गजल - गाँसको आसमा श्वास

यो दौतरिको रचना मन पराइ दिनु हुने सबै दौतरिलाई धन्यवाद!
यहाँहरुको प्रतिकृयाको मलाई खाँचो छ। रचनाको चोरीको प्रसंगलाई गजलमा उतार्ने कोशीश गरेको छु

गाँसको आसमा श्वास गले,टिठ लाग्दो हो चोरको पनि
उर्बर हुने भए भूमी,लौ है काम लाग्दो हो फोरको पनि

गिदिमा गुदी नभए पछी टाउकोको बिर्को किन उघार्नु
बिबेक भए पशुले नि ख्याल राख्दो हो खोरको पनि

सिन्का सिन्का जोडेर लठ्ठी बनाउने होड किन हुन्छ
पन र मन जिउदै राखे,शक्ती हुँदो हो स्वोरको पनि

मच्चिन मन हुनेले पिङको झडका हैन फडका मार्नु
मक्किएको पिङमा थच्चिनु,हुन्न दोष डोरको पनि

मान सम्मान धन बैभब खोसेर पाईन्छ र कहाँ ?
आनन्द त त्यहाँ आँफै कमाई ल्याको थोरको पनि

घुस्यालाइ चिन्नुहोस

आजै चोरिएको लेख लेखिएको थियो। यसले धेरैलाइ झस्काएको थियो। मिहेनेत गेरेर खानेको समुह चोरेर खानेको समुहसंग सधै तर्सिने गर्छन। घुस बिना मिहेनेत आफ्नो पदको दुरूपयोग गर्दै कमाउने सम्पती हुंदा यो पनि एक किसिमको चोरी नै हो। अब भन्नुहोस त नेपालमा सज्जनको संख्या धेरै कि चोरहरुको? ८ हजारको तलब खाएर ८ लाखको घर ठडाउने चोर नभएर साधु हुन्छन त? तर कर लगाएर पत्याउन नै कर लाग्छ नेपालमा अझै पनि हुलाकमा काम गर्नेलाइ भन्दा भन्सारमा काम गर्नेलाइ छोरी दिने चलन छ।

केही समय पहिले बागलुंगको मालपोत कार्यलयमा घुस लिदै गरेका कर्मचारीको कुराकानीको पर्दाफास गरिएको थियो। एक पक्षिय भन्ने गर्थे यो फसाउन गरिएको चाल हो भने अर्को पक्ष भन्थे यो घुस्याको कान समात्ने बेला हो। तर त्यो समाचार मात्रै भयो कारबाही नै भएन। अहिले उक्ता काण्डको पिडित समुह अख्तियारको दैलोमा नै पुगेका छन। अख्तियारलाइ बुझाइएको पत्रको बिबरण पत्रपत्रीकालाइ पनि बितरण गरिएको छ। यसै क्रम उक्त पत्र दौतरीको पेटारोमा पनि आइपुगेको छ। प्रस्तुत छ उक्त पत्रको अंश जस्ताको तस्तै।

भ्रष्टाचारविरुद्ध जिल्ला साजाल बागलुरुले मालपोत कार्यालय बागलुरुका २ कर्मचारीले एक सर्वसाधरणबाट ४ हजार ५ सय रुपैयारु घूस लिएकोमा कारबाहीका लागि माग राख्दै जिल्ला प्रशासन कार्यालय बागलुरुमा दर्ता गराएको उजुरीको प्रतिलिपि

बा.जि.प्र.द.नं.रु६२०रु२०६४रु०६५

भ्रष्टाचारविरुद्ध जिल्ला संजाल

DISTRICT ANTI-CORUPTION NETWORK (DAN)

