हिरो ओली – जिरो ओली! – देशसञ्चार

हिजो खड्गप्रसाद ओलीका बिरुद्ध दुई शब्द लेख्न–बोल्न डराउँथे मान्छे। आज उनै प्रधानमन्त्री खड्गप्रसाद अर्थात केपी ओलीको समर्थनमा दुई शब्द लेख्न–बोल्न डराउँछन्। हिजोको हिरो ओली आज जिरो ओली भएको छ।



हिरो ओली - जिरो ओली!

डा. देवकोटा फेरि फेरी पनि नेपाली भएर जन्मिरहुन्

डा. उपेन्द्र देवकोटाको अन्त्यष्टिमा सहभागी हुने इच्छा हुँदाहुदैँ पुरा हुन सकेन, सायद उनलाई सम्झंदा मलाई धेरै पछिसम्म त्यहि खड्किरहने छ | मरण जीवनको सबैभन्दा अकाट्य सत्य हो भनेर बुझ्दाबुज्दै पनि सहज स्वीकारोक्ति प्राय कसैलाई पनि नहुने रहेछ | डा. देवकोटाको मृत्यु प्रसङ्ग, अन्तिम दिनहरुमा गरेका गतिविधिहरु, सक्रिय व्यवसायिक जीवनकालमा गरेका योगदान र अन्तिम समयमा उनले दिन खोजेको सन्देशलाई लिएर दिमागमा केहि कुराहरु खेल्यो |

स्वदेशमा मृत्युवरणको इच्छा हुनु, आई. सि. यु. को बेडबाट गाउँमा जाने रहर जाग्नु, पुर्ख्यौली घरको पिंडीमा अन्तिम समय बिताउने रहर लाग्नु, सिस्नेपानी धाराको चिसोपानीले मृत्युसँग खेलिरहेको शरीरलाई सिंचित गर्ने इच्छा हुनु डा. देवकोटाको केवल लोकलाई देखाउन थिएन; अन्तर्मनको अगाध राष्ट्रप्रेम र मातृभूमिप्रतिको कदरवोध थियो भन्ने मलाई लाग्छ | धेरै पहिले पाठ्यक्रममा पढेको बालकृष्ण समको “इच्छा” कविता जबरजस्त दिमागमा आयो | सायद देवकोटाको अन्तरवोधले यहि इच्छा गरेको थियो, “संसार देखें तर म तिम्रै काखमा समर्पित हुन आएँ, यो भन्दा ठुलो वात्सल्यप्रेम मैले कहिँ कतै भेटिन, सप्रेम मलाई तिम्रो काखमा विश्राम गर्न देउ|”  

     

इच्छा यो छ महेश अन्तिम जसै यो मृत्यु शैय्या जलि |

मेरो रक्त सुकाउला म गरुँला अन्योल भै छटपटी ||

त्यै बेला मुखमा बुटीहरु परुन् नेपालकै केवल |

जे जेमा हिम शैलको छ मधुरो मिठो चिसो चुम्बन ||

मलाई डा. देवकोटाले मृत्युवोध गर्दै प्राण त्याग गर्ने अवसर प्राप्त गरे, उनको इच्छामरण भयो भन्ने लाग्छ जुन कुरा वैदिक दर्शन अनुसार बुद्ध पुरुषहरुलाई मात्र प्राप्त हुने गर्दछ | सायद उनले यस्तै पल कुरेर बसेको हुनुपर्छ:

बज्ला मन्दिरमा तथास्तु जब यो घण्टा दिंदै उत्तर |

हाँस्दै शान्त भै उही समयमा नेपाल हेरी मरुँ ||

परम्परागत पोसाक दौरा सुरुवाल, ढाका टोपी देवकोटाले त्यसै ढोंग पार्नमात्र लगाउने इच्छा गरे होलान् भनेर म सोच्न पनि सक्दिन | देवकोटालाई परलोकमा पनि नेपाली हुनुको सहज परिचय दिनु थियो सायद उनको मृत्यु भेषले यहि संदेश दिईरहेको थियो :

