१. पृष्ठभूमी
समय काचुँली फेर्न माहिर छ । नेपाली भाषा को कम्पयुटरकरण लाई सर-सर्ती हेर्दा, एक समय नेपाली भाषा लेख्न प्रिती फन्ट ईन्स्टल गरेर लेख्नु पर्ने बाध्यता थियो(पछि थुप्रै फन्ट हरु पनि आए!) ! लेखेर मात्र कहा साध्य हुन्थ्यो र ? पढ्न लाई पनि गन्तब्य कम्प्युटरयन्त्र मा त्यै फन्ट ईन्स्टल गर्नु पर्थ्यो । अक्टोबर १९९१ देवानागिरी लिपि को युनिकोडियकरण(१) गरिएता पनि यसको व्यवसायिकरण तव मात्र सुरु भयो जव माईक्रोसफ्टले आफ्नो पुराना ओपरेटिंग सिस्टम विंडोज़ ९५/९८/मिलिनियम मा एम. एस. एल. यु. (माईक्रोसफ्ट लेएर फर युनिकोडको (२) बिकास गर्यो । त्यस पछि का ओपरेटिंग सिस्टम हरुमा युनिकोड बितरण पुर्ब नै राखिन थाल्यो र खाली विन्यास (कन्फ्युगर) गरे मात्र पुग्ने भयो । तर पनि नेपाली युनिकोड बिकासमा अर्को माईल स्टोनको रुपमा मदन पुरस्कार पुस्तकालयको(३) युनिकोड एण्ड लोकलाईजेसन परियोजना लाई लिन सकिन्छ । नेपाली युनिकोड किबोर्ड लेआउट र रुपान्तर जस्ता सफल कम्प्युटर सफ्टवेर ले नेपाली युनिकोडको क्षेत्रमा ठुलै भुमिका निभाएका छन भन्दा फरक नपर्ला ।
ब्लगिङ्ग् कन्सेप्ट सन १९९३ देखि सुरु भए पनि यसले सन २००२ मा उच्च गति लिन पुग्यो । ओपन डाएरि, ब्लगसम, ओर्ड प्रेस, ब्लगर डट कम जस्त साईट हरुले निशुल्क डोमेन तथा होस्टिंग गर्न थाले । २००२ मा धेरै जसो ब्लग हरुले ईराक युद्द को बारेमा रिपोर्रटिंग गरेका थिए । मदन पुरस्कार पुस्तकालयको(३) युनिकोड एण्ड लोकलाईजेसन परियोजना संग संगै नेपाली हरु पनि नेपाली भाषा को ब्लगिंङ क्षेत्रमा उत्साहि हुन थाले । नेपाली ब्लग को पहिलो आधिकारीक ब्लग थाह हुन नसके पनि नेपाली भाषा मा ब्लग २००४ को उत्तरार्द्ध अथवा २००५ को सुरुवात तिर सुरु हुन थाले । कसैले यसलाई निरन्तरता दिए त कसैले केहि महिना मै आफ्नो ब्लग, अबोध अबस्थामै बिट मारे ।
२. सपनासंसार डट कम ब्लगिङ यात्रा
एस्तै ब्लगिंङ होडबाजीमा मैले पनि ब्लगिंङ गर्ने बिचार गरेर सन २००५ को नोभेम्बर महिना मा सपनासंसार डट ब्लगसम डट कम को खाता खोले । तर त्यति खेर मैले यो ब्लग लाई अंग्रेजीमा चलाएको थिएँ । आफ्नै लागि लेख्थेँ , आफैँ पढ्थेँ । यसैमा मलाई आनन्द मिल्थ्यो । तर एका एक नेपाली भाषा को ब्लग हरु ईन्टर्नेट संझालमा देखिन थाले पछि र मलाई अंग्रेजी भन्दा नेपाली पढ्न आनन्द आउन थालेकोले, मैले डिसेम्बर २००६ बाट सपनासंसार डट कम लाई आदिकारीक रुपमै नेपाली ब्लग बनाएँ।
सपनासंसार को बारेमा भन्दा म सुचना, संचार , साहित्य र मनोरञ्जनको को संगम भन्न रुचाउछु । तपाई मित्र हरुको लेख तथा प्रतिकृया नै सपनासंसारको सम्पति हो । संसार आधुनिकता ले घेरिसकेको छ । यो आधुनिकतामा केहि राम्रा पक्ष पनि छन त केहि खराब पक्ष , ती खराब पक्षहरुको उजागर गर्दै पहिलो सामुदायीक संसार निर्माण गर्नमा होस्ठेमा हैंसे गर्न सपनासंसार सधै तत्पर छ । मेरा एक मित्रलाई हास्य कलाकार शब्द सुन्दा अनौंठो लाग्यो रे ! खितितित्त अंग्रेजी हासो हास्दै ,उल्टो कमिडियन नभनेर हास्य कलाकार भनेको भन्दै खिस्सी पो गर्नु भयो ।खै हजुर, मलाई त हास्यकलाकार नै प्यारो लाग्छ । आफ्ना छोराछोरी फरर्र अंग्रेजी बोलेको देखेर , एक नेपाली दाजुले अमेरिका आएको मा गर्व गर्नु साथै आफ्नो जीवन नै सफल भएको मान्नु हुन्छ । यस्तै परिवेषमा, म आज परदेश मा भएर पनि नेपाली भाषा (भलै गलत शब्द तथा ब्याकरण संयोजन होला)मा आफ्नो भावना सपनासंसार डट कम मार्फत पोख्न पाउदा आफुँलाई गर्व गर्छु । मैले लेख्न थाले पछि नेपाली भाषामा अहिले केहि ब्याकरण तथा सब्द संयोजन मा पनि सुधार गरेको छु र गर्दै लाने छु ।
३. ब्लग लेखन र यसको प्रभाव !
