प्रवासीदांको पिडा

खेमनाथ पौडेल
यू।ए।ई

विदेश पलायन हुनु हामी सबैको रहर होईन बेरोजगार घरको आर्थिक भार परिवार तथा श्रीमतीको कचकच देखासेखी र छोटो समयमा धेरै पैसा कमाउने मनासाय ले हामी विदेशीएका हौ भने एकाधमात्रमा विदेश रहरले पनि आएका हुन्छौ ।
म पनि यिनै माथिका कारणहरु मधे एक कारणले आज भन्दा ५ बर्ष पहिला विदेश पलायन हुन बाध्य भए । मेरो पहिलो विदेश खाडी देश साउदी अरब थियो । त्यतिबेला महिनाको १० हजार भन्दा अतिनै ठुलो लाग्यो र कम्प्युटर अपरेटरको लागि भनेर साउदी अरब गए । साउदी अरबमा एकाध कम्पनीमा ३ बर्षे करार अवधी हुन्छ मेरो कम्पनीको पनि ३ बर्षे करार अबधी थियो । ३ बर्ष पछि मात्र ४ महिना छुट्टि पाउने मलाई त त्यतिबेला जेलमा निश्चित समयको लागि परेको जस्तो लाग्यो । गत बर्ष मात्र मेरो तिन बर्षे करार अबधी सकिएर ४घ् महिना पछि छोटो समयको लागि घर गए । घरमा ६ महिनाको छोरी काखमा खेलाउदै छोडेको छोरी आज ४३ महिना पछि छोरी त चिन्नै नसकिने भईछन् । पहिलो पटक छोरीलाई देख्दा पिल पिल आँखाबाट आसुका ढिक्का खसे । ४ महिनाको छुट्टि गएता पनि म तत्काल यू।ए।ई आउनु पर्ने भएको हुनाले करिव १८ दिन जति घर परिवारसँग मायाँ साटासाट गर्ने मौका पाए ।
करिव ४३ महिना पछि घरमा गएको १८ दिन भित्रमा नै परिवार जिवन संगिनी र प्यारो देशसँग विछोड हुदा असहाय पिडा भयो । एयर्पोटको भित्री प्रवास प्रवेश गर्ने द्धाराबाट सँगिनी तथा छोरीलाई दुई हातले टाटा गर्दै म फेरी प्रवासीए । पहिलो पटक यू।ए।ई आउँदा म रनभुल परे । साउदी अरबको अति अनकन्टार मरुभूमी उधेलियामा बसेको ब्यक्ति एक्कासी गगन चुम्बी भवनको बिचमा आउँदा केही दिन त म ति भवनहरुलाई हेर्दै दङ्गदास परे ।
मलाई समयले पनि साथ दिएको थियो र मेरा एक जना आफान्तले मलाई उहाँलेनै काम गर्ने कम्पनीमा बोलाउनु भएको थियो । करिव १५ महिना पछि म फेरी नेपाल फर्किए यो पटक भने करिव ४० दिनको विदा लिएर गएको थिए । लामो बिछोड पछि मिलन भएको परिवासँग ४० दिन कसरी बिते थाहानै भएन । अकस्मात विदेश उड्नु भन्दा ३ दिन अगाडी मात्र झल्यास्स भए फेरी विछोड हुनुपर्ने समय आयो भनेर । जिवन संगिनीले आफ्नो श्रीमानलाई मायाँ नगर्ने कमै मात्र होलान् तर मेरी जिवन संगिनीले मलाई अति मायाँ गर्दथिईन् विदेश जाने बेलामा उनि काठमाण्डौ सम्म जसरी पनि सँगै आउने र मलाई विदेश पठाएर मात्र जाने गर्दथिईन् तर यो पटक भने उनले मलाई एयरपोर्ट सम्म छोड्न सकिनन् । म विदेश आउने बिहान उनि घर फर्किन् मेरो बेलुका ९ बजेको उडान थियो एक्लै काठमाण्डौमा १२ घण्टा समय विताउन अति कठिन भयो साथमा भाईहरु त थिए तर प्यारी साथमा भएको जस्तो के हुन्थ्यो ।
