केही यथार्थ, केही कल्पना

ऊ एक प्राध्यापक। उसको नामको अगाडी प्रा. डा . लेखिन्छ। २-३ बिषयमा स्नाकोत्तर, बिध्यावारिधी त्यसपछि पोस्टडक्टरेट सबै सिध्याएकाछन्। अमेरीकाको नाम् चलेको विश्वविध्यलयमा अध्यापन गर्छन्। छ अंकको संख्याको तलव। उनका शोधपत्रहरु, लेखहरु, नाम चलेका पत्र-पत्रिकाहरुमा निस्किरहन्छ।। केही पुस्तक पनि लेखिसकेका छन्। नेपाली डायस्पोरामा उनको नाम सर्बप्रथम् लिइन्छ। उसको श्रीमती मेडिकल डक्टर। नाम चलेका डक्टर्। भन्न पर्दैन उनीहरुको जीवनशैली, रहनसहन्, संगत् सबै उच्च् छ। आलिशान घर, सबै भन्दा महंगा गाडीहरु। देश बिदेशको भ्रमण। उनीहरुको जीवन एक् सफल जीवन् भन्न पर्छ। यति धेरै उच्च् स्थानमा पुगेका ब्यक्ति भएपनि यिनी फरक् छन्। मिलनसार छन्। भावुक पनि छन्। अलि अन्तर्मुखी पनि।

धेरै समय पछि प्राध्यापक् डाक्टर् साहेब् नेपाल् गए। केही घटनाहरु भए जसले उनको जीवनमा ठूलो रुपान्तर ल्यायो। उनको साथीको कुनै स्टाफ सवारी दूर्घटनामा परेको रहेछ। साथीसंगै उनीपनि बीर अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा गए। बिहानको समय थियो। साथीका कर्माचारीको स्थिति ठिकै थियो तर त्यहाको स्थिति बिरक्त लाग्दो थियो। त्यँहा ड्यूटीमा कुनै डाक्टर् थिएनन्। थिइन् त एउटा नर्स-भ्याइ नभ्याइ काम् गरिरहेकी। उमेरले सायद् पच्चीस् भन्दा कम नै हुन पर्छ। त्यहा चिच्च्याई रहेका बिरामीहरु थिए। घाइतेका आफन्तहरु जो तिनै नर्समाथि आक्रोश् पोखिरहेका थिए। प्राध्यापक डाक्टर साहेबलाई ती नर्सको सेवा भावनाले अति प्रभावित तुल्यायो। एउटा कुनामा बसेर उनले नर्सको काम नियालिरहे। सोचे-यिनको घरजम् भा छ कि छैन होला, अझै पढेर स्टाफ् नर्स् हुने, मेट्रोन हुने चाहना छ कि छैन होला? विदेश् जाने रहर् छ कि छैन होला? उनले ती नर्सलाई आफ्नो डाक्टर् श्रीमतीसंग तुलना गरे। उनलाई लाग्यो, विदेशमा बसेर उच्च् तलब् खाएर काम् गर्ने उनकी डाक्टर् श्रीमतीको तुलनामा, आफ्नै देशमा बसेर नेपाली बिरामीको सेवा गर्ने ती साधारण नर्स् कयौँ गुणा महान छिन्। उनले सोचे उनकी श्रीमती जो नेपालमा जन्मिन्, यंहि हुर्किन्, एमबिबिएस् सम्मको अध्ययन् यंहि गरिन्, उनले नेपाललाई के दिइन् त? के हामीले हासिल गरेको शिक्षा खालि आफ्नो लागि मात्र हो त? यस्ता कुराहरु मनमा खेलेर उनलाई उद्वेलित् तुल्यायो।यत्तिकैमा एउटा घाइते बिरामीको प्रबेश् भयो-लत्रक्क झुण्डिएको एउटा हातलाई अर्को आफ्नै हातले समात्दै। रगत तरतरी बगिरहेको थियो। नर्सले सोधिन्-तपाईको मान्छे खोई? त्यहा अगाडी गएर १० रुपियाको टिकट काटेर ल्याउन पर्छ। घाईतेले जवाफ दियो-मेरो कोही मान्छे आएको छैन, मसंग पैसा पनि छैन।

