भारतीय निर्वाचन परिणाम र नेपाली राजनीतिमा यसको असर

एक महिना भन्दा बढी समय लागेर सम्पन्न भएको संसारमै सबैभन्दा ठूलो संसदीय निर्वाचनको मत -गणना एकै दिनमा लगभग सकिएको छ । सम्पन्न निर्वाचन परिणामले भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेस पार्टीलाई सन २००४ मा उसले हासिल गरेको १४५ सिटको तुलनामा ६० भन्दा बढी सिटको बढौति दिएको छ भने कांग्रेसले नेतृत्व गरेको युनाइटेड प्रोग्रेसिभ एलायन्सलाई संसदमा पूर्ण बहुमतको सरकार बनाउन चाहिने २७२ स्थानको नजिक पुर्‍याईदिएको छ। अहिले नै कांग्रेस गठबन्धनमा रहेका पार्टीहरूले २६१ स्थान जितेका छन् ।

चुनाबी सर्वेक्षणहरूले कांग्रेस र भारतीय जनता पार्टीका अलग अलग गठबन्धनका बीचमा कडा प्रतिस्पर्धा हुने र अबको संसद झनै अस्थायी प्रकारको हुनेछ भन्ने दावा गरे पनि निर्वाचन परिणाम त्यो भन्दा अलग देखिएको यो सन्दर्भमा , निर्वाचनले कांग्रेस पार्टीको पुनरुत्थान मात्र गराएको छ । दक्षिणपन्थी मानिने हिन्दूवादी भारतीय जनता पार्टीले सन् २००४मा आँफूले प्राप्त गरेको १३८ स्थानहरू घटाएर ११६ मा झरेको छ भने उसको सरकार गठन गर्ने बहुमतमा पुग्ने उद्देस्यले नराम्रो धक्का खाएको छ किनभने उसको एलायन्सका साथिहरू समेत बिजेपीले १५७ सिट मात्र जित्न सकेको छ ।

वास्तवमा अहिलेको निर्वाचनले मध्यमार्गमा रहेर कांग्रेसको सरकारमा जोडघटाउ र भागबण्डाको खेलमा लागिरहने लालु यादव, राम विलास पासवान जस्ता राजनैतिक खेलाडीहरूलाई आफ्नो हैसियत अती कमजोड रहेको देखाइदिएको छ भने भारतीय बामपन्थी पार्टीहरूले नराम्रो धक्का खाएका छन् । सन् २००४ को निर्वाचनमा ५७ स्थान पाएको बामपन्थीहरूको सिपिआइ ( एम) र सिपिआइ पार्टीहरू नराम्ररी पछारिएर २४ सिटको तालिकामा झरेका छन् । बामपन्थी पार्टीहरूको वर्चस्व रहेको पश्चिम बंगालमा समेत कम्युनिष्टरूले ३२ वर्षपछि बहुमत लोकसभा स्थानहरू गुमाएर पछारिएका छन् भने दक्षिणको केरलामा पनि बामपन्थी पार्टीले पराजयको धक्का खान पुगेको छ । भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसलाई निर्वाचनको अन्तिम समयमा धोका दिने गठबन्धनका दलहरू समेत यो निर्वाचन परिणामले बढारिन पुगेका छन् भने कांग्रेसले जो र जुन दलसंग गठबन्धन गरेको थियो ती सबै फलदायी भएर प्रकट भएका छन् ।

