मेरो पहिलो परिचयः नेपाली

शिव प्रकाश

म को हूँ? मेरो नाउँ के हो? मेरो थर के हो? मेरो जात के हो?

मेरो नाउँ शिव, राम, श्याम, हरि, कृष्ण, बहादुर, प्रसाद, नाथ, लाल, कुमार जे होस्!

मेरो नाउँ पछि आउने मेरो जात ब्राह्मण, क्षेत्री, वैश्य र शूद्र तथा मेरो थर पौड्याल, पोख्रेल, कटुवाल, दराई, राई, लिम्बु, मगर महर्जन, नापित, माली, कामी, दमाई, श्रेष्ठ, सार्की, चमार, मुसहर, बाँतर, सतार, धिमाल, थारु, चौधरी, तेली, बनिया, मण्डल, महतो, हजाम, पण्डित आदि इत्यादि जे होस्!

म कसको छोरो हुँ? कसको दाजु, कसको भाइ, कसको बाबु, कसको भतिजो, कसको काका, कसको मामा, कसको ज्वाइ, कसको सालो, कसको भिनाजु अथवा कसको लोग्ने वा कसको प्रेमी? आदि इत्यादि जे होस्!

म जेसुकै नाम-नामेसी, जात-जाति अथवा भाषा-भाषी, थर-थरान र सम्प्रदायको मान्छे किन नहुँ? कसैसँग कुनै साइनो बाँधिएर संसारको कुनै स्थानमा किन नरहुँ? तर मैले सधैं मेरो परिचय खोजिरहेको, चहारिरहेको हुन्छु, चाहिरहेको हुन्छु। चाहँदै, खोज्दै, चाहर्दै, पच्छ्याउँदै जाँदा मैले मेरो परिचयको परिचय एउटामात्र पाउँछु!

यावत् प्रश्नको एउटामात्र उत्तर अर्थात यावत् एवं विविध खोजीको एउटैमात्र प्राप्ति! सम्पूर्ण प्रश्नको एउटै उत्तर! तर पूर्ण अर्थात सम्पूर्ण उत्तर!

र, त्यो एउटा अर्थात एक्लो तर पूर्ण र सम्पूर्ण उत्तर हो - नेपाली! म नेपाली! मेरो परिचय नेपाली अर्थात् मेरो पहिलो परिचय नेपाली!

हो, सबैभन्दा पहिला म नेपाली हूँ र मेरो पहिलो परिचय नेपाली हो।

यो एउटा र एक्लो उत्तर नै मेरो परिचयको सामूहिक र सम्पूर्ण उत्तर हो। मेरो सम्पूर्ण परिचयको पूर्ण परिचय हो - नेपाली! मभित्रका अनेकताभित्रको एकता हो - नेपाली! मभित्रका अथाह अन्तर्भिन्नताभित्रको एकरूपता र आस्था हो - नेपाली! मेरा वरिपरिका अपूर्णताभित्रको पूर्णता हो - नेपाली! कहिल्यै मरेर नजाने कसैले हरेर लान नसक्ने मेरो परिचय हो - नेपाली! मेरो मन - नेपाली! मेरो तन - नेपाली! मेरो पन - नेपाली! मेरो अस्मिता हो - नेपाली, मेरो अस्तित्व हो - नेपाली! नेपाली, नेपाली र नेपाली!

म नेपाली! नेपालको छोरो नेपाली अथवा नेपालको छोरी नेपाली! अर्थात मेरो पहिलो परिचय नेपाली, नेपाली र नेपाली! मात्र नेपाली!

नेपाली हुँ, त्यसैले म भन्छु -

नेपाली हूँ म नेपालको माटो यो छातीमा सजाउँछु

पूर्खाले पूजेको माटोको टीका निधारमा लगाउँछु।

म स्वदेशमा हुँ वा दशदेश दूर परदेशमा हुँ सधैं म भन्छु -

म नेपाली हुँ।

मेरो नाउँ नेपाली हो।

मेरो जात नेपाली हो।

मेरो थर नेपाली हो।

मेरो भाषा नेपाली हो।

मेरो भावना नेपाली हो।

मेरो आस्था नेपाली हो।

मेरो विश्वास नेपाली हो र मेरो बिचार नेपाली हो।

मात्र नाउँका लागि मलाई दिइएको मेरो नाउँ शिवप्रकाश भएता पनि जन्मले पाएको मेरो जन्मसिद्ध नाउँ नेपाली हो। जुन अकाट्य छ। अमेट्य छ। हृदयको शिलापाटीमा लेखिएको छ।

मलाई यो नाउँ मेरो जन्मपछि कसैले दिएको हैन, कसैबाट उपहार, उपाधि र उपमाका रुपमा पएको हैन। कसैले गुताइदिएको पगरी हैन। मैले जन्मदै लिएर आएको नाउँ हो - नेपाली! अर्थात नेपाली शिवप्रकाश र शिवप्रकाश नेपाली!

