-------------------------------------------------------------------------------------
(साभार अंस: omshrionline.com)
- सानदाई
जनसंख्या | कूल जनसंख्यामा % | साक्षरता % | |
१) क्षत्री | ३५९३४९६ | १५़ .८०% | ६० .११ |
२) बाहुन | २८९६४७७ | १२ . ७४% | ७४ . ९० |
३) मगर | १६२२४२१ | ७ . १४% | ५५ . ९० |
४) थारु | १५३३८७९ | ६ . ७५% | ४७ . १२ |
५) तामाङ | १२८२३०४ | ५ . ६४% | ४५ . ०४ |
६) नेवार | १२४५२३२ | ५ . ४८% | ७१ . २२ |
७)मुसलमान | ९७१०५६ | ४ . २७% | ३४ . ७२ |
८) कामी | ८९५९५४ | ३ . ९४% | ४१ . २७ |
९) यादव | ८९५४२३ | ३ . ९४% | ४० . ८३ |
१०) राई | ६३५१५१ | २ . ७९% | ५८ . १९ |
११) गुरूङ् | ५४३५७१ | २ . ३९% | ५९ . ७९ |
१२) दमाई | ३९०३०५ | १ . ७२% | ४३ . ५३ |
१३) लिम्बू | ३५९३७९ | १ . ५८% | ५८ . १२ |
१४) ठकूरी | ३३४१२० | १ .४७% | ६३ . ३२ |
१५) सार्की | ३१८९८९ | १ . ४०% | ३८ . ३३ |
१६) तेली | ३०४५३६ | १ . ३४% | ५१ . ४२ |
१७) चमार,हरिजन | २६९६६१ | १ . १९% | १९ . २४ |
१८) कोइरी | २५१२७४ | १ . ११% | ४३ . ८८ |
कूल ८०.६९% | राष्ट्रिय औषत ५३.७३% |
स्रोत: केन्द्रीय तथ्यांक विभाग ( जनगणना २०५८), विकिपिडिया र सिआइए फ्याक्टबुक ।
नेपालको पछिल्लो जनगणनाले नेपालमा १०२ वटा बिभिन्न जातिहरुको बसोवास रहेको मुलुकको रुपमा देखाएको छ । तर मुलुकको कूल जनसंख्यामा १% भन्दा बढी हिस्सा भएका जातिहरू भने जम्मा १८ वटा छन् जसलाई उनीहरूको संख्या प्रतिशतका आधारमा क्रमिक रूपमा माथि देखाइएको छ ।
माथिको तालिकाले के प्रष्ट देखाउँछ भने देसमा बसोवास गर्ने जातजाति मध्ये सबै भन्दा ठूलो जाति समूह पहाडी क्षत्रीहरूको हो भने मुख्य १८ वटा जातजातिले नेपालको जनसंख्याको ८०% भन्दा बढी भाग ओगटेका छन । बाँकि रहेको जनसंख्याको १९% भन्दा केही बढी हिस्सा ८० भन्दा बढी जातजातिको रहेको छ ।
यस्तो विचित्र जातिय संरचनामा रहेको मुलुकमा , केही जातीवादी विद्वानहरू र पार्टी नेताहरूको पनि जिरह छ नेपाललाई अबको लोकतन्त्रमा जातिय संघको मुलुकमा रूपान्तर गरिएन भने घोर अन्या हुनेछ ।
जातीय संघको नेपालका आ-आफ्ना संस्करणका मानचित्रहरू पनि पस्किइसकेका छन् । सबै जातीवादी अधिवक्ताहरूको साझा माग रहेन गरेको छ माथिको तालिकामा ३,४,५,६,१०,११, र १३ नम्बरको क्रममा रहेका मगर, थारू, तामाङ, नेवार, राई गुरुङ र लिम्बूहरूका लागि छुट्टाछुट्ट जातीय राज्य हुनैपर्छ । स्मरण रहोस् यी सबै जातको कूल जनसंख्यामा प्रतिशत लगभग ३३% हुन आइपुग्छ भने बाँकि ६७% मध्ये केही ठुला जातिहरू र साना जातीको प्रतिशत रहन पुग्छ ।
जातीवादी आग्रही हरूले बाहुन र क्षत्रीलाई शोषक र औपनिवेशिकता अरू उपर लाद्ने जातको रूपमा निरन्तर प्रहार गरेर , अब भन्ने नेपालमा उनलाई केही छोड्न हुन्न भनेर दुत्कार एकातिर गरिरहेका छन् भने राई, गुरूङ र लिम्बु भन्दा जातिगत प्रतिशतमा धेरै नै माथि रहेका कामी, दमाई, सार्की, मुसलमान, यादव, ठकुरी, र उस्तै जातिगत प्रतिशतमा रहेका तर हेपिएका तेली , चमार, हरिजन र कोइरी जस्ता जातहरूको बारेमा अक्सर चुपचाप नै रहने गरेका छन् ।
यस्तोमा वर्तमानको मेरो नेपाल भोलिको संघीय गणतन्त्रम कसरी टुक्रिएर सबैलाई राज्य पस्केर न्याय गर्न सक्षम हुने हो सोच्नै नसकेर म बिलखबन्द परेको छु ।
© Dautari Organization 2007-2024