पछिल्लो निर्वाचन परिणामको सफलताको श्रेय अहिले राजीव गान्धिका पुत्र युवा नेता राहुल गान्धी , राजीवकी विधवा सोनिया गान्धी र सफा, विद्वत र इमान्दार छवी बोकेका निवर्तमान प्रधानमन्त्री मनमोहन सिंहलाई दिइएको छ भने , मनमोहन सिंह जवाहरलाल नेहरु पछि लगातार निर्वाचित बन्ने दोस्रो प्रधानमन्त्री बन्न पुगेका छन् । जहाँसम्म सरकारको नेतृत्वको प्रश्न छ , भारतीय कांग्रेस भित्रका परम्परावादी नेहरू-गान्धी परिवारका विश्वासपात्रहरू भने अहिले नै राहुल गान्धीलाई यो सफलताको एकल श्रेय दिँदै उनैलाई प्रधानमन्त्री बनाउनु पर्ने आवाज पनि उठाउँदै छन् । यस्तोमा मनमोहन सिंहको नया कार्यकालको ५ वर्ष पूरा नहुँदै बीचमा राहुल गान्धीलाई प्रधानमन्त्री बनाइयो भने पनि आश्चर्य मान्नु नपर्ने हुन सक्छ ।अहिले नै राहुल गान्धी क्याबिनेट मन्त्रीको रूपमा आउने कुरा लगभग निश्चित भैसकेको छ । यसरी दक्षिण एशियाको राजनीतिमा परिवारवादको प्रभावको वरिष्ठता फेरि प्रमाणित भएको छ । किन भारतीय जनताहरू , नेहरू-गान्धी परिवार भन्दा पर पुगेर लोकतन्त्रको भविष्य देख्न चाहन्नन् भन्ने प्रश्न फेरि उजागर बनेको छ ।

जहाँसम्म भारतीय नया राजनैतिक तस्वीरले नेपालमा कति प्रभाव पार्ला भन्ने प्रश्न छ त्यो खासै परिवर्तन हुने देखिन्न । प्रणव मुखर्जीको बिदेश मन्त्रीको बिभाग अब अहिलेका वाणिज्य मन्त्री कमलनाथले लिने चर्चा चले पनि, कांग्रेसको बिदेश नीति सम्बन्धी कुरामा धेरै परिवर्तन आउने स्थिति छैन । क्षयीकरणको मारमा मर्माहत बामपन्थीहरूको प्रभाव कमजोड बनेको हुँदा , उनीहरूले केही अघिसम्म कायम राखेको प्रभाव भने कमजोड बन्ने देखिन्छ । तर पनि, अहिलेकै सरकारको निरन्तरता भएको हुनाले र तुलनात्मक रूपमा ५ वर्षे कार्यकालको स्थायी सरकारको स्थिति बनेको हुँदा, भारतीय कांग्रेस पार्टीको बिदेश नीति नै नेपाल मामिलामा पनि प्रभावी रहने निश्चित छ । यो नै सन् १९४७ देखि बीचका केही वर्ष छाडेर भारतीय बिदेश नीति रहिआएको छ । तसर्थ, भारतको नेपालप्रति को नीति र प्रभावमा केवल निरन्तरता मात्र देख्न पाइने अनुमान गर्न सकिन्छ ।

पार्टीमाथि प्रतिवन्ध लगाउने नया लोकतन्त्र र नया संविधानको गर्भपतन

एकीकृत नेकपा माओवादीले नयाँ बन्ने संविधानमा राजनैतिक दल खोल्न बन्देज लगाउने प्रावधान राख्ने प्रस्ताव गरेको छ। मौलिक अधिकार तथा निर्देशक सिद्धान्त समितिको मौलिक अधिकार उपसमितिले तयार पारेको अवधारणापत्रको मस्यौदामा माओवादी सभासद् हेमराज भण्डारीले राजनीतिक दल खोल्ने स्वतन्त्रतामाथि बन्देज लगाउने प्रावधान राख्नैपर्ने अडान लिएपछि यो प्रावधान राखिएको हो। माओवादीले गरेको प्रस्तावमा ‘दलाल, नोकरशाही, पूँजीवादी र सामन्त वर्गको पक्षपोषण गरी प्रतिगमनको सेवा गर्ने र अग्रगमनलाई अवरुद्ध गर्ने कार्यमा मनासिव प्रतिबन्ध लगाउन कानून बनाउन पाउने’ उल्लेख छ।

माओवादीले साम्राज्यवाद विस्तारवादको पक्षपोषण गरी राष्ट्रिय हितविपरीत काम गर्ने र नेपालको सार्वभौमिकता र अखण्डतामा आँच पुर्‍याउने दललाई पनि प्रतिबन्ध लगाउनु मौलिक हक विपरीत नहुने उल्लेख छ।