हत्तपत्त प्राध्यापक साहेबले टिकट काटेर ल्याइदिए। ब्यान्डेज र औषधीहरु पनि किन्न पर्ने रहेछ, त्यो पनि किनेर ल्याइदिए। उनलाई याद आयो अमेरिकाको स्वास्थ्यसेवाको। जहाँ सबैकुरा अस्पतालले उपलब्ध गराउछ। बाहिरबाट केही किनेर लान पर्दैन। निसन्देह् पछि बिल् त आउछ नै पछि।प्राध्यापक् डाक्टरसाहेब त्यो आकस्मिक् सेवा कक्षको परिदृश्यमा हराइरहेका थिए। उनको नजर एक् जोडी अधबैंशेहरुमा पर्यो। उनीहरु हरेक सुकिला लुगा लगाएका मानिसहरु नजिक् जादै केही भन्दै थिए।उनीहरुको भेषभूषा हेर्दा उनीहरु हेलम्बूतिरको हुन पर्छ। मैलो कटकटिएको दौरा सुरुवाल्, त्यो माथि बक्खू जस्तो अनि हेलम्बुतिर वा कता कता कश्मीर हिमाचल् तिर लगाउने टोपी लगाएको। उनीहरु प्राध्यापक साहेब नजिक आएर सोधे, " सार्, टिकेस् काट्ने पूलिस् सार् कता छा?" प्रध्यापक् साहेबले केही बुझेनन्। उनका साथीले हस्तक्षेप् गरे, "किन चाहियो पूलिस् सार् तिमीहरुलाई?" उनीहरुको जवाफ् थियो, " आबो, हामी घार जानु पार्यो"। प्राध्यापकले उनीहरुको कुरा छेउटुप्पो बुझेनन्। साथीले भन्यो। "सायद् यिनीहरु डिस्चार्ज हुन खोजिरहेका छन्। यिनीहरुको बुझाइमा डिस्चार्ज क्लियरेन्स दिने मान्छे प्रहरी हो। " त्यसपछि साथीले उनीहरुलाई लिएर कतै गयो। प्राध्यापक साहेब फेरि सोचमा पर्नु भयो। हाम्रो देशमा यति सिधा साधा, अशिक्षित मानिसहरु पनि छन् र म यति धेरै डीग्री लिएर बिदेशमा छु। मेरो उच्च् शिक्षाको सार्थकता के रह्यो? त्यहाँ अरु पनि थुप्रै मानिसहरु थिए जो एक्सरे गर्ने कता हो, ब्लड कता पाइन्छ, रसिद् काट्ने कता हो आदि कुराहरु सोध्दै कुदाकुद गरिरहेका देखिन्थे।

काठमाण्डौको केही दिन बसाइ पछि प्राध्यापक् साहेबलाई आफ्नो पुरानो गाँऊ घुम्न मन लाग्यो। उनलाई आफू पढेको प्राथमिक् विध्यालय हेर्न जान मन् लाग्यो। उनले सोचेका थिएनन्, उनलाई पढाउने शिक्षक् अझै त्यहा भेटिन्छन् भनेर। ती शिक्षक् सेतै फुलिसकेका थिए। प्राध्यापकले भने, "सर, अझै सम्म पढाउदै हुनुहुन्छ?" "रिटाएर त उहिलेनै भएं बाबू, तर मलाई यो स्कूलको माया लाग्छ्, मलाई यी बालबालीकाहरु पनि माया गर्छन्, त्यसैले दिनहु आउछु, एक्-दुइ कक्षा लिन्छु, अरुलाई शिक्षा दिनु जस्तो ठूलो कुरो अरु केही छैन, बाबु। मेरा बिध्यार्थीहरु संसारभरि फिजिएका छन्, हेर, तिमी अमेरीका जस्तो देशमा पढाउने प्रोफेसर् भएका छौ, मेरो लागि यो ठूलो गर्बको कुरा हो"। प्राध्यापकले सहमतीमा टाउको हल्लाए तर उनीभित्रको भावुक मनले अरुनै केही सोच्दै थियो। उनले उनकै उमेरका अरु शिक्षकहरु देखे त्यहाँ, कोही त उनकै सहपाठीहरु पनि रहेछन्। प्राध्यापकले तुलनागरे आफूलाई उनीहरुसंग। उनले सोचे, म अमेरीकाको बिश्वबिध्यालयमा पढाउने प्रोफेसर् भन्दा गाँऊको यो कुनामा बसेर शिक्षाको ज्योति छर्ने यी साधारण शिक्षकहरु कयौं गुणा महान छन्। यिनले देशलाई केही दिईरहेका छन्, मैले देशलाई के दिइरहेको छु? मेरो उच्च् शिक्षा मैले कहानिर मेरो देशको लागि, मेरो देशबासीको लागि प्रयोग् गरें? यी प्रश्नहरुले प्राध्यापक् साहेबलाई अति नै घोचिरह्यो।

