नेपालमा घूस सस्तिएकै हो त ?

(परिहास)
पाँच रुपैयाँ घूस विवादले कार्यालय बन्द
शंकर आचार्य
पर्सा, कर्मचारी र लेखापढी व्यवसायीबीचको पाँच रुपैयाँ घूस लेनदेन विवादका कारण सोमबार बन्द मालपोत र नापी कार्यालय मंगलबार खुलेको छ ।
आइतबार नापी कार्यालयमा लेखापढी गर्ने पृथ्वी चन्द्र चौरसियाले नगदी रसिद कटाउँदा पियन छठु प्रसादले पाँच रुपैयाँ कमिसन मागेको आरोप लगाएका थिए ।
http://ekantipur.com/kolnepalinews.php?&nid=196264
साभार: कान्तिपुर, २७ मे
आजको कान्तिपुर र अरू पनि वेब पत्रिकाहरूमा माथिको समाचार छापिएको पाइयो। धेरै पहिला सुनेको थिएँ, नेपालगञ्जपारि नेपाल-भारत सीमामा पर्ने रुपैडिया नाकाको भारतीय पुलिसले सीमा वारिपारि गर्नेहरू संग निकै महंगो रकम घूस माग्न शुरू गर्छ रे । अनि दोहोरो बार्गेन हुँदै गएपछि भने यो प्रकरण ' अरे भाइ एक अठन्नी तो दो' भन्नेमा टुंगिने गर्छ रे भनेर मेरा एकजना दाङका मित्र मधुसूदनजीले सुनाउनुहुन्थ्यो। यो घूसको माग अठन्नीले पनि छिनेन भने एउटा बिँडिको खिल्लीमा भए पनि टुंगिने सम्भावना हुन्छ रे ।

कान्तिपुरमा पढेको माथिको समाचार पढेपछि एक किसिमको खुशी पनि लाग्यो । कुरा के भने, नेपालमा सबै कुराको मूल्य वृद्दि भएकै छ आकाशिँदो गतिमा तर घूसखोरी सस्तो भएछ कि भन्ने संकेत भने यो समाचारले दिन्छ । अहिलेको नेपालमा ५ रुपैयाँले एक कप चिया पनि आउँदैन , तर कर्मचारीले सेवाग्राही संग यति सस्तो रकमको घूस मागेर कुन किसिमको उदारता देखाउन खोजे बुझिनसक्नु पहेली बनेको छ । यति सुक्ष्म रकमको घूस माग्दा पनि कुटाकुट र मारामारमा घटना अघि बढेको र पछि गएर सिडियो साहेबले नै मेलमिलापबाट कुरा समाधान गराउन सल्लाह दिने स्थिति पैदा भएको कुराले गणतान्त्रिक नेपालमा भ्रष्टाचार र घूसखोरी निमिट्यान्न नभए पनि , आकार प्रकारमा घट्दै छ कि भन्ने विशेषज्ञहरूको अनुमानलाई सकारात्मक पुट प्रदान गर्न यो घटनाले मद्दत गर्ने नै छ भन्ने आशा गर्न सकिन्छ ।

संयोग के कुरा हो , यो सकारात्मक घटना नया प्रधानमन्त्री माधव नेपालजीले शपथ लिँदा कै दिनमा घटेको हुनाले हामीले यसमा एमालेको योगदानको चमत्कार पनि देख्न सक्छौँ । अथवा हुनसक्छ, भर्खरै सत्ताबाट जबरजस्त बहिर्गमनमा परेका माओवादी नेता प्रचण्डले नौ महिनासम्म गर्नु भएको क्रान्तिकारी कामको असर पर्न लागेर पनि यो घटना घटेको वा नेपाली घूसको रकम यति बिघ्न दुब्लाएको पो हो कि ! या त आजीवन कुर्सी छोड्न नचाहने गिरिजा बाबुले उपलव्ध भएको प्रधानमन्त्रीको खाली कुर्ची बिना आशक्ति छाडेको उदार उदाहरणको नेपाली जनमानसमा परेको सकारात्मक प्रभावले गर्दा , घूसखोरीको रकममा समेत यत्रो विधि कायापलटको अवमूल्यन भएको हो कि ! जे होस् , यसको जस सबै मुख्य पार्टीले मिलेर भागबण्डा गर्दा पनि हाम्रो आपत्ति केही छैन । राम्रो कुरा जसले गरे पनि हामी जनतालाई हर्ष छ ।