राइनासकोट नमुना गाउँ उदघाटन सँगै होमस्टे सञ्चालन

लम्जुङ जिल्लास्थित राइनास नगरपालिका, वडा-९ को शिरमा अवस्थित ऐतिहासिक कोट "राइनासकोट" को नजिकै रहेको राइनासकोट गाउँमा भूकम्प पछिको पुनर्निर्माण सम्पन्न भएको छ | पुनर्निर्माण अन्तर्गत १ सामुदायिक भवन र १४ वटा आवासीय घरहरुको नयाँ निर्माण तथा १ संग्राहलय (घुमाउने घर) र २ पुराना घरहरुको संरक्षण रहेका छन् | संगसंगै अमेरिका र संगसंगै नेपालको मुख्य आर्थिक सहयोग, सर्वोदय सेवाश्रमको स्थानीय समन्वय र स्थानीय जनताहरुको सहभागितामा सम्पन्न पुनर्निर्माणको जम्मा लागत २ करोड ५० लाख रहेको छ, जस मध्ये १ करोड ६० लाख बराबर “संगसंगै” बाट सहयोग र ९० लाख बराबर स्थानीय सहभागिता भएको छ | उक्त पुनर्निर्माणमा संगसंगै अमेरिका संयोजक नतासा ओजनियकको प्रमुख भूमिका रहेको छ |

स्थानिय चुनावमा कस्ता उम्मेदवारहरुलाई भोट हाल्ने ?

‘नेपालको संविधान २०७२’ घोषणा हुने ताका केहि विद्वान मित्रहरुले तर्क राखेका थिए,  स्थानिय निकाय सकेसम्म दलिय राजनीतिबाट मुक्त हुनुपर्छ र त्यो कुरा संबिधान मै ग्यारेन्टी गरिनुपर्छ| केहि गरि नगरप्रमुख वा गाउँप्रमुखमा त्यस्तो हुन सकेन भनेपनि वडा प्रतिनिधिहरु र त्यो भन्दा तलका पदहरुमा राजनीतिक उपस्थिति हुनुहुदैंन | नेपालको सामाजिक चालचलन, पहिचान र  स्थानिय सामान्य विकास निर्माणमा समेत दलिय राजनीतिले पुर्याउन सक्ने नकारात्मक प्रभावलाई गहिरो गरि विश्लेषण गर्दा यो विचार अत्यन्त सान्दर्भिक थियो | तत्कालिन नेपाल इन्जिनियर्स एशोसियसनको ३० औँ कार्यकारी परिषदको तर्फबाट सरकारलाई बुझाईएको सुझावमा समेत यो कुरा प्रष्ट लेखिएको छ |

विगतलाई सम्झदा २०५०-५१ साल तिर गाउँघर, छरछिमेकमा दलिय राजनीतिको अत्यन्त चर्को प्रकोप थियो, विकास निर्माणको कुरा त परै राखौं, सामान्य अइचोंपैंचो, मेलापातोमा समेत आफ्नो रगत भन्दा दलको प्रभाव बढी थियो | सामाजिक बहिस्करण तथा  छरछिमेकमा झगडाको मूल कारण फरक राजनीतिक विचार हुने गर्दथ्यो, पानी बाराबारको अवस्था थियो| एकै थातथलोमा हुर्किएर सदियौं देखि दुखसुख, विहाबारी, मर्दापर्दा समेत संगै हुने मान्छेहरु बिचपनि एकप्रकारको निषेधको भावना थियो| हामी

राइनास नगरपालिका, लम्जुङको नगर परिकल्पना कार्यशाला, २०७४-५-२४

(Workshop on Municipal Visioning of Rainas Municipality, Lamjung, Nepal, 2017-09-09 )

      २०७४-५-२४ (September 09, 2017) शनिवार राइनास नगरपालिकासंगको समन्यव र सर्वोदय सेवा आश्रम तथा भि.एस.ओ. नेपालको संयोजनमा नगरपालिकाको केन्द्र तिनपिप्लेमा नगर परिकल्पना (Municipal Visioning) सम्बन्धि एक कार्यशाला गोष्ठी सम्पन्न भयो | विशेष पहिचान सहित राइनास नगरपालिकाको परिकल्पना (Vision) तयार गर्ने र त्यसै अनुरुप रणनैतिक, आवधिक तथा संरचनागत योजनाहरुलाई  योजनाबद्ध रुपमा अगाडी बढाउदै राइनास नगरपालिकाको दिगो विकास गर्ने अभियानका साथ विगत देखि गरिएका प्रयासहरूको निरन्तरता स्वरूप यो कार्यक्रम गरिएको थियो |   