त्यस्पछि आफ्नो बिदा पुरा पनि नसकाई प्राध्यापक् साहेब अमेरीका फर्किए। काठ्माण्डौ देखि मिन्नियापोलिस् सम्मको त्यो २१ घन्टे प्लेन यात्रामा उनले एउटा निर्णय गरिसकेका थिए। नेपालनै फर्कने। आफुले हासिलगरेको शिक्षा, ज्ञानलाई नेपालमै प्रयोग् गर्ने। श्रीमती डाक्टर् साहेबलाई त्यो निर्णय सुनाउने बित्तिकै अशान्ती मच्चियो। ठूलो झगडा भयो। श्रीमती डाक्टर् साहेब कुनै पनि हालतमा नेपाल फर्किन चाहन्थिनन्। उनले निर्णय सुनाइदिईन्-जाने भए तिमीमात्र जाऊ। म जान्न।

प्राध्यापक साहेब एक्लै फर्किए। सुन्दा अपत्यारिलो कुरो, तर उनले अमेरीकाको जागीर, आराम्-दायी जीन्दगी र श्रीमती समेत छोडे, आफ्नो देश फर्किन। बिदेशीसंग को संबन्धले उनलाई काम् गर्ने पैसाको खाचो थिएन। स्वास्थ्य र शिक्षा क्षेत्रमा काम् गर्न उनले एउटा एन्जिओ खोले। कलेजका बिध्यार्थीहरुको समुहहरु बनाए र प्रत्येक् अस्पतालहरुका आकस्मिक् कक्षमा एउटा सपोर्ट डेस्क राखे, जसले बिरामीहरुलाई दर्ता गर्न, रगतको ब्यबस्था गरिदिन, एक्सरे गर्न लैजान, ल्याउन सहयोग् पुर्याउछ। उनको संस्थाले गाँउका स्कूलका शिक्षकहरुलाई तालिम् दिने, बिध्यार्थीहरुलाई शैक्षीक सामाग्रीहरु दिने, भतकिएका, मक्किएका पुराना भवनहरु जिर्णोद्वार् गर्ने, नया बनाइदिने पनि गर्छ।

प्राध्यापकलाइ थाहा छ, उनले गरेर मात्र देशको कायापलट हुदैन, तर उनले जे जति गर्न सकेका छन्, त्यस्मा खुशी छन्। उनको खुशीमा अर्को खुशी थपिएकोछ। श्रीमती डाक्टरले धेरै समय पछि फोन् गरेर भनिन्-अब उनी पनि फर्किन चाहन्छिन र उनको कार्यमा सहयोग गर्न चाहन्छिन्।