नेपाल आमाको कोखबाट जन्मिए। नेपाली भएरै नेपाल आमाको काखमा हुर्किएँ। अहिले म जहाँ रहे पनि सबैभन्दा पहिला नेपाली हुँ। त्यसपछि मात्र कथित नामले, जातले, भाषाले, सम्प्रदायले, धर्मले चिनिने फलानो चिलानो अरु कोही हुन सक्छु!

मेरा बाबुको जात र थरभन्दा अघि म त्यो नेपाली माटोको जात हूँ। त्यो नेपाली धरतीको थर हूँ। जुन मेरा बाबु बराजेले पूजेको माटो र धरतीको जात र थर हो - नेपाली! त्यसैले मेरो जात नेपाली हो, मेरो थर नेपाली हो अर्थात मेरो पहिलो परिचय नेपाली हो। र, मेरो जन्मसिद्ध परिचय नेपाली हो।

म जसको छोरो भए पनि नेपालीको छोरो हुँ। म जसको बाबु भए पनि नेपालीको बाबु हुँ। नाम नामेसीमा म सबैभन्दा पहिला नेपाली हूँ। जातपातमा म सबैभन्दा पहिला नेपाली हुँ। छत्तीस वर्णमा मेरो सबैभन्दा पहिलो वर्ण नेपाली हो! सयौं जातजातीमा मेरो पहिलो जात पनि नेपाली हो। नातासम्बन्धमा सबैभन्दा पहिला नेपाली हुँ। त्यसपछि मात्र म कसैको दाजु, भाइ, काका, भतिजो, मामा, ज्वाइँ, सालो, भिनाजु, लोग्ने वा प्रेमी हुँ वा हुनसक्छु। तर यी सबैभन्दा पहिला म नेपाली हुँ!

तराइदेखि हिमालसम्म, मेचीको वल्लो किनारदेखि महाकालीको पल्लो किनारसम्म अनि देशदेशावरमा छरिएर रहेका नेपाल आमाका सन्तान दरसन्तानसँग मेरो एउटै साइनो छ, एउटै नाता छ - ती सबै मेरा नेपाली बन्धुबान्धव हुन्। त्यसपछि मात्र नाता वा साइनो जोडेर चिनिने अरुको म कोही हुँ वा मेरा अरु कोही हुन्। यी सबैका म सबैभन्दा पहिला नेपाली हुँ र सबैका लागि मेरो पहिलो परिचय पनि नेपाली हो।

त्यसैले म भन्छु -

तराइमा धोतीकुर्ता लगाए पनि म सबैभन्दा पहिला नेपाली हुँ

पहाडमा डोको नाम्लो बोके पनि म सबैभन्दा पहिला नेपाली हुँ

हिमालमा चौरी चराएर हिँडे पनि म सबैभन्दा पहिला नेपाली हुँ

चारजात छत्तीस वर्णमा मेरो सबैभन्दा पहिला वर्ण नेपाली हो।

त्यसैले म गर्वकासाथ भन्छु -

म नेपाली हुँ

म ईश्वरसँग प्रार्थना गर्छु -

आफूलाई सधैं नेपाली भनिरहूँ,

सधैं मेरो पहिलो परिचय नेपाली बनाइरहूँ।

शिरमा सगरमाथा बोकीरहूँ

मुटुमा मेची र महाकाली बगाइरहूँ।

नेपाली हुनुको अर्थ आफूलाई यसरी नै सधैं म नेपाली बनाइरहूँ, नेपाली भनाइरहूँ। नेपाली देखाइरहूँ। म जस्तै सबै नेपाली "म" हरू, मनहरू, मस्तिष्कहरू, मतहरू, मननहरू, मनपेटहरू, मनसाहरू, मनोभावहरू, मन्थनहरू सबैभन्दा पहिला नेपाली "म" हुन् र सधैं नेपाली "म" नै भइरहुन्। सबै नेपाली "म" हरूले सधैं आफ्नो परिचय नेपाली बनाइरहुन्!