यस गोष्ठीको उदेश्य, योजनावद्ध विकासक्रमको पहिलो चरण अन्तर्गत नगरपालिकाको निर्वाचित प्रतिनिधिहरु तथा स्थानीय सरोकारवाला व्यक्तिहरुलाई भेला गराई विषय विज्ञहरुको प्रत्यक्ष मार्गदर्शनमा नगरपालिका परिकल्पना अभ्यास (Municipal Visioning Excercise) गराउने थियो |  त्यसै अनुरुप विषय बिज्ञ डा. संजय उप्रेती (उप प्राध्यापक, पुल्चोक क्याम्पस) ले मुख्य कार्यपत्र तथा प्रेम दवाडी, दिनेश चन्द्र पन्थी र बद्रि भट्टले सहयोगी कार्यपत्र प्रस्तुत गरिसकेपछी उपस्थित व्यक्तिहरुलाई पाँच (५) वटा समुहमा विभाजन गरि नगर परिकल्पना अभ्यास गरिएको थियो | कार्यक्रमको सहजीकरण स्थानीय अगुवा समाजसेवी कृष्ण ओलियाले गर्नु भएको थियो भने कार्यक्रमलाई संचार माध्यमसंग जोड्ने काम बिक्रम न्यौपानेले गर्नुभएको थियो |   

नयां चुनाब पूरानो कथा

दशकौं पछी नया स्थानीय चुनाब हुंदैछ तर पार्टी पूरानै छन र तिनका ब्यबहार पनि पूरानै छन। फरक यती हो तिनका तौर तरीका अलिक नया छन। यसै सन्धर्वमा ब्लगर दिलीप आचार्याको गोरखापत्रमा प्रकाशीत पूरानो कथा।

         पहिलो पटक चुनावमा उसले जोडदार भाषण दियो " मैले जितेँ भने बाटो बनाईदिन्छु, ढल खनाईदिन्छु… … । काम नहुनेहरुलाई जागिर हालिदिन्छु, बिजुली नपुगेको ठाँउमा बत्ती बालिदिन्छु‍‍… …" । उसले जनतालाई लोभ्यायो, सबैले उसलाई भोट हाले। उसले चुनाव जित्यो तर केहि काम भएन ।

         दोस्रो पटक चुनावमा उसले वक्तव्य फेर्‍यो " …अघिल्लो पटक योजना बनाउँदा र आर्थीक स्रोत जुटाउँदैमा समय बित्यो,… … काम गर्नै भ्याईएन… तर यसपालि जरुर केहि गरेर देखाउनेछु । यौटा मौका फेरि दिनुहोस… …" उसले मतदातालाई फकायो, सबैले उसलाई भोट हाले । उसले फेरी चुनाव जित्यो र फेरी केहि पनि काम गरेन ।

       तेस्रो पटक चुनवमा आदर्श छाँट्यो " यहाँ काम गर्छु भन्नेलाई काम गर्ने वातावरण नै छैन, विपक्षीको चाल र पार्टी भित्रको अन्तर्द्वन्द मिलाउदैमा समय बित्छ के गर्ने ? … …अब स्थीती अलि ठिक भएको छ । अब त काम गरेरै छाडछु, केवल एक मौका दिनुहोस… …" उसले भिडलाई झुक्यायो, सबैले उसलाई भोट हाले । उसले पूर्ववत् चुनाव जित्यो अनि पूर्ववत् नै केहि काम पनि गरेन ।
 

यसपालि चुनावमा उसले के बारेमा भाषण गर्‍यो कसैले बुझेनन्, के कस्तो आश्‍वासन दियो कसैले सुनेनन्, तर पटक पटक उसलाई भोट दिँदादिँदा बानी परिसकेका मतदाताहरु यसपालि पनि धमाधम उसैको चुनाव चिन्हमा छाप लगाउँदै थीए ।

 

Source: http://dacharya.blogspot.com/