सपनासंसार डट कम यात्रा

सपना संसार

१. पृष्ठभूमी
समय काचुँली फेर्न माहिर छ । नेपाली भाषा को कम्पयुटरकरण लाई सर-सर्ती हेर्दा, एक समय नेपाली भाषा लेख्न प्रिती फन्ट ईन्स्टल गरेर लेख्नु पर्ने बाध्यता थियो(पछि थुप्रै फन्ट हरु पनि आए!) ! लेखेर मात्र कहा साध्य हुन्थ्यो र ? पढ्न लाई पनि गन्तब्य कम्प्युटरयन्त्र मा त्यै फन्ट ईन्स्टल गर्नु पर्थ्यो । अक्टोबर १९९१ देवानागिरी लिपि को युनिकोडियकरण(१) गरिएता पनि यसको व्यवसायिकरण तव मात्र सुरु भयो जव माईक्रोसफ्टले आफ्नो पुराना ओपरेटिंग सिस्टम विंडोज़ ९५/९८/मिलिनियम मा एम. एस. एल. यु. (माईक्रोसफ्ट लेएर फर युनिकोडको (२) बिकास गर्यो । त्यस पछि का ओपरेटिंग सिस्टम हरुमा युनिकोड बितरण पुर्ब नै राखिन थाल्यो र खाली विन्यास (कन्फ्युगर) गरे मात्र पुग्ने भयो । तर पनि नेपाली युनिकोड बिकासमा अर्को माईल स्टोनको रुपमा मदन पुरस्कार पुस्तकालयको(३) युनिकोड एण्ड लोकलाईजेसन परियोजना लाई लिन सकिन्छ । नेपाली युनिकोड किबोर्ड लेआउट र रुपान्तर जस्ता सफल कम्प्युटर सफ्टवेर ले नेपाली युनिकोडको क्षेत्रमा ठुलै भुमिका निभाएका छन भन्दा फरक नपर्ला ।

ब्लगिङ्ग् कन्सेप्ट सन १९९३ देखि सुरु भए पनि यसले सन २००२ मा उच्च गति लिन पुग्यो । ओपन डाएरि, ब्लगसम, ओर्ड प्रेस, ब्लगर डट कम जस्त साईट हरुले निशुल्क डोमेन तथा होस्टिंग गर्न थाले । २००२ मा धेरै जसो ब्लग हरुले ईराक युद्द को बारेमा रिपोर्रटिंग गरेका थिए । मदन पुरस्कार पुस्तकालयको(३) युनिकोड एण्ड लोकलाईजेसन परियोजना संग संगै नेपाली हरु पनि नेपाली भाषा को ब्लगिंङ क्षेत्रमा उत्साहि हुन थाले । नेपाली ब्लग को पहिलो आधिकारीक ब्लग थाह हुन नसके पनि नेपाली भाषा मा ब्लग २००४ को उत्तरार्द्ध अथवा २००५ को सुरुवात तिर सुरु हुन थाले । कसैले यसलाई निरन्तरता दिए त कसैले केहि महिना मै आफ्नो ब्लग, अबोध अबस्थामै बिट मारे ।

२. सपनासंसार डट कम ब्लगिङ यात्रा

एस्तै ब्लगिंङ होडबाजीमा मैले पनि ब्लगिंङ गर्ने बिचार गरेर सन २००५ को नोभेम्बर महिना मा सपनासंसार डट ब्लगसम डट कम को खाता खोले । तर त्यति खेर मैले यो ब्लग लाई अंग्रेजीमा चलाएको थिएँ । आफ्नै लागि लेख्थेँ , आफैँ पढ्थेँ । यसैमा मलाई आनन्द मिल्थ्यो । तर एका एक नेपाली भाषा को ब्लग हरु ईन्टर्नेट संझालमा देखिन थाले पछि र मलाई अंग्रेजी भन्दा नेपाली पढ्न आनन्द आउन थालेकोले, मैले डिसेम्बर २००६ बाट सपनासंसार डट कम लाई आदिकारीक रुपमै नेपाली ब्लग बनाएँ।

सपनासंसार डट कम पहिले बढी सामाजिक भन्दा पनि बढि पारिबारीक थियो ।, म लेख्थे, मेरा परिवार तथा साथी भाईहरु पढ्थे । यसैमा आनन्द लाग्न थाल्यो । पछि बिस्तारै बिस्तारै सपानसंसार को परिधी बढेर गयो, साथि भाईका साथीभाईहरुले पनि पढ्न थाले अनि साथी का साथी अथवा मेरा नवमित्र हरु ले पनि सपनासंसारको परिधी बढाउन सहयोग गर्नुभयो। अनि यसरी संसारका धेरै कुना मा यसले आफ्ना पाठक हरु पाउन थाल्यो र यो ब्लग पारिबारीक मात्र नभएर सामाजीक नै हुन पुग्यो भन्दा फरक नपर्ला ।