बाग्लुङ २०६४

Baglung 2007

पत्र संख्या

चलानी नं।

मिति रु २०६५-५-८

श्री प्रमुख जिल्ला अधिकारीज्यू

जिल्ला प्रशासन कार्यालय

बाग्लुङ ।

विषय: कारबाही गरी पाउँ ।

उपर्युक्त विषयमा लोकतन्त्र बहाली र गणतन्त्र स्थापना भएपछि देशका सबै क्षेत्रमा आमूल परिवर्तनसहित राज्यको पुनस्रंरचनाको कुरा उठिरहेको छ । वर्तमान अवस्थामा सेवाग्राही वा सर्वसाधरण नागरिकहरुले सरकारी कार्यालयरुमा निष्पक्ष स्वच्छ र पारदर्शी सेवाको अपेक्षा गर्नु स्वभाविकै हो । यसै सन्दर्भमा नागरिकको दैनिक कार्यसरुग प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने मालपोत कार्यालय बागलुरुमा २०६५ साल जेठ १२ गते बागलुरु जिल्लाको विकट क्षेत्र बोंगादोभान गा.वि.स.व वडा नं. ८ का भुवानीशंकर पूनले उहारुका पिता दुर्गाबहादुर पूनको नाममा रहेको जग्गा आरुनो नाममा नामसारी गर्दा कार्यालयका कर्मचारी पृथ्वी गौतम र विश्वनाथ शर्माको मिलेमतोमा रु १० मात्र राजश्व दस्तुर लाग्ने कार्यमा पैसा नदिए काम बन्दैन भन्दै रु.४५०० (अक्षेरुपी चार हजार पाँच सय) घूस लिइ नामसारी गरिदिएकाले यस मामिलसंग सम्बन्धित कुराकानीको रिकर्ड राखिएको सी.डी. थान १ प्रमाणसहित यो निवेदनसाथ पेश गरिएको छ ।

निजहरुलाई कानून बमोजिम कारबाही गर्नका लागि अनुरोध छ ।

बोधार्थ:

अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग काठमाण्डौं ।

मालपोत कार्यालय बाग्लुङ ।

राष्टिरुय सतर्कता केन्द्र काठमाण्डौं ।

Anti corruption Component DANIDA, HUGOU

Pro-public, Kathmandu

सामाचार माध्यमहरु ।

द…………

योगेन्द्रमिलन छन्त्याल

उपाध्यक्ष

( फन्टको सम्स्याले गर्दा पत्र संख्या,चलानी नं आदी छुट्न गएकोमा क्षमा प्रार्थी छौं)

यहा हुनु हुन्छ कबिता चोर

अपडेट‍‍‍‌ --

सक्कली कबिता अनी नक्कली कबिता

दुबै कबिताको चित्र तल राखिएको छ।

------------------------------

हैन है मानिस ले चोरि पनि हरेक चिजको गर्दा रहेछन । पैसा, कपडा, धान, चामल, मुर्ती कार, मोटार साइकल आदी इत्यादी चिज चोरि भएको हामीले सुनेकै थियौ । कबिता चोरेको भने हामीले पहिलो पाली मात्र सुन्दै छौ र प्रत्यक्ष रंगे हात समात्न सफल भएका छौ ।

बडो गजब्को कुरा छ । यही ११-०९-२००८ मा यि दिनेस खरेल नाम गरेका ब्याक्तिले आज भन्दा ६ महिना अगाडि पुरुशोत्तम सुबेदी द्वारा लिखित ‘जीवन’ नाम को कबिता लाई फेरी आफ्नो नाम दीइ प्रकाशित गराएका छन । नेदरल्यान्ड को ठेगानामा माथि दीईएको मितिमा थुप्प्रै वेब साईटमा प्रकाशीत गरेका छन । हुबहु मात्रा पनि फरक नपारी चोरिको काम लतपत भने झै कबिताको अन्तिम हरफ छोडेर अरु जेउ का तेउ आफ्नो नाम बाट दुनियाँको हरेक वेब पत्रीका पठाएको जानकारी भएको छ । साहित्य कला लाई नै निरुत्साहित हुने गरी अरु कसैको लेख रचना कथा निवन्ध, कविता आदी सामाग्री लाई वेब पेज बाट कपी गरी आफ्नो नाम कमाउने कबिता चोर लाई संसार भरका कविहरुले कुन रुप ले हेर्नु हुन्छ ? प्रश्न खडा भएको छ ।

( के रहेछ जीवन ? पुरुशोत्तम -सुबेदी --- बेल्जियम)
Guest Posted by ramesh Mon, March 31, 2008 22:56:20

धनै धन को मात्र पनि - हैन रहेछ जीवन ।
साग सिस्नु खोले सँग - खेल्दो रहेछ जीवन ।।

घमन्ड र मुर्ख्याइ मा - एक्लो रहेछ जीवन ।
मेलमिलाप र सद्भाबको - साथी रहेछ जीवन ।।

सुखै सुखको मेसो पनि - ब्यर्थ रहेछ जीवन ।
दु:ख बिच जिऊनु पनि - अर्थ रहेछ जीवन ।।

हांसै हांसो मात्र पनि - हैन रहेछ जीवन ।
हांसो रोदन सँग बाच्नु - मज्जा रहेछ जीवन ।।