माओवादीको प्रस्तावको प्रतिरोध गर्दै नेपाली कांग्रेसले पनि ‘एकदलीय अधिनायकवाद सर्वसत्तावादको पक्षपोषण गर्ने वा त्यस्तो व्यवस्था स्थापनाको प्रयत्न गर्ने राजनीतिक दल वा मातहतमा सैन्य वा अर्ध सैन्य संरचना खडा गर्ने वा सैन्यवादी क्रियाकलाप संचालन गर्ने’ राजनीतिक दललाई प्रतिबन्ध लगाउनु मौलिक हक विपरीत नहुने प्रावधान राख्न प्रस्ताव गरिएको छ।

कांग्रेसको प्रस्ताव छ ‘राज्यविरुद्ध राजनैतिक विद्रोहको तयारी वा प्रयत्न वा घोषणा गर्ने कार्य राजनीतिक दल वा मातहतका निकायमार्फत् राज्यका संविधान वा कानूनद्वारा गठित संरचनाको समानान्तर हुने गरी कुनै संरचना वा संगठत खडा गर्ने राजनीतिक दललाई बन्देज गर्न सकिने प्रावधान राख्न प्रस्ताव गरेको छ।

साभार: १६ मे को नागरिकन्यूज डट कम

कथित रूपमा चमत्कारिक गतिले समाधानतर्फ बढेको भनिएको नेपाली राजनीति र शान्ति प्रकृया पुन: धरापमा परेको महशूस हुँदैछ । हतियारवद्द छापामार दस्ता शिविरमा राखेर चुनाव लडेको र ठूलो दल बनेको माओवादीको सरकार अल्पमतमा परी नैतिकताको चेपुवामा राजीनामा गरेर तर्किएको त छ तर राजनीनामा दिएपछि पनि राजनैतिक नियुक्ति र अरबौँ रूपैँया अन्धाधुन्द खर्च गर्ने निर्णय गराउँदै पार्टीका समर्थकहरूलाई लुटाउने बेतोड अभियानमा जुटेर नैतिकताका नया उदाहरण र परिभाषाहरू सिर्जना गर्दैछ । क्रान्तिकारी तरिकाले देश लुट्दा आलोचना पनि मन्द सुनिएका छन् ।

सरकारमा रहेर बिद्रोहको हिंसात्मक हर्कतबाट पटक्कै पछाडि हट्न नखोज्ने बरू अरू राजनैतिक दल र समूहलाई पिटेर, कुटेर, लघारेर वा खेदेरै आफ्नो दलको परिभाषा अनुसारको लोकतन्त्र कायम गर्ने चाहना राख्ने माओवादी दल आफ्नै घमण्ड र मैमत्याइँले अरूको नजरमा गिरेको छ । तर, ऊ स्वयं यो स्वीकार गर्न तयार छैन । ऊ सम्झौता गर्दै, तिनै सम्झौतालाई धोबीको मुङ्ग्रोले चुटेर धज्जी उडाउन लागिपरेको छ । अव्यवस्था, अस्थिरता र अराजकताबाट आफ्नो अभीष्ट अनुसारको राजनैतिक दिशातर्फ बढ्न सकिन्छ भन्ने उद्देश्यले चलेको माओवादी, कांग्रेस र एमाले पूर्णत: नेस्तनाबूद हुनुमा आफ्नो जनगणतान्त्रिक यात्राको सफलता देख्छ । त्यसैले ऊ पेल्न चाहन्छ र यो पेलाइको तरिका मात्र उसको नजरमा सही सूत्र हो । उसले गठबन्धनको राजनीतिको मर्मलाई ख्याल नगरी प्रधानसेनापति प्रकरणमा निर्णय गर्न चाह्यो र यसो गर्दा सरकार ढले ढलोस् , केही समय पछि फेरि फिर्ता भैहालिन्छ भनेर मुठभेडको राजनीतिलाई अंगिकार गर्न मन परायो । उसको नजर र विचारमा आफ्नो दललाई ठूलो पार्ने र अरूलाई सानो बनाउने योजनामा यही तरिका जायज छ ।