जे होस् कमसेकम एउटा प्रसंग हामीलाई प्राप्त भएको छ जहाँ हामीले गर्व गर्न सक्छौँ हामी नेपालीलाई पछौटेपनको रसातलमा धकेल्ने घूसखोरी प्रथा कहीँ न कहीँ बेइज्जती र अवमूल्यनको शिकार बनेको छ । आज पाँच रुपैयाँमा झरेको घूसको स्तर भोलि पचास पैसा, पाँच पैसा हुँदै केही महिनामा दृष्टिगोचर नै नहुने प्रकारले अलप हुन सक्छ । यसो भयो भने नेपालको इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो चमत्कारयुक्त क्रान्ति सम्पन्न भएको हुनेछ । त्यतिबेला हामीले अग्रगमनको निकै ठूलो फड्को मार्ने साहस प्राप्त गरेका हुनेछौँ । आशा गरौँ, यसै गरी नेपालमा घूस् दुब्लाओस् र सुशासन मौलाओस् !

( के लेख्यो भन्ठानेर उदेक नमान्नु होला, सँधै कति फजूलको राजनीति र मुलुकको नराम्रो गाथा गाइरहनु भनेर व्यंग्य विनोद मात्र गरेको । )

पोखरामा डमरु भेटीरहन्छन

आज दैनीकीमा कास्कीको लेखनाथमा बाघका चारवटा बच्चा अर्थात् डमरु फेला परेका समचार रहेछन।
लेखनाथ नगरपालिका वडानम्बर १२, खुदीस्थित शिवराज पौडेलको घर नजिक राखिएको परालको टौवामुनि ती डमरु भेटीएका रहेछन । आखासमेत नखुलेको अवस्थामा भेटिएका ती डमरु केही दिन अघि मात्रै जन्मिएको अनुमान गेरेका रहेछन । स्थानिय शिवराजकी श्रीमतीले ती बच्चाहरु देखेपछि प्रहरीलाई खबर गरिएको थियो । सुरक्षा निकाय, वन कार्यालय र वन विज्ञान अध्ययन संस्थानबाट गएको टोलीले अहिले ती डमरुलाई घेरामा राखेका रहेछन ।
भन्छन नि सर्पको बच्चा र बाघको बच्चा सधै एक ठाउंमा बस्दैनन। सानोमा सर्प देख्यो, डराएर साफ। भोली पल्ट त्यो ठाउमा जानै नमान्ने। अनि आमा सम्झाउने गर्नुहुन्थ्यो सर्पको बच्चा र बाघको बच्चा सधै एक ठाउंमा बस्दैनन।
यदा कता यसरी बाघका बच्चा भेटीने गर्छन। कुरा एक दशक पहिला को हो। ठाउं पनि त्यही खुदी पारी अझ भनौंन, सेतीपारी भरतपोखरीको हो। भइथर भुनू र उनका साथी वन घांस काट्न गएछन। पानी खान तुरतुरेमा छिरेछन। तुरतुरे धाराका जस्तो चिसो र मिठो पानि मैले कही भेटेको छैन। बाघ त बच्चालाइ लिएर पानी खान त्यही तुरतुरेमा आएको रहेछ। मान्छेलाइ देखेर बाघ बच्चा छोडेर हिडेछ। भयो अब? पानी खाने की नखाने?तिर्खाको सुरमा एक हातमा आसी ठडाउदै पानी खान गए। बाघका बच्चा वाल्ल परेर हेर्दा रेहछन। साना साना आंखा,कमला रौं देख्दा
उनीहरुलाइ सारै माया लागेछ। कती राम्रा हुन यि,लैजाम न यि बच्चा। भुनूले भने उताको तिमी लिनु यताको म लिन्छु । बाडफाड पनि गरेछन त्यही। चट्ट घांसको डोकाको माथी बाघको डमरु राखेर घर फर्केछन। घरमा लगेपछी आपत! न संगै सुताउनु, न भैसीको गोठमा बाध्नु। ति साना बच्चा डोकाले छोप्ने कुरो पनि भएन। भुनूको बुद्दी फुरेछ बाख्राको खोरमा राख्ने। उनका साथिले भनेछन बाख्राले मार्लान नि बिचरा यि बच्चालाइ। दुबैले सल्लाह गरेछन,दुबैका बाख्रा एउटै खोरमा राखेर एउटा खोर खाली गरेछन। त्यसपछी त्यही खाली खोरमा बाघका बच्चा राखेछन। दुबै बाघका बच्चा भेटाएकोमा दंग पर्दै सुतेछन। भुनू भोली पल्ट चिया पनि नखाइ बिचरा के गर्दैहोलान भनेर बाघका बच्चा हेर्न खोरको ढोका खोलेको त बच्चा त छैनन। कुन चाही अस्त्तीले चोर्यो भनेर भुनभूनाउदै खोर घुम्दा त खोरको कुनामा ४-५ वटा ढुंगा नै गाएब। बाघले ढोकै नखोली पर्खाल फोरेर आफ्ना बच्चा लगेछ। समाचारसंगै यो कथाको सम्झना आयो।