सपनासंसार को बारेमा भन्दा म सुचना, संचार , साहित्य र मनोरञ्जनको को संगम भन्न रुचाउछु । तपाई मित्र हरुको लेख तथा प्रतिकृया नै सपनासंसारको सम्पति हो । संसार आधुनिकता ले घेरिसकेको छ । यो आधुनिकतामा केहि राम्रा पक्ष पनि छन त केहि खराब पक्ष , ती खराब पक्षहरुको उजागर गर्दै पहिलो सामुदायीक संसार निर्माण गर्नमा होस्ठेमा हैंसे गर्न सपनासंसार सधै तत्पर छ । मेरा एक मित्रलाई हास्य कलाकार शब्द सुन्दा अनौंठो लाग्यो रे ! खितितित्त अंग्रेजी हासो हास्दै ,उल्टो कमिडियन नभनेर हास्य कलाकार भनेको भन्दै खिस्सी पो गर्नु भयो ।खै हजुर, मलाई त हास्यकलाकार नै प्यारो लाग्छ । आफ्ना छोराछोरी फरर्र अंग्रेजी बोलेको देखेर , एक नेपाली दाजुले अमेरिका आएको मा गर्व गर्नु साथै आफ्नो जीवन नै सफल भएको मान्नु हुन्छ । यस्तै परिवेषमा, म आज परदेश मा भएर पनि नेपाली भाषा (भलै गलत शब्द तथा ब्याकरण संयोजन होला)मा आफ्नो भावना सपनासंसार डट कम मार्फत पोख्न पाउदा आफुँलाई गर्व गर्छु । मैले लेख्न थाले पछि नेपाली भाषामा अहिले केहि ब्याकरण तथा सब्द संयोजन मा पनि सुधार गरेको छु र गर्दै लाने छु ।

३. ब्लग लेखन र यसको प्रभाव !

पहिलो सत्य म यहा पस्कन्छु । मैले नेपाली ब्लग लेख्न थाले पछि, मेरा धेरै मित्र हरुले नेपाली भाषा मा जागर देखाउनु भयो, कम्ति मा ५० जना मित्र हरुलाई नेपाली लेखन सिकाउन पाएको मा म आफुलाई गर्वान्धित थान्छु । म नेपाली बोल्छु, पहिलो दिन मलाई पाखैँ भन्ने मेरो साथी को साथी एक हप्तामा मेरो मिल्ने साथी हुन्छ , यो हो नेपाली ब्लग को प्रभाव। संचार माध्यम नपुगेको ठाउमा ब्लगर हुन्छ जस बाट हामी बिश्वका कुनाकुना मा पुग्न सक्छौं अनि एउटा सबै जना अटाउने सपनासंसार श्रृजना गर्न सक्छौं । एउटा कुना मा दु:खमा परेको आफ्नै नेपाली साथीलाई हामी सहयोग गर्न सक्छौ । बिषेश गरि ब्लगले परबासमा रहेका नेपाली हरु बिच झोलुङ्गे पुल को काम गरेको छ भन्दा फरक नपर्ला । आफ्नो लेख को तात्तातो प्रतिकृया पाउनु साथ साथै उचित सुझाब संकलनले नव प्रबेसी नेपाली साहित्य प्रेमीलाई अझ सहयोग पुर्‍याउँछ ।