हाल - बोष्टन, अमेरिका।

अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज यूएई च्याप्टरले प्रवासी कविता भाग २ प्रकाशन गर्ने ।

अनेसास यूएई च्याप्टरले आदीकवि भानुभक्त आचार्यको जन्मजयन्तीको अवसर पारेर प्रवासी कविता सँग्रह भाग २ प्रकाशन गर्न लागेको हुँदा उक्त कविता सँग्रहको लागि कविता, गजल, गीत उपलब्ध गर्राईदिनुहुन हार्दिक अनुरोध गरेको छ ।

कविता पठाउँदा निम्न कुराहरुलाई ध्यान दिन पनि अनुरोध गरेको छ ।

१) कविता सकेसम्म नेपाली प्रिती फन्टमा र्टाईप गरी वा सफा बुझ्ने अक्षरले लेखी सम्वन्धीत तोकिएको स्थान वा इमेलबाट पठाउन सक्नुहुने छ ।
२) कविता विश्वको कुनै पनि क्षेत्रमा बसोवास गर्नु हुने नेपाली साहित्यकारहरुले पठाउन सक्नुहुने छ ।
३) कविता पठाउँदा प्रष्टरुपमा लेखकको नाम र फोटो सहित उपलब्ध गराउनु पर्ने छ ।
४) प्राप्त भएको कविता प्रकाशन गर्ने वा नगर्ने अधिकार सम्पादकिय मण्डलमा रहने छ ।
५) प्राप्त भएका कविताहरु प्रकाशित नभएमा फिर्ता हुने छैन ।
६) कुनै पत्र पत्रिका वा वेभ र्साईटहरुमा प्रकाशित नभएका कविताहरुमा प्रकाशित गरिने छ ।
७) २००९ अप्रिल महिनाको अन्तिम साता सम्म कविताहरु उपलब्ध गर्राईसक्नु पर्ने छ ।

संयोजक
कृष्ण देवकोटा
कविता प्रकाशन समिति
अनेसास यूएई च्याप्टर, यूएई

इमेल ठेगाना,

inlsuae2065@yahoo.com, inlsuae@yahoo.com, bcpokhrel@yahoo.com

Year 2050

हुन त आजकाल जाडो छ, तर जब देखी पृथ्वीको तापक्रम अधिकारिक रुपमा नाप्न थालियो (१८५० देखी जस्तो लाग्छ), त्यसलाई नियाल्दा पृथ्वी को तापक्रम समय संगै बद्ढै गएको भने पक्कै हो । यसै सन्दर्भमा मैले अप्रिल २००७ मा एउटा लेख पोस्ट गरेको थिए मेरो पर्सनल ब्ल्गमा (www.kamaladi.com), आज तेही पस्किंदै छु । लेख अंग्रेजीमा छ, नेपालीमा उल्था गर्न समय र जांगरले साथ दिएन, त्यसका लागि क्षामाप्रर्थी छु ।

यो लेख काल्पनिक हो, मैले यसै होला भनेर ठोकुवा गरेको हैन । Title बाट अंदाज गरी सक्नु भयो होला, कथा सन २०५० को परिकल्पना हो ।

I am sipping Marfa (Apple Brandy) while sitting in my rocking chair, facing towards the ‘Ganesh Himal’ (mountain) in Dhulikhel (town in Nepal, about 15,00 m high from mean sea level). I always wanted to spend my retired life in Dhulikhel, so I am very happy to be here despite my several other shortcomings. My wife brings a chair near me, and starts knitting a sweater for me, a sweater that I’m unsure if I ever will get a chance to wear.

“Things have really changed” says my wife, I look at her and give my silent nod and we both stare at Ganesh Himal. The same Ganesh Himal that we both had seen together during our high school days at Kathmandu University. But it’s so different now, all the snow has been melted from the peak and it’s simply an ugly looking rock hill.

I remember last weekend, I wanted to visit my ancient home at Putalisadak (a street in Kathmandu). My wife, understanding my emotional attachments didn’t deny me in going despite the risk and my age, so I drove till Sanga (the highest point after which it’s all downhill to Kathmandu Valley). From Sanga I took a private boat and set off towards where Putalisadak used to be, I had the coordinates of my home so navigating with a hand held GPS unit helped a lot. Biggest threat was bumping into Telecom Towers, which sometimes can tear your boat apart. For a moment I felt like I am in Venice, people from 8th floor of the house were taking boat directly to their work, below that every thing is submerged. The global warming has melted all the mountains and the glaciers, Kathmandu now looks like what it used to be centuries ago, a big lake before Manjushree made the river outlet in Chovar (place near Kirtipur) to drain it (a folklore). I saw the peak of ‘Dharahara’, tallest tower in Kathmandu, so I knew I am closing in. Finally I got to my destination, too bad my house was not tall enough to be seen. As I stood in my boat, all the memories of my childhood comes pouring into my eyes.