बाघको कथा त अर्को पनि छ। पोखराकै सेन्टर महेन्द्रपुल छेउमै ठाना छ। खास यस्कको नाम त गैरापाटन हो क्यार। ठाना छेउमा ठुलो बांस घारी छ। त्यो घारीमा यदा कता ठानाबाट कैदी भागेर लुक्ने गर्छन। यती घना घारी छ कि चोर कता पस्यो कता, पुलिसलाइ सधै त्यो बांसघारी सास्ती हुनेगर्छ। भएन भनेर एक सांझ त्यही बांस घारीमा बाघ आएर बसेछ। मान्छे त्यो बाटो कसरी हिंड्ने? केही देखिन्न त्यहां। चोर त लुक्न मिल्छ अब बाघ। २-४ दिन मान्छे त्यो बाटो नै हिड्न छोडे।
पोखराका बाघका कथा भनेरै सकिन्नन। कथा गण्डकी बोर्डीगं पढ्ने ताकाको हो। साउनको झरी १२ कक्षाको परिक्षा। बिहानको खाना खाएर यसो पढ्न के आटेको थिए लौ बाघ आयो भनेर हल्ला पो सुनियो। के पढ्नु नी , बाघ नै हेर्न दौडियो। होस्टेल पछाडी क्रिषी फारम थियो। थुप्रै मान्छे बाघ हेरेर झुम्मिएका रहेछन। एक दुइ जना भाइ लौ बाघ समात्ने भनेर तम्सिदै थिए। धरानका गौरब भाइ चाही हातमा बन्चरो लएर फिल्मी पारामा बाघको पिछा गर्दै थिए। एउटा बाघ, ४०-५० जना मान्छे। बिचरो बाघ यता र उता गर्दै थियो। एक छिनमा त बाघ १० फिटको तार फिड्किएर पोखरा इन्जिनियरीगं क्याम्पसतिर दौडियो। सबै जना हेरको हेर्यै।
बाघको कथा भन्दा आफ्नो कथा पनि नबाडी रहन सकिन। चैत बैशाखको समयमा पातहरु निकै झर्छन। पातहरु सोरेर खेतमा राखी कम्पोस्ट बनाउने निकै प्रचलित छ हाम्रो गाउंमा। म ६ कक्षामा पढ्दा, एउटा शुक्रबारमा हाफ छुट्टी पछि म र बैनी ठुला ठुला डोका बोकेर पात सोर्न निस्कियौं। तेर्सो बाटो मुनी निकै पात थुप्रिएका थिए। म दंग पर्दै बाटो बाट यसो तल ओर्लेको त बाटोमुनीको पहारामा बाघ मस्त सुतीरहेको। पाइला त्यही अडिए। त्यतीकैमा बाघ उठेर पो हेर्छ। यस्तरी सातो गयो कराउन मुख पनि खुलेन। बाघ पुन पल्टेर सुत्यो। बैनीलाइ हेरको बैनी त डरले निली पो भैसिछे। बाघलाइ उपकारै गरिस प्रभु भनेर पातै नसोरी हामी सिधै घरमा पुग्यौं। पुन नसुतेको भए त्यो बाघले के गर्थ्यो होला, अझै पनि आगं सिरिगं हुन्छ।

बुझ्न सकिन

बिजयकुमार श्रेष्ठ
-हाल परदेशबाट

माया त नदिएको होईन तिमीलाई तर किन हो मैले बुझ्न सकिन
जिवनको उकाली ओरालीमा केही गल्तीहरु गरेहोला सम्झाउन सकिन
आघात माया पाउने आशा राखेको थिए तर चित्कार सवाय पाउन सकिन
एकबारको जिवनमा सधै पछुताउनु पर्ने किन हो मैले केहि बुझन सकिन ॥
कसरि देखाउ तिमीलाई मैले माया दिएको छु भनि छात्ति चिर्न त सकिन
न त तिमीले बुझने प्रयास नै गर् यौ त्यो त मैले पनि बुझन कहिले सकिन
आफु त तड्पियौ तड्पियौ तर मलाई किन बेहोसि बनायौ किन बुझन सकिन
आखिर मायाको अबमुल्यन गर्ने भए मायालु बनि नाटक किन गर् यौ बुझन सकिन ॥ ॥
रुपलाई मात्र हेरेर नहुने रहेछ बानि कस्तो छ भनि पहिला थाहा पाउन सकिन
फेसन र रुपको जालमा पर्दा पछुताउन सिवाय अरु जिवनमा केही पाउन सकिन
अरुलाई तड्पाउन सिवाय केही नजान्नेले माया दिन्छु किन भन्यौ बुझन सकिन
जे जानेको छ त्यहि गर्नु केहि भन्ने पक्षमा छैन जिवनमा मायालुलाई चिन्न सकिन ॥ ॥ ॥