उता सबैभन्दा ठूलो दललाई परै राखेर भए पनि सरकार गठन गर्ने जोड घटाउमा कांग्रेसी र एमालेहरू झिंगाका प्वाँखमा दलिएको नौनी कोतर्दै छन् । कथंकदाचित भैहालेमा, यसरी जुटेको बहुमतले सिर्जना गर्ने सरकारको दिशा र दशा के हुने होला अहिले नै सहज अनुमान गर्न सकिन्छ । यही मेसोमा फोरम नामको दलले खेलेको च्याँखे खेल लाजमर्दो रूपमा नांगिएको छ। एउटा पक्ष कांग्रेस-एमाले गठबन्धन पट्टि र अर्को धड माओवादीतिर फर्केर फोरमले आँफैलाई फोरिरहेको यो माहौलामा स्थायी सरकारको कल्पना केवल सोमशर्माको सातुको कथा नै बन्ने निश्चित छ ।

माथिको उद्दरणको समाचारलाई सत्य ठान्दा बुझ्नु पर्छ -माओवादी निषेधको राजनीति चाहन्छ । उसको प्रतिवादमा कांग्रेसले पनि निषेधको दफा संविधानमा राख्न उद्यत देखिएको छ। नेपाली राजनीतिको सेरोफेरो यही एक-अर्कालाई निषेध गरी आफ्नो दलको कद बढाउने चाहनाबाट निर्दिष्ट छ भने नेपाली लोकतन्त्रका दिनहरू आशालाग्दा अवश्य छैनन् । कमसेकम कांग्रेसको नया संविधानको प्रारूप दस्तावेजमा दलमाथिको प्रतिबन्धको परिकल्पना गरिइको छैन र उसले सिधै यस्तो व्यवस्था भएको संविधान चाहेको छ भन्ने आधार देखिन्न । एमालेले पनि यस खालको राजनीतिको वकालत गरेको कतै पाएको छैन । तर माओवादी
जनगणतन्त्रवादी हरूले अरू दलहरूलाई साम्राज्यवादी आदि भएको आरोपमा प्रतिबन्ध लगाउने गरी एकदलीय लोकतन्त्रको आकांक्षा नै राखेर संविधान बनाउने नियत राखेका छन् भने उनीहरू अझै पनि चीन, नर्थ कोरिया र क्यूबाली मोडेलको राजनीतिप्रति आशक्ति राख्छन् । यो मोडेलले बहुलवादी राजनीतिको विश्वमान्यतालाई सिधै नकार्ने गर्छ ।

हुनत गठबन्धनको सरकार चलाउँदा पनि मेलमिलाप र उत्तरदायित्वको राजनीतिलाई दुत्कारेर आफ्नो आग्रहमा पेलेर अघि बढ्ने नीति लिनेहरूले आँफूले नपाए अरूलाई पनि सुखले खान दिन्न भन्ने सोच्नु नेपाली राजनीतिमा त्यति अनुचित नठानिएला । फोरमका उपेन्द्र यादवका काँधमा बन्दूक राखेर काङ्माले ( काङ एमाले) को शिकार गर्न खोज्नु पनि अनौठो भएन । यस्तोमा "संविधान बने हामीले चाहे जस्तो बन्छ, हैन भने बन्दै बन्दैन, बन्नै दिइन्न" भन्ने कामरेड बाबुराम भट्टराईका दावाहरू दिनप्रतिदिन सत्यताका निकट हुँदै छन् । कसैका शब्दमा ६०१ जनाको जातिय विश्वविद्यालय रूपी संविधानसभाले संविधान जन्माउन गर्भाधारण गरेको एक वर्ष बितिसक्दा, यसले कि त बिनासको मुशल जन्माउने छ अथवा नया संविधानको गर्भपतन भैसक्यो, यो जन्मने कुनै लक्षण नै छैन भन्नै पर्ने हुन्छ । निषेधको राजनीतिले निर्देशित राजनिति बोकेका पाखण्डीहरूले रटेको जनताको जनगणतन्त्र वा लोकतन्त्रको हश्र के हुने हो बुझिनसक्नु छँदैछ । जनताको संविधान बनाउने नाममा यो भन्दा भद्दा मजाक के हुन सक्ला र ?