भर्खरै रमाईलो लागेको कोठा एकैक्षणमा साह्रै सुन्य लाग्यो कता कता मोती हराएको जस्तो महसुस भयो । समय बितेको थाहानै पाईएन । विस्तारै समयले कोल्टो फेर्दै थियो अधेरी रातले ढपक्क ढाके जस्तै दिनलाई ढाक्दै थियो । हाते घडीले साढे पाँच बजाउदै थियो । मन कता कता गरुङ्गो भइरहेको थियो । बिहानै छुट्टने बेलामा संगिनीले रातो टिका निधारमा लगाईदिएकी थिईन् । दिउस हिड डुल गर्दा टिका खस्न सक्छ बेलुका दाजुलाई एयरपोर्ट जाँदा फेरी लगाईदिनु है उनले भाइलाई सम्झाउदै थिईन् तर मैले अति जतनले त्यो टिका जोगाई राखे । बेलुकासम्म उनले लगाईदिएको टिका जस्ताको तस्तै थियो । भाइले दुई वटा टिका थपि दिए भाउजुले दही राखीदिनु भएको छ खानु भन्दै गिलासमा दही देखाउदै दिए पिउन मात्र के लागेको थिए दुई थोपा आसु चुहिन थाल्यो ।
बाहीरी मौशम केही चिसो थियो एयरपोर्टमा पुग्दा झमक्क साँझ परेको थियो । जलश्रोतको दोश्रो धनी देश भएता पनि सडक पेटीमा उज्यालोको कमि थियो सायद लोडसेडीङ्ग भएको थियो क्यारे । विदेशी सडकमा बेलुका देखी बिहान सम्म उज्यालो हुने हुँदा भविश्यमा यहाँ पनि यस्तै होला कि भन्ने झिनो आशा लिदै म एयरपोर्ट तिर लागे । यात्रुहरु भित्र जाँदै थिए म पनि देव्रे काँधमा कालो झोला भिरी हातमा अर्को झोला डोराउदै एयरपोर्ट भित्र छिरे । भाइले जानु भन्दा पहिला अंगालो हालेर बिदाई गरे त्यतिबेला साह्रै रुन मन लाग्यो । रोए पनि तर उनीहरुले देखेनन् । एक दुई वटा फोटाहरु पनि खिचियो अनि म भित्र नगईन्देल यही बस्नु है भनि म १ बर्षको लागि बिछोड भएर भित्र छिरे । भित्र छिरेर टिकट चेक गरिसकेपछि बाहीर भाइहलाई अन्तिम बिदाई गर्नको लागि आँखाहरु तेसा्रए तर बाहिर अनकन्टार अध्यारो बाहेक केही देखीन पोहोर सालको जस्तै सिसाबाट छोरी र प्यारीले बाई बाई गरेको याद आयो । उनी हुन्थीन भने त म माथी नगईन्जेल बस्थीन होलीन् तर भाइ त हिडी सकेछन् । मन भरी बिलौना गर्दै त्यहि पनि कुनै हुलमा पो छन् कि भनेर भाइलाई यता उता खोजे पाउन सकिन अनि बिस्तारै पाहिलाहरु प्रवास तिर बढाए ।
३ घण्टा म नेपालको एयरपोर्टमा बसे । त्यसपछि रातको ९ बजेर १५ मिनेट जाँदा म त्यहाँबाट यू।ए।ईको लागि उडे । कोही नेपालीहरु पहिलो पटक विदेश जाँदै थिए उनिहरु खुशी मुद्रामा थिए तर म भने धेरै अमिलो थिए । जब म एयरपोर्ट भित्र छिरे अनि मनभरी त्यहि हिजो अस्तिका ताजा घटनाहरु एका एक आउन थाल्यो । मैले सम्झना होस् भनेर केही घटनाहरु जानी जानी गर्दथे र ख्याल ठट्टा पनि गर्दथे ताकी समयमानै सम्झन सकियोस यि घटनाहरुलाई भनेर ।
४० दिनको बसाईमा प्यारी छोरीहरुसँग लडीबुडी पनि धेरै गरिएछ । उनीहरुको मायाँ पनि बढिनै भएछ । एक मन त फर्केर जाउँ कि जस्तो पनि लाग्यो तर फर्केर गए भने के गर्ने मलाई सुहाउने रोजगारी देशमानै पाउन सक्छु त खै सक्दिन होला देशको अवस्था पनि यस्तै छ म मात्र होईन विदेशीन लागेको अरुलाई हेरेर चित्त बुझाए । अर्को मन फेरी फर्केर म गए भने उनिहरुको भविश्य के होला भन्ने सोचेर प्रवास तिर लागे । अनकन्टार अँध्यारो थियो बाहिरी मौशम र मेरो मन भित्र पनि त्यस्तै नै थियो । विस्तारै प्लेनमा भएका सबैले नेपाल छोड्दै थियौ । प्लेनले बिस्तारै आफ्नो गति लियो एकैक्षण पछि मेरो सुन्दर देश नेपाललाई छोड्न बाध्य भए । प्लेनले भुई छोडदा मुटुमा कम्पन भयो डरले होईन कि देश छोडेर फेरि विदेश जान लागेको भनेर । सुन्य आकाशमा उड्दा मन सधै परिवारहरुकै साथमा थियो ।