छांया सितल मात्र पनि - हैन रहेछ जीवन ।
चर्को घाम मा पसिना को - अर्थ रहेछ जीवन ।।

परापमान मात्र पनि - ब्यार्थ रहेछ जीवन ।
परमात्मा को संमान गर्नु - गौरब रहेछ जीवन ।।

ठुलो ठा-लु बन्न खोज्नु - ब्यर्थै रहेछ जीवन ।
सानो बिच बाँच्न सक्नु -यो पो रहेछ जीवन ।।

दिनै दिन को ऊज्वल पनि - ब्यर्थ रहेछ जीवन ।
अंधेरी मा बिस्राम को - अर्थ रहेछ जीवन ।।

बलियो- बाङो मात्रा पनि - हैन रहेछ जीवन ।
निर्धो दुब्लो सँग बाच्नु - मज्जा रहेछ जीवन ।।

भरी पेट मा एक्लो बाच्नु - ब्यार्थै रहेछ जीवन ।
आधा पेटमा तिमी सँग - बाच्नु रहेछ जीवन ।।


पुरुशोत्तम -सुबेदी
बेल्जियम

दुहुनो छैन तहर को चोखो

पुरुशोत्तम सुबेदी
- बेल्जियम

नेपाल भर्खरै आदिम युग बाट गुज्रे झैं लाग्छ । इतिहांस लामै भएपनी बिकासको खोजी भने अझै हुन सकी रहेको छैन मानिसहरु आफ्नै स्वार्थमा अझै पनि मस्त छन । राष्ट्रको बिकास आफ्नो बिकास वा पहिचान हो भन्ने कुराको ज्ञान आँफै मा सबै लाई थाहा भए पनि यस लाई लागु गर्ने क्रम भने अझै पनि हुन सकी रहेको छैन । आखिर यस्तो किन त ? किन कहाँ अल्झेका छन त नेपालीहरु ? राणा काल देखी नै शासकहरु केन्द्रिक्रृत हुन पुगे । गाउँ बस्ती लाई नेपाल सम्झेनन । काठमान्डौ लाई मात्र नेपाल भनिन्थ्यो त्यती बेला । प्रिथ्बिनारायण शाह का पाला पछीको नेपाल झन्डै महेन्द्र शाहको पाला सम्म पनि सुध्रिएन । जनता लाई सिक्षित गराउनु पर्छ भन्ने मान्यता रहेन । जनता सिक्षित भय राज्य हरण हुन्छ भन्ने मान्यता का मानिसहरु महेन्द्र का पाला सम्म थिए । तिनै को हाली मुहाली भयो नेपाल मा । शिक्षा के हो र यसले आफु र देसलाई कहाँ पुर्‍याउँछ भन्ने ज्ञान नहुनु र त्यती बेलाका केही शिक्षित गनिने हरु पनि चाकडी बाज संग सम्बन्धित हुनु नेपाली शिक्षा र जागरण अगाडि आउन नसक्नु हो । आफ्नै खर्चले पढेर विद्वान भए पनि तत्कालिन सरकार ले ब्यवस्था मिलाई गाउ तर्फ शिक्षक हरु पठाउने स्कुल कालेज खोल्ने आदी काम मा ढिला सुस्ती गरी रहेको थियो । यानी कि त्यस समयका सासक हरु अरु टाठा बाठा हुन सिक्षित हुन भन्ने चाहदैनथे । केही मानिस हरु पढेर पनि जागिर आँफै खोज्थे । त्यो पनि प्राइभेट । गाँउ गाँउ मा स्कुल खुलेकै थिएनन । बल्ल बल्ल गाउलेको बलबुतोमा खुलेको स्कुल मा मास्टरको अभाब हुन्थ्यो । गाउले मिलेर कसैको थोत्रो कटेरो मा मैना को २५ पैसा फिस तिरेर पनि मेरै पालामा अर्थात २०२७-२०२८ तिर पढियो । २०२० -२०२१ साल को गाउ फर्क भन्ने अभियान मात्रै नारामा सिमित गराउन पुगे त्यती बेलाका पंचहरुले ।