डलर टिप्ने यात्रा भाग -६

शेखर ढुङेल
०५-१४-२००९

(यो यात्रा शुरु देखी पढ्न यहाँ र पाचौं भाग पढ्न यहाँ पस्नुहोस)

मलाई एकदम असजिलो अनुभब भयो, के गर्ने यही बसेर तिनीहरुको तमाशा हेर्ने कि अर्को ठाउँ खोज्ने कि ? निधो गर्न सकिन। हुनत, त्यो बसाइ केही दिनको लागि मात्र थियो तर आफन्त युबा उमेरका केटाहरुको स्वच्छ्न्द बातावरणमा तगारो बन्ने कि, देखेको नदेखै गर्ने कि रणभुल्लमा परे म ।

भोली पल्ट, जस्ले हौस्याएका थिए मलाई अस्ट्रेलिया खुर्मुरिन, लिन आए र सिडनी मा बसोबास गर्ने बिभिन्न नेपाली मित्र हरुकोमा पुर्‍याए । आफ्नो अनुभब अनी इच्छाका बारेमा उनीहरु सित बिचार साटा साट गरियो । अनुभबी र अध्यागमन सम्बन्धी काम गर्ने कानुन्बिद संग सल्लाह गर्दा, छिटो स्थाइ बसोबासको कागज बनाउने हो भने रेस्टुरा मार्फत सजिलो हुने रैछ शेफ बनेर । त्यस बेला ( १९९७ ) सिडनीमा काठमान्डु किचेन र याक एन्ड यती नाम का दुई मात्र नेपाली रेस्टुरा थिए । रेस्टुरा सन्चालनको लागि रकमको अन्दाजिफिकेसन पनि गरियो न्युनतम र अधिक्तम को आधारमा, बिभिन्न सम्भाबित स्थानको भ्रमण गरियो । तीन हफ्ता को बिच मा सिडनी टावर, हार्बोर ब्रिज, बोन्डाइ बिच, अपेरा हाउस, किङ क्रसको रमझमले मोहनि मात्रै लगाएन लगेको समान पनि किङ क्रस कै एक भियतनामी पसलेले जम्मै किनिदियो । लागत को ४ गुना मुल्य प्राप्त भयो । चिठ्ठा नै परे जस्तो सजिलो सित समान बिक्यो, जो सोचेकै थिएन । अस्ट्रेलियन प्लास्टिकको डलर बर्षने भो भन्ने सोचे मख्ख परें । अब सिडनीमा रेस्टुरा खोल्ने, हस्तकलाको समान बेच्ने र भकाभक डलर थुपार्ने दृण इच्छा मनमा जगाइ अर्को पटक आउँदा बस्ने बासको समेत बन्दो बस्त मिलाए र छिट्टै सधैंको लागि बस्ने गरी आउने भनी भेटे जतीको कानमा झ्यालि पिट्दै नेपाल फर्किए ।

नेपाल पुगेर बाबु बाजेले दु:खले होकी सुखले आर्ज्या बारीका पाटा बैकंमा धितो राख्ने काममा लागें, महिना दिन भन्दा बढी को दौड धुप पछी लालपूर्जा बैकंलाई जिम्मा लगाइ दिए र नगद बोकी लागे अस्ट्रेलिया तिर, भारी मन बनाएर उतै को पी आर बन्ने सपना साचेर ।