एथियाद एयरलाईन्समा पहिलो पटक यात्रा गर्दै थिए । अन्यमा भन्दा यसमा केही बढी सुविधाहरु भएको देखे । केही समयपछि परिचालिकाहरुको आगमन भयो हल्का पेय पदार्थ लिए । प्लेनमा यात्रा गर्दा जतिबेला पनि मेरो मन उहि नेपाल उहि गाउँ भिर पाखा नदी नाला बनजँगल अनि परिवारको बिचमा नाचिराखेको मात्र हुन्थ्यो ।
तिनै वितेका कल्पनै कल्पनाले यू।ए।ईको अबुधावी आएको थाहा पाईन । काठमाण्डौको चिसो वातावरणले हल्का जाडोको महसुस भएको थियो तर अबुधावी ओर्लने बित्तिकै गर्मी वातावरणले घेरीहाल्यो ।
करिव रातको १ बजे म अबुधावी एयरपोर्टमा उत्रिए । पहिलो पटक म त्यो एयरपोर्टमा उत्रिएको थिए अलि अल मल पनि परे । केही समय पछि बाहीर निस्किए । एक जना साथीसँग कोठामा लागे । विदेशमा नेपालमा जस्तो थिएन राती भए पनि सडकमा ठुला ठुला बत्तिहरु बलीरहेका थिए । मौशम गर्मि जस्तो लाग्दथ्यो । टाउको अलि अलि दुखी रहेको थियो । भित्र मुसा दगुरी राखेको थियो । करिव आधा घण्टाको यात्रा पछि कोठा आई पुगेछ । कोठा भित्र प्रवेश गर्दा तुरुक्क रोए फेरी एक बर्षको लागि यो कोठामा बस्नु परयो भनेर । साथीहरु कोही सुती रहनु भएको रहेछ भने कोही बसी रहनु भएको रहेछ । म पुग्दा साथीहरु खुशी हुनुभयो । केही समय भलाकुसारी गरी नेपालबाट ल्याएको ताजा सुन्ताला खायौ । रात भरी झसक्क झसक्क ब्युझदो रहेछु घरको यादले ।
बिहान १० बजे सम्म बेडमा सुति राखेको थिए । मेरा आफन्तले साथीको मोवाईलमा फोन गरेर किन घरमा आए भनेर खवर गर्नु भएन भन्नु भयो । म झसँग भए किनकी मेरी पियारीसँग वाचा गरेको थिए जाने बित्तिकै आरामैसँग आईपुगे भनि फोन गर्दछु भनेर । मोवाईल नेपालमानै छोडेको हुनाले एक जना साथीलाई मोवाईल मागेर मिसकल के गर्न लागेको थिए नेपालबाटै प्यारीको फोन आयो । पहिलो घण्टी उठाउँदा मधुरो आवाज आएर होला अलि नबुझिएको अनि कुरा हुन नपाउँदै काटियो र फेरी फोन आयो । मधुरो आवाजले आरामै सँग आईपुग्नु भयो भन्दा आखाँबाट आसु चुहे अँ आरामैसँग आए भनि छोटो कुराकानीमै टुङ्गाए । विहिवार आएको हुनाले सुक्रवार र शनिवार विदा थियो अफि २ दिन बिताउन मलाई दुई महिना जस्तो लाग्यो कोठामा राती सुत्यो कि तिनै दिनको याद आउने ।
२ दिनको विदा पछि म अफिस गए अफिसमा सबैले मलाई स्वागत गरे आज काम नगर भोली देखी गर्नु भनेर मलाई पि्रु छोडीदिए धन्यवाद तिमीहरुलाई मन मनै भने ।
खाडी राष्ट्रमा कार्यरत हामी नेपालीहरु एक बर्ष दुई वर्ष अथवा तिन बर्ष मा एक न एक पटक नेपाल फर्कन्छौ छुट्टिमा । साउदी अरबको तुलनामा अन्य खाडी राष्ट्रहरुमा प्रत्येक बर्ष या दुई बर्षमा विदा पाईन्छ तर साउदी अरबमा पनि अहिले बिस्तारै नियम कानुनहरु फेर बदल भईनै राखेको छ । हामी विदेशबाट स्वदेश फर्कदा जति खुसी गदगद हुन्छौ त्यति हामी स्वदेशबाट प्रवासीदा पिडादायी हुन्छौ ।
साच्चैनै हामी विदेशबाट घरमा जाने बेलामा कति खुशी हुन्छौ र दिन कहिले जाला जस्तो हुन्छ । घर जाने समय १ हप्ता बाँकी छदा हामीलाई निन्द्रा पनि लाग्दैन तर स्वदेशबाट विदेश फर्कदा भने पिडा अर्कै हुन्छ ।