पहिलो सत्य म यहा पस्कन्छु । मैले नेपाली ब्लग लेख्न थाले पछि, मेरा धेरै मित्र हरुले नेपाली भाषा मा जागर देखाउनु भयो, कम्ति मा ५० जना मित्र हरुलाई नेपाली लेखन सिकाउन पाएको मा म आफुलाई गर्वान्धित थान्छु । म नेपाली बोल्छु, पहिलो दिन मलाई पाखैँ भन्ने मेरो साथी को साथी एक हप्तामा मेरो मिल्ने साथी हुन्छ , यो हो नेपाली ब्लग को प्रभाव। संचार माध्यम नपुगेको ठाउमा ब्लगर हुन्छ जस बाट हामी बिश्वका कुनाकुना मा पुग्न सक्छौं अनि एउटा सबै जना अटाउने सपनासंसार श्रृजना गर्न सक्छौं । एउटा कुना मा दु:खमा परेको आफ्नै नेपाली साथीलाई हामी सहयोग गर्न सक्छौ । बिषेश गरि ब्लगले परबासमा रहेका नेपाली हरु बिच झोलुङ्गे पुल को काम गरेको छ भन्दा फरक नपर्ला । आफ्नो लेख को तात्तातो प्रतिकृया पाउनु साथ साथै उचित सुझाब संकलनले नव प्रबेसी नेपाली साहित्य प्रेमीलाई अझ सहयोग पुर्याउँछ ।
हाल नेपाली ब्लग हरुको बाढि नै आएको छ भन्दा फरक नपर्ला। सबै भन्दा ठुलो कुरा, निरन्तरता हो जुन कठिन हुन्छ । ब्लगहरुको कुनै नियम हुदैन, यो त केवल एउटा अनलाईन पर्सनल डायरी हो, जे मन लाग्छ त्यहि लेखिन्छ तर पनि ब्लगरहरुले के बुझ्न जरुरी छ भने, यो एउटा खुला डाएरी हो , पर्सनल भन्दैमा खुला डाएरीमा जे पनि लेख्न कहा पाहियो र ? नेपाली ब्लगरहरुले सकेसम्म नेपाली परिवेशमा नेपालीपन लाई अगाल्दै हामी नेपालीलाई नै फाईदा हुने लेख हरु पस्कन सक्यो भने, पक्कै पनि यसले हामी सबैलाई फाईदा गर्छ । मलाई थाह छ राजनिती लाई घृणा गर्ने नेपालीले आज ब्लग को माध्यम बाट राजनितिमा चासो दिन थालेको छ, जुन मलाई लाग्छ, राम्रो हो । केहि जन मानिस हरु, आज भोलि कतिपय ब्लग लाई सुचना को श्रोत पनि बनाएको पाइएको छ ।
लेखक र पाठक समुहँगाठोँ को रुपमा प्रस्तुत भएको दौंतरी, नेपाली ब्लग फाट मा एउटा उदयमान ब्लग नक्षेत्र हो भन्दा फरक नपर्ला । यसमा प्रस्तुत भएका सामग्री हरु निकै सरल र जनमानसको कानले पचाउने अनि जिब्रोले चपाउने खालका छन , यो अर्थमा कि दौंतरी दुस्मनको पनि दौंतरी हुन पुगेको छ । प्रयास राम्रो छ। मलाई पनि दौंतरी चौंतारीको छाया मा राख्नु होला ।
सपना सबै सत्य हुने भए सपना, सपना नै हुने थिएन । तर पनि कति यस्ता सपना हरु हुन्छ जुन चाहे मा सत्य पनि पार्न सकिन्छ , हो सपनासंसार त्यो संसार हो जहा सपना सत्य पार्न को लागी हातेमालो हुने गर्दछ । तपाईलाई जादा जादै सपनासंसारमा स्वागत छ । दौंतरी लाई धन्यबाद, काचैं भए पनि यो प्रस्तुति लाई आफ्नो आगनी मा बिच्छ्याईदिनु भएको मा ।
पढिदिनु भएको मा धन्यबाद !
अहिलेलाई तारेमाम !
सपनासंसार का ब्लग/साईट हरु
http://www.sapanasansar.com/
http://www.bishow.co.cc/
http://www.bishow.com.np/
संदर्भ सामग्री
१ http://www.wikipedia.org/
२ http://www.microsoft.com/globaldev/handson/dev/mslu_announce.mspx
३ http://www.mpp.org.np/