जब सिडनी पुगें मलाई सपना देखाएर रुखको टुप्पोमा पुर्याउनेको मन बदलिएर मुन्टो बट्टारिएको महसुस गर्न गार्हो भएन । मलाई स्पोनसर गर्दा आइपर्ने दर्जनौ रिस्कको लिस्ट बनाएर बसेका रहेछन उनी त, र सहयोग गर्न नसक्ने मनस्थिती मा रहेछन । कस्तो मजाक ? सल्लाह बमोजिम नै बिश्‍वास गरेर जग्गा धितो राखी पैसा लेराएको थाहा पाउँदा पाउँदै यस्तो गर्ने भनी बिन्ती गरे पछी अली पग्लिए जस्तो लाग्यो । फेरी धेरै सित शिखर सम्मेलन गरेछन र बल्ल दुई महिना बिते पछी ‘ल सस्तो भाडा दर भएको ठाउँ खोज, म आबश्‍यक कागज पत्रमा सहि गरी दिन्छु’ भने ।

यो समयमा कैयौं ठाउँ हेरेको मात्र होइन भिक्टोरिया र बिस्मेन राज्य समेत घुमी सकेको थिए । उन्को मनमा डर पलाएछ कि कतै यस्ले भाडा नतिरी भाग्यो भने आफ्नो टाउकोमा पर्छ । त्यसैले पछी हटेका रहेछन । जती राम्रो ठाउँ त्यती महंगो भाडा आले टाले गर्दा गर्दै ४ महिना बिते पछी एउटा ठाउँ त मिल्यो, जुन ब्यवसाय को लागि उचित थिएन । आफु सित बिकल्प थिएन । ब्यापार स्यापार देखा जाएगा पी आर भए पछी केही गरौला नि भन्ने सोची होम्मिए ५ महिना बित्त्यो बल्ल मैले ' रोदी घर' नामको नेपाली भान्सा घरको शुभारम्भ गरें ।

भान्सा घरको शुभारम्भ संगै अध्यागमनको लागि कागज तयार भयो आफु लाई अप्ठ्यारो मा नपारी दिन कसम खुवाउँदै अमिलो मुखले सहि गरी दिए। मैले सय मुरी धन्यवाद दिएं । सुरु महिना राम्रो भए पनि दोस्रो महिना देखी ब्यवसाय ओरालो लाग्न थाल्यो। काम गर्नेको तलब र भाडाको खर्च बगलीबाट जान सुरु भयो । सामान्यत तीन महिनामा सकिनु पर्ने अध्यागमनको प्रकृया ६ महिना बित्दा पनि पारीणाम आएको होइन । आम्दानि जिरो मा झरी हाल्यो नेपाल बाट थप पैसा मगाएर घाटमा मुर्दा कुरे झै अध्यागमनको पत्र कुरेर बस्नु को बिकल्प थिएन । आज-भोली, आज-भोली गर्दै प्रतिक्षामा हबिगत पातलो भै राखेको थियो एक दिन साँझ अचानक अस्ट्रेलियाको अध्यागमनका दर्जन दुतहरुले रेस्टुरा घेरे -------- बाँकी अर्को भागमा।

(यो यात्राको सातौं भाग यहाँ छ )

गाउँखाने कथा - १४ (Nepali Gau Khane Katha)

हरेक शुक्रबार झै आज पनि आएको छु गाउ खाने कता लिएर। उत्तर मिलाएर गाउ लिनुहोला।
"बेसीमा कुलो लेकमा खेत, कतातिर टुप्पो कतातिर फेद?"

माधव नेपालको सपना र प्रजातन्त्रको हार

एउटा अंग्रेजी उखान छ "you fool me once shame on you, you fool me twice shame on me" । जन अन्दोलन २०४६ को सफलता पछी ठुला ठुला सपना देख्ने धेरै नेपाली थिए, तर प्रजातन्त्र पछी आफ्ना ति सपनाहरु साकार भयो भन्ने कती होलान आज ? आफसोच!, झन्डै २० बर्ष पछी पनि ति सपना बेच्नेहरु आझै हाम्रा नेता भएर बसि रहेका छन ।