बन्धन र याद

यूगल गीतहरु

- हस्त गौतम ँमदुल”
बन्धन
१
मृदूल-जब पानी पर्छ याद आउँछ मुन मुन।
बूझाउनै सक्दीन म तिमी बिना यो मन।
अन्जू-दर्शन नै नपाउदा आत्तिय मुन मुन।
हजूरलाइ नै संधै चाहान्छ नी यो मन।

मृदूल- सेती भएर यी आशुँ छाती चिरेर बगे।
स्वीकार्ने छू तिमीलाइ अपनाएर लगे।
अन्जू- सद्धिक्षा त्यो पूरागर्न प्रतिक्षा गरेकी छू।
तिमीसंगै जान्छु भनी अगाडी सरेकी छू।

अन्जू- आँचल तिम्रो नपाइ दुखी छु मुन मुन।
हजूरलाइ नै संधै चाहान्छ नी यो मन।

मृदूल- जब फुल देख्छु याद आउछ मुन मुन।

तिमीलाइ स्वीर्कान आक्तर छ यो मन।

मृदूल- अँध्यारो गुफा सरी छ मेरो आज जीवन।
तृणानालॆॆ मुटु जल्दा वैली सक्यो यौवन।
अन्जू- तिमी नै हौ मेरो इक्षा तिमी नै हौ चाहाना।
पर्खिएर बसेकी छु होइन यो बहाना।

अन्जू-दर्शन नै नपाउदा आत्तिय म मुन मुन।
हजूलाइ नै हरपल खोजीरहन्छ यो मन।

मृदूल- जव जुन देख्छु याद आउँछ मुन मुन।
मुना-म्ादन बन्नलाइ आतुर छ यो मन।


याद
२
मृदूल- धेरै याद आयो तिम्रो तस्वीरमा हेरी।
कैले भेट होला हाम्रो भविस्यमा फेरी॥
अन्जू- देख्न नपाइ तिमीलाइ मन औधीे रुन्छ।
रही खपी रहे पछि एकदिन मन्को हून्छ॥

अन्जू- कति राम्रो दिन होला हामी सगै हँुदा
चस्क्कै दूुख्छ मुटु ति स्मृतिले छुंदा।

मृदूल- सारै मन रुदो रैछ टाढा हुदा खेरी।
बहूत खूशी लाग्यो मलाइ तस्वीरमा हेरी।
अन्जू-जिउन नपाइ तिमी संग मन मेरो रुन्छ।
रही खपी रहे पछि एकदिनको हून्छ॥


अन्जू-जहाँ रहे पनि संधै खुशीमा नै बाँचे।
पबित्र यो हाम्रो माया हृदयमा साँचे।

मृदूल- सम्मुनाको यो मनमा चल्छ आँधिबेरी।
कैले भेट होला हाम्रो जिन्दगीमा फेरी॥
अन्जू- सम्बन्ध यो नजोडेर मन संधै रुन्छ।
रही खपी रहे पछि एकदिनको हून्छ॥

आमालाइ कम्पियुटर

नाम्लो र आंसीलिने आमाहरु आजकाल कि बोर्ड र माउससंग साइनो गास्दैछन। खबर सुन्दा पत्यारलाग्न अलि गार्है पर्छ। अझ डलर बिनाको निशुल्क: कम्पिट्युर ट्रेनीगं भन्दा झन पत्यार लाग्न कठिन लाग्छ।आर्वा बिजय गा बि स कास्किमा स्थानीय स्वयम सेबक धर्म राज बरालबाट बिभिन्न स्रोत समाल्दै स्थानीय आमा समुहलाइ कम्पिट्युर हार्डवयर र सफ्टवयार तालिम गराउंदैछन। तालिम प्रदान गर्ने शिक्षक पनि स्वयम सेवक भएको यस कार्यक्रममा बचेको समय स्थानिय युवालाइ पनि तालिम दिइने गरिन्छ। यि सबै तालिम कार्यक्रम निशुल्क: हुन। यस पटक नेपाल जांदा आफ्नै गाउमा यस्तो कार्यक्रममा बोल्न दिइदा आफुलाइ नै विश्वास लागि रहेको थिएन भने मास्टर्स पढ्दा गरेको हार्ड डिस्कको थेसिसमा सिकेको कुरा गाउंमा आफ्नै आमाहरुको अगाडी भन्न पाउदा अर्को मास्टर डिग्री पाएको महशुस गरेको थिएं। यसको उपयोगिता त कति होला तर यो काम भने निकै प्रशंसिय छ।