हावाको साथमा

गुरु बराल
हाल अमेरिका
ठाने मैले आँफु्लाई
म प्रेमको साथमा छु !
तर त्यो छल कपट रहेछ
हावाको गफमा उड्न पुगेछ !!
प्रार्थना गर्छु आज म
हे हावा ! मलाई लज्जित नपार ।
मेरो चोखो प्रेमलाई
नौटङ्की भनेर नबुझ ॥
म त प्रेमको पुजारी हुँ
लप्पन-छप्पन जाँन्दिन ।
दिलको आदर्श वेच्न सक्तिन
चोर्ने को मोहमा फस्दिन ॥
ईश्वर मेरा साक्षी छन्
झूठ म संग डराउँछ ।
सत्यमा सधैँ अडिग छु
डर चिन्ता हराउन्छ ॥
कुइरोको काग होइन म
वाज लखेट्ने चिवे चरा हूँ !
प्रेमको हावामा अब उड्दिन
जंजिरले बाँधेको अर्जुन हँ !!

बल्ल काम लाग्यो दौरा शुरवाल

प्रधान मन्त्री भए भएर पनि नभएका माधव कुमार नेपाल आफु प्रधान मन्त्री नबने पनि उनका दौरा सुरवाल प्रधानमन्त्रि हुन लायक भएको समाचार धेरै पटक छाइरह्यो। चुनावै हारेर, पार्टी अधक्ष छोडेर पनि अहिले भने प्रधान मन्त्री हुन पाएका छन। दौरा शुरवालमा चट्ट सजिएको उनकको प्रशन्न मुद्रा चारै तिर देख्न पाइएको छ। देशमा बिकास र आर्थिक उन्नतीका काम त के गर्ला यो सरकारले तर नेपाली जनतासंग मागेको संबिधान बनाउने म्यान्डेट पुरा गरुन माधव कुमार नेपालले। हुन त खिचडी सरकारको आयु आज हो की भोली ? फेरी खिचडी बनाइने ब्यन्जन पनि उत्तीकै धेरै छन। समिकरण यस्तै हुन्छ भन्न पनि सकिन्न। बिपक्षमा माओबादी र वाइसिएल छन बाटो सजिलो पनि छैन।

तर पनि समयसंग मिलाउदो पाइला चाले नहुने केही छैन। आफ्नो दम्भ त्यागेर देशको लागी केही गर्ने भन्ने हो भने बिरोध कसैले गर्ने सक्दैनन। या कसैले बिरोध गरे जनताले पक्कै अर्को पटक भोट दिदैन। डर धम्कीको राजनिती पनि त धेरै दिन नटिक्ला। पटक पटक कांग्रेसी सरकार हुंदा बिपक्षमा बसेर वाक्क भएका नेपाल अहिले कांग्रेसकै सहयोगले सरकारको बागडोर समालेका छन। बिपक्षीकालमा उनीले कती सिके,कती गर्नेछन त्यो त समयले देखाउला। देशलाइ यसरी गन्जागोलमा नराखी संबिधान नबनाइ नहुने भएकोले जसरी भए पनि माधव कुमार नेपालले प्रधानमन्त्री बनेर सफल रहुन।

नव प्रधान मन्त्रीलाइ हा्र्धिक शुभकामना।

मन भित्र कुरा खेल्छ

प्रबिण थापा
गजल: मन भित्र

मन भित्र कुरा खेल्छ मुटु गाठो परी जान्छ
सम्झनाको झटारोले गोली हाने सरी जान्छ

खुशी देखाउनकै लागि हास्न खोज्छु सबैसित
एक्कासी यो मुहारमा कालो छाँया परी जान्छ

नियतिले खेल खेल्यो मेरो जीवन माथि भन्छु
आशा फेरी पलाई आउछ बिच बाटोमै मरी जान्छ

जती खोज्छु सम्हालिन झन झन गार्हो हुन्छ
रसाउछ नयनहरु आशु त्यसै झरी जान्छ

भुल्न खोज्छु अतितका मिठा पलहरु
याद आउछ बल्झिएर मन मुटु हरी जान्छ