मैले संधै दोष जनतालाई नै दिने गरेको थिएं, what you pay is what you get। एकै छिनलाई राष्ट्रिय राजनीति बिर्सेंर एउटा निर्वाचन क्षेत्रबाट सोचौ, २० बर्ष देखी जित्ने एउटै नेता छ । जिते पछी आफ्नो क्षेत्रमा बिकास गर्नु पहिले काठमाडौंमा घडेरी जोड्छ, आफ्नो क्षेत्रमा पाठशाला बनाउन पहिला काठमाडौंमा घर ठडाउछ, आफ्नो क्षेत्रमा बाटो ल्याउनु भन्दा पहिला नयाँ घरलाई सडकसंग जोड्छ, र आफ्नो क्षेत्रमा नयाँ ब्यापार उद्ध्योग भित्राउनु भन्दा बिदेशमा आफ्ना सन्तानलाइ Gas Station किन्न मद्घत गर्छ । यती हुँदा हुँदै पनि संधै त्यो क्षेत्र को नेता त्यही ब्यक्त्ती हुन्छ भने दोष कसको ?

तर आज आएर चुनावमा (दुइ दुई ठांउमा) जनताले हराए पनि एक नेतालाई प्रधानमन्त्री बनाउने कुरा भै रहेको छ । मेरो माधव नेपालसंग केही ब्यक्तिगत रिसईवी छैन, तर माधव नेपाल प्रधानमन्त्री भए मैले जनतालाई दोष दिने ठांउ पनि हुंदैन (बामदेव उप प्रम भएर पहिलै जनाताको पनि केही सिप नलाग्ने प्रथाको थालनी भै सक्यो)। मैले यहाँ कुरा नियम, मर्यादित प्रजातान्त्रिक अभ्यास, र नैतीकताको गर्दै छु, कुनै पार्टी वा ब्यक्तीको हैन । राजनीतिमा नैतीकताको कमि संसारको सबै देशमा हुन्छ, त्यसैले होला शब्दकोषमा राजनीति र समाजसेवा भन्ने दुई भिन्न शब्द छन । तर हाम्रा नेपाली नेता (अधिकांशमा) नैतीकता सुन्य प्रतिशित हुनु हामी नेपाली को दुर्भाग्य हो ।

यही मौकामा आर्को कुरा पनि भनि हालुं, आहिले एमाले को नेत्त्रिव सरकार बने पनि १-२ महिना मै नेपाली कांग्रेस प्राइभेट लिमिटेड का CEO गिरिजा प्रसाद र नेकपा जंगली मावोबादी लाई सक-सक भएर सरकार गिराउन तर्फ लागि हाल्छन । मैले पहिले देखी नै भन्दै आएको कुरा हो, यि ६०१ को चयन संविधानको निर्माणका लागि हो सरकार बनाएर अग्रगामी छलाङ मार्नको लागि हैन । त्यसैले यि ६०१ लाई संविधान बनाउने मात्र जिम्मा दिएर सरकार चलाऊने जिम्मा, सिमित अधिकार को साथ, नागरिक समाजलाई दिए हुन्थ्यो (जस्तै विश्वनाथ उपाध्याय, दमननाथ ढुंगाना, ॠषिकेस शाह आदी)। नत्र खै कहिले सकिने यो किचिलो !!!

हल्लै हल्लाको देश

आचार्य प्रभा
(अमेरिका )

सधैं हल्लै हल्लाको देश भो नेपाल
कोही बिद्रोह ओकल्छन
तोड्फोड गरेर ,
कोही मौन छन आँफैलाई धिक्कारेर
कोही लुछाचुँडिमा ब्यस्त छन
पद्लोलुप्ताको निम्ती ,
कोही नारा लगाउछन
अधिकारको अभिप्शामा
यसरी नै नौटंकिको
बजार बनेर बाँच्न वाध्य छ हाम्रो देश ,
कुनै गन्तब्यबिनाको
बटुवा झैं बनेको छ
हाम्रो भाषा अनी हाम्रो भेष /
खै !कसरी भन्न सकिएला ?
यो रोगको निराकरण
होला भनी ,
खै !कसरी सोंच्न सकिएला र
जननी जन्मभुमीश्च स्वर्गदपी गरियसी
अब फेरी भनी ...../