मेरो ब्याज भन्दा १० बर्ष अगाडिका जेरेसन को पालाको कुरा हो । यो झन्डै २०२० -२०२२ साल तिरको कुरा हो (भनेको सुनेको ) पर्वत जिल्ला को लेखफांट गाबिस मा गाउलेको सहयोगमै एउटा स्कुल खोलिएछ । जुन स्कुल मा गीता चन्डी पढाईन्थ्यो रे । मेरै दाजुहरुले चन्डी को किताब बोकेर स्कुल गयको ताजै जस्तो लाग्छ । त्यती बेलाका विद्यार्थी हरु लाई चन्डी घोकाइन्थ्यो । गाउलेहरुले नै मास्टर को तलव भत्ता को ब्यवस्था मिलाई दिन्थे । जती जना बिद्यार्थी हुन्थे । त्यसैको आधार मा बेतन (तलव ) को किटानी हुन्थ्यो । तर त्यती बेला केही चामल र केही पैसा दिनु पर्थ्यो । नुन घ्यु आलु हरिया तरकारी आदी मास्टर लाई बुझाउन पर्थ्यो रे । त्यस ताका पर्वत जिल्लाकै संकर पोखरी मुढिकुवा फलेवास तिरका मानिस हरु मास्टर भयर जिल्लाको दुर्गम् गाउमा पढाउन जाने गर्थे रे ।

कुरा त्यसै बेलाको हो । एक दिन त्यस गाउका मास्टर (हिमालय नाम ले चिनिने ) लाई बेतन (तलव ) दिने दिन आएछ । यसै क्रम मा सबैले आ-आफ्नो बेतन फिस बुझाएछन । सबैले पैसा चामल तरकारी नुन -घ्यु आदी बुझाई दिएछन ।त्यसै क्रम मा मेरो जेठो दाजु गजाधर सुबेदिको पालो आएछ । मेरो दाजु पनि त अरु भन्दा के कम । सबै विद्यार्थी ले बुझाए जती चामल पैसा तरकारी बुझाई दिनु भएछ । तर मनमा आफु लाई लागेको असजिलो के थियो त मेरो दाजु लाई ? के छुट्याउन सक्नु हुन्छ ?

५ भाई र ४ दिदी बहिनी बाबु आमा सहित् ११ जनाका साथ रहेका गजाधर सुबेदी को गोठमा त्यस बेला २ वटा भैंसी ब्याउने बेलाका थिए भने एउटा भैंसि ले १५ मुठी मात्र दुध दिन्थ्यो । ११ जना लाई १५ मुठी दुध ले अरु भैंसी ब्याउने बेला सम्म गुजारा गर्नु सिवाय अर्को बिकल्प थिएन त्यस घरमा । त्यस्तो अवस्थामा प्राय सबैको घरमा घिउ को अभावै हुन्छ । घिउ को अभावले त्यस घर लाई पनि अछुतो राख्न सकेन । बिहानको दुध बेलुका खाने र दुध माथिको तहर भुटन् को रुपमा प्रयोग गर्ने । बेलुकिको दुध बिहान खाने तहर चाइ चोखिन (भुटन)को रुपमा प्रयोग गर्ने त्यस घरअको दैनिकी जस्तै थियो त्यती बेला ।

जव मेरो दाजुले मास्टर हिमालय लाई आफुले दिनु पर्ने पैसा चामल तरकारी बुझाए - त्यस बेला मेरो दाजु को मुहार अंध्यारो र सरमिन्दा थियो रे । किन भने त्यती बेला का विद्यार्थी पनि अरुलाई हेप्ने गरिव लाई आंखा तर्ने गर्थे रे । शायद त्यही भएर होला मेरो दाजु त्यस घडी मा अली न्यास्रो हुन पुगेको । उता मास्टर हिमालय रेग्मी ले पनि आखा तर्न सुरु गरी हाले । सबै को भाग मा नौनी घ्यु पगालेको सारो करिना घ्यु देख्छन हिमालय मास्टर ले तर मेरो दाजुको पोकोमा एउटै चिजको कमी देखेर मास्टर हिमालयको नेत्र बल्न सुरु हुन्छ । धेरै बेर पछी हिमालय मास्टर ले आफ्ना विद्यार्थी गजाधर सुबेदी मेरा दाजु लाई अली झोक्कियर प्रश्न गरेछन -खोइ त तिमीले घ्यु ल्याएको ? निरिह अवस्थामा रहेका मेरा दाजु ले आफ्नो सिर झुकाउदै हाम्रो घरमा घ्यु छैन रे माणसाप भनी जवाफ दिनु भएछ । त्यसबेला अरु उनका क्लास का साथी हरु पनि हास्न थालेछन् ।