स्वस्थानीको भेटी

सान दाइले स्वस्थानीको भेटी रुपन्देही शंकरपुरको शिव मन्दिरको जिर्णोद्दारमा प्रयोग गर्ने सल्लाह राख्नुभएकोछ। तलको पे-पालको बटनबाट सहयोग गर्नुभयो भने उक्त रकम शंकरपुरको शिव मन्दिरको जिर्णोद्दारमा जाने छ। सहयोगको अपडेट तथा प्रयोग भएको रकम सान दाइबाट जानकारी हुनेछ।

.................................................................

हालसम्मको सहयोग
Ramesh Nepal $11.00

Madan Baral $ 11.50

Total $ 22.50

आशा

- हस्त गौतम मृदुल

गीत
आशा

एकक्षिण् बिछोड हुँदैमा माया मारयो भन्ने नठान।
धुँवा उडेको नदेख्दैमा आगो मरयो भन्ने नमान।

जीवनको यो गोरेटोमा उकालो ओरालो आउछ।
मेटाइ यी बन्धननहरु एक दिन खुशीले छाउछ।
ठेस लागेर लडयो भन्दैमा हिन्नै सकेन भन्ने नठान।
केहीक्षेण बिश्राम लिदैमा हरेस खायो भन्ने नमान।

अध्यारो हटेर जानेछ उज्यालो अबस्य आउने छ।
जीवनको हर मोडमा एकदिन सान्तीले छाउने छ।
पात हल्लिएन भन्दैमा आँधी रोकियो भन्ने नठान।
एकक्षिण सोचमा पर्दैमा बिश्राम लियो भन्ने नमान।


२ अनिकाल

खडेरी परयो बिस्वासमा मायाकै अनिकाल छ।
कतै पनि छैन सुख सान्ती जताततै बेहाल छ।

हिन्नलाइ यहाँ बाटो छैन अन्योलमा गुजि्रदै छु।
मुन मुन बिपत्ति थपियो अध्यारोमा जाकिदै छु।
डर त्रास त छदैछ अमुै जताततै बेहाल छ।
निरंकुस्ता पनि हटेन बिधिकै अनिकाल छ।

गुमाएर सवै अधिकार लाचार भै बाँचेको छु
अभावको भुमरीमा परी बाँदर मुै नाचेको छु।
प्राण धान्न गारयो भयो जताततै बेहाल छ।
अराजक स्थिति हटेन सान्तीकै अनिकाल छ।

३ कबिता
जनबाद

जंगली कानुन यहाँ जनबाद भयो।
स्थिापित सान्ती आज कता गयो।
लोकतन्त्र बहुलायो बाकी के रहयो।
सर्वभौकिता नै आज लिलाम भयो।

क्षेणिक सपना बाँडी संकटमा जाके।
लक्ष्यमै नपुगीकन नेता जति थाके।
तँछाड गर्दैछन अग्रगामी बन्दै छन।
लाजै पचाइ हाम्रै बिजोग हेर्दैछन।

डुंगामुडाको संस्कृति बिकसित गरे।
थांन्नामा सुताइ आफनो पोल्टो भरे।
दण्डहिनताको बिधि यहाँ लागु गरे।
युद्ध अनि अभावले कति जनता मरे।

देशलाइ बिला लगाइ खान पो थाले।
आपसमा लडी क्रोधको आगो बाले।
उधारो बुद्धिमा बिबेक लिलाम गरे।
जनता सुखी होलान नेताजति मरे।

एक्लै एक्लै

- दौंतरी पाठक
एक्लै एक्लै हिड़्दै गर्दा, लामो लाग्ने यो बाटोमा,
साथी कुर्छू भनी पर्खे, कतै पछि परिन्छ की

एकानासे जिन्दगिमा, रंग भर्छू भनी लागे
बाटो बिर्सी पर अन्त कतै पुगीन्छ की

पुग्ने ठाऊं थाहा छैन, उकाली त चढेकै छु
फ़र्की आउने हो की हैन, मनमा माया भरेकै छु

सम्झिने लाइ साथ मेरो, बिर्सिनेलाइ माया छ है
टाढा कतै लैजाऊ बरु, हात समाई संग संगै