सचिव लोक बहादुर क्षेत्री पौडेल श्रम सहचारिका पार्वती अर्याल एनआरएन आई सि सिका कोषाध्यक्ष रामेश्वर शाह एन आरएन ए एन सि सिका अध्यक्ष चुणामणी ढकाल लगायत यूएईमा स्थापना भएका विभिन्न नेपाली संघ संस्थाका प्रतिनिधीहरु पत्रकार ब्यवसायीहरुको उपस्थिति रहेको थियो भने दुवई तथा अबुधावी र अन्य यूएईका स्थानबाट प्रवासी नेपालीहरुको बाक्लो उपस्थिति रहेको थियो ।
पहिलो चरणको कार्यक्रम नेपाली समाजका सचिव उत्तम अधिकारी तथा दोश्रो चरणको कार्यक्रम लोक गायक असिम महतले साचालन गरेका थिए । उक्त सास्कृतिक कार्यक्रममा उपस्थित सबैलाई नेपाली समाजका महासचिव नारायण अधिकारीले स्वागत गरेका थिए ।
नेपाली समाजलाई विगत लामो समय देखी सास्कृतिक क्षेत्रमा मुख्य भूमिका निर्वाह गर्दै आएकी सरस्वती थोकरलाई समाजले विषेश सम्मान गरेको थियो भने विश्व पत्रकार साजालमा यूएईबाट संयोजकमा चुनिएका नेपाल पत्रकार महासँघ यूएईका अध्यक्ष जाकिर हुसेन तथा भर्खरै यूएईमा श्रम सहचारी भइ आएकी पार्वती अर्याललाई पनि समाजले सम्मान गरेको थियो ।
कार्यक्रम दिनको ५ बजे देखि सुरु भई साँझ १० बजे समाप्त भएको थियो । उक्त सास्कृतिक कार्यक्रमको प्रायोजन पानासोनिक नेपाल एयरलाईन्स जेट एयरलाईन्स यूएई एक्सचेन्ज डेनास्कि टाभल्सले गरेको थियो । उक्त सास्कृतिक कार्यक्रमको संयोजन तुलसी तामाड।ले गरेका थिए ।