समयले कहिले काही मानिसको दैनिकी मा केही पुर्ती गर्छ भने कहिले काही कुनै चिज को अभाव पनि बनाइ दिन्छ । त्यस दिन दाजु गजाधर सुबेदी लाइ पनि घ्यु को अभावले दुखित त्युल्याइदियो । उता यक जना किसान को छोरो को घरमा घ्युको आभव का कारणले चित्त दुखाउनु भएका माणसाप हिमालय रेग्मी को रिसले नेटै काटेको थियो । जाबो २ थुर्मी घ्यु अथवा २ वटा आलु का डल्ला बरावर को घ्यु ले विद्वान हिमालय लाई के नै पो असर् पर्थ्यो र । उनले आफ्ना चेला लाई राम्रै जवाफ दिएको भए हुन्थ्यो जो कोही ले पनि भन्न सक्छ । माणसाप हिमालय ले कसरी सोधे होलान त त्यो अवस्थामा मेरो दाजु गजाधर सुबेदी लाई ? धेरै गिरेर प्रश्न गरेका छन माणसाप हिमालयजी ले त्यस घडीमा । सभ्यता को ज्ञान त्यस बेलै देखी खड्खियको देखिन्छ । सिक्षित हरुले सामान्य स्वार्थमा अरु पर्ती आक्रोस देखाउनु राम्रो होइन जस्तो मलाई लाग्छ ।

यहाँ माणसाप हिमालय ज्यु ले कस्तो प्रश्न गरे त्यता तिर नजाउं । बरु प्रश्नको थोरै हिस्सा के थियो भने तेरो घरमा केको चोखिन गर्छौ त ? दुहुनो छैन ? मेरो दाजु को एउटै जवाफ थियो ----दुहुनो छैन तहर को चोखो गर्छौं ।

मुर्छित शहर

अटमस्स बस्ती
तिरीमिरी बत्ती
प्रभुको अनूकम्पामा
ठांटिएर
अनी झांटिएर
चकमक्क रोशनी छाड्दै
मैनबत्तीमा सुस्ताएछ शहर।

सिरेठोमा ओठ काप्दै
हिमालमा आखा खाप्दै
नक्शा बिनाको गाउं
दिशा बिनाको ठांउ
चूक खनिएको रातमा
रुखो प्रेमिको साथमा
माया गास्न
लागेछ गाउंलाई रहर।

पुर्णे अन्धकार हुंदा
शहर तिन मुर्छा परेछ
त्सैले पो
फिस्टे खित्का छोडी हांसेछ
सिठोमा तंग्रेको गाउं
जूनसंग साउती गर्दै
सिउडीको फुल सिउरेर
जागेछ हर प्रहर।

(शहरमा लोडसेडीगंबाट अत्तालिने प्रती समर्पित)

गित - यांहा कोही भेटिएन

हस्त गौतम मृदुल

केटा -> कयौं दियोको बली चढाएं
केटी -> अन्धकार अझै मेटिएन।

केटा -> देशलाइ नया गति दिने
केटी -> यहां कोही भेटिएन॥

केटा -> नौंलो त्यो बिहानीलाइ
केटी -> तुंवालोले ढाकी नै दियो।

केटा -> अब त केही होला भन्दा
केटी -> मुनै दखमा जाकी दियो।

केटा -> कैयौं आशाको बली चढाएं
केटी -> अन्योल अझै मेटिएन।

केटा -> देशको नया भाग्य कोर्ने
केटी -> यहा कोही भेटिएन॥

केटा -> शहिदका सप्ना कुल्चिएर
केटी -> छाती माथी टेकी दिए।

केटा -> स्वतन्त्रताको उज्यालोलाइ
केटी -> हत्केलाले छेकी दिए॥

केटा -> कयौ सुखको बली चढाएं
केटी -> निरंकुस्ता नै मेटिएन।

केटा -> देशमा नया आयाम थप्ने
केटी -> यहा कोही भेटिएन।