My son has started a shipping company, he supplies food and resources from highlands to submerged areas, and he is really doing well. Last year when we got together for Dashain (major Nepalese festival), he was telling me that he will expand his business and make it multinational. With complete submergence of Bangladesh, ships from submerged Terai (Southern low land of Nepal) can directly go to Europe and America. He is bound to succeed, no wonder he used to love Kevin Costner movie ‘Water World’. I don’t really get to see my grandchildren; they are in some boarding school ship in Pacific Ocean. Sometimes I even compare my life with a song by Ugly Kid Joe: Cats in a cradle. I and my wife kill our time teaching in local school; it’s really amazing to see the faces of kids when we tell them how things were before.

It’s not that it is hot all the time; the weather has become so unpredictable that you never know what it will be like the next day. I was reading the news other day; ‘Northface’ filed for bankruptcy as there were zero demands for winter clothes. Couple of years ago, during all summer it had winter’s temperature, absolutely freezing, Lake Kathmandu was all frozen. I couldn’t even take my boat to visit my old house; however there was huge sale for summer clothes.

I remember the movie ‘Titanic’ where an old couple just hold each other in the bed when the ship was sinking, helpless. I think I am in that situation now, unknown to what’s in store for me tomorrow. As I lay down in my bed, clasping my wife’s hand, I begin to think of all the things that I could have done to avoid this:
• Shouldn’t have forced my dad to buy me a new Pulsar Bike because it had more power than my fuel efficient Hero Honda.

• Shouldn’t have bought a six cylinder car, simply because it had more power.

• Should have car pooled with my roommates when all four of us were going to same school, but liked to take our vehicle individually.

• Should have collected all the plastics that come in with my groceries and taken it to recycling center rather than dumping it to the trash.

• Should have used less heat and air conditioning.

• Should have put more energy efficient bulbs at my home

• Should have used my expertise in practice rather than in producing research reports.

• …………………………………………..and so on………………………

कर गरी मलाई नपिलाऊ साथी

राकेश कार्की
लस् एन्जेलस्
कर गरी मलाई नपिलाऊ साथी
मताएर मलाई नभुलाऊ साथी

सल्लाह लिन पो आएको आफ्नो ठानी
बिर्सन सकिन दिमागलाई नसाले हानी

प्यालामा प्याला नमिलाऊ साथी
मताएर मलाई नभुलाऊ साथी

बाधासंग लड्दै अझै कोशिश गर्नुछ
शक्ती बटुल्दै मलाई पक्कै जित्नुछ

बुँद बुँद थप्दै नडुबाऊ साथी
मताएर मलाई नभुलाऊ साथी

Blog Follower गडबडीको समाधान

अपडेट: ब्लगसप्टको समस्या सेटीगलाइ private बाट public मा लागे समाधान हुंदोरहेछ। मैले आफू खुल्लामन्चमा Blog Follower भएको उदाहरण राखेको छु। तपाइहरु www.khullamanch.blogspot.com मा गएर हेर्नु भयो भने नेपालीयन देख्नुहुनेछ।ब्लगस्पटमा Blog Follower मा केही गडबडी देखिएको छ। ब्लग स्पटले त्यसलाइ follower relationship private हुनेहरुको मात्र गडबडी भएको र relationship public राखेमा हराएका Blog Follower पुन देखीने जनाएको छ। थप जानकारीको लागी यो लिंकमा जानुहोला।

यो शहरमा मेरो काम छैन

मधु माधुर्य
(मास्‍को ,रसिया)

हिँड्‌दा हिँड्‍दै
यो शहरको सबै सडक सिध्‍याइसकेको छु
हेर्दा हेर्दा
यो शहरको पूरै दृश्‍य रित्‍‍याइसकेको छु
अब यो शहरमा सायद मेरो कुनै काम छैन

बुढा-बुढी घाम-जून यहाँ
आङ तन्‍काउँदै पालैपालो उठृछन्‌ र सुत्‍छन्‌
'अँधेरो'लाई नै स्‍वतन्‍त्रताको पराकाष्‍ठा भन्‍ने वस्‍तीमा
उज्‍यालो उत्‍सवको कुनै अर्थ छैन
सायद यस्‍तो शहरमा मेरो कुनै काम छैन

ईमान समेत बिक्रि हुने हाट-बजारमा
सबै कुरा मैले किनिसकेको छु
सँगत गर्दा गर्दा
दुईखुट्‍टे 'जन्‍तु'लाई
'मान्‍छे' भनी चिनिसकेको छु
सायद यो शहरमा मेरो काम छैन

मेरो अस्‍तत्व यहाँ -
एउटा औपचारिकता मात्र भइदिएकोछ
देशको निधार छोप्‍ने
लोकतन्‍त्रको तुल जस्‍तो !
पानी रहित
खोल्‍सोमाथिको पूल जस्‍तो !!
* * *