४. नेपाली ब्लगर र ब्लग हरु को यात्रा
हाल नेपाली ब्लग हरुको बाढि नै आएको छ भन्दा फरक नपर्ला। सबै भन्दा ठुलो कुरा, निरन्तरता हो जुन कठिन हुन्छ । ब्लगहरुको कुनै नियम हुदैन, यो त केवल एउटा अनलाईन पर्सनल डायरी हो, जे मन लाग्छ त्यहि लेखिन्छ तर पनि ब्लगरहरुले के बुझ्न जरुरी छ भने, यो एउटा खुला डाएरी हो , पर्सनल भन्दैमा खुला डाएरीमा जे पनि लेख्न कहा पाहियो र ? नेपाली ब्लगरहरुले सकेसम्म नेपाली परिवेशमा नेपालीपन लाई अगाल्दै हामी नेपालीलाई नै फाईदा हुने लेख हरु पस्कन सक्यो भने, पक्कै पनि यसले हामी सबैलाई फाईदा गर्छ । मलाई थाह छ राजनिती लाई घृणा गर्ने नेपालीले आज ब्लग को माध्यम बाट राजनितिमा चासो दिन थालेको छ, जुन मलाई लाग्छ, राम्रो हो । केहि जन मानिस हरु, आज भोलि कतिपय ब्लग लाई सुचना को श्रोत पनि बनाएको पाइएको छ ।

५. दौतरी बारेमा

लेखक र पाठक समुहँगाठोँ को रुपमा प्रस्तुत भएको दौंतरी, नेपाली ब्लग फाट मा एउटा उदयमान ब्लग नक्षेत्र हो भन्दा फरक नपर्ला । यसमा प्रस्तुत भएका सामग्री हरु निकै सरल र जनमानसको कानले पचाउने अनि जिब्रोले चपाउने खालका छन , यो अर्थमा कि दौंतरी दुस्मनको पनि दौंतरी हुन पुगेको छ । प्रयास राम्रो छ। मलाई पनि दौंतरी चौंतारीको छाया मा राख्नु होला ।

६. जादा जादै आफ्नै बारेमा ,

सपना सबै सत्य हुने भए सपना, सपना नै हुने थिएन । तर पनि कति यस्ता सपना हरु हुन्छ जुन चाहे मा सत्य पनि पार्न सकिन्छ , हो सपनासंसार त्यो संसार हो जहा सपना सत्य पार्न को लागी हातेमालो हुने गर्दछ । तपाईलाई जादा जादै सपनासंसारमा स्वागत छ । दौंतरी लाई धन्यबाद, काचैं भए पनि यो प्रस्तुति लाई आफ्नो आगनी मा बिच्छ्याईदिनु भएको मा ।
पढिदिनु भएको मा धन्यबाद !
अहिलेलाई तारेमाम !

सपनासंसार का ब्लग/साईट हरु
http://www.sapanasansar.com/
http://www.bishow.co.cc/
http://www.bishow.com.np/
संदर्भ सामग्री
१ http://www.wikipedia.org/
२ http://www.microsoft.com/globaldev/handson/dev/mslu_announce.mspx
३ http://www.mpp.org.np/

कबिता - यस्तै ठान्दछु

बिजयकुमार श्रेष्ठ, धादिङ्गकटुन्जे (हाल ईराक)

समयको पाबन्दिलाई परिसूचक ठान्दछु
भुल र गल्तिको स्वीकारोक्तिलाई मान्दछु ।

गल्ति गर्नुलाई नै म नयाँ सोच ठान्दछु
नयाँ केहि पाउनुलाई गल्ति आवश्यक मान्दछु ॥

गल्ति गरेर स्वीकार्नेलाई म महान भन्दछु
गल्ति छ भनि सुधारीदिनेलाई म गुरु मान्दछु ॥

धोका होईन जीवनमा विश्वास दिन जान्दछु
तिरस्कार होईन जीवनमा प्रेणा ठुलो ठान्दछु ॥

विश्वास र साधा जिवनलाई म गौरवशाली ठान्दछु
झुट्टा र अविश्वासिको जरा नै उन्मुलन गर भन्दछु ॥

सच्चासाथ दिनेको माया लगाउन र दिन पनि जान्दछु
झुट्टो माया दिनेलाई सजिव होईन निर्जिव प्राणी ठान्दछु ॥ ॥

गजल:- कस्ले लायो साँद

कस्ले लायो साँद आज, भुत्ते पनि छुरा भएछ
कस्को आड पायो कुन्नी लुते पनि सुरा भएछ

खरिद बिक्रिको पसलमा के के मिलथ्यो कुन्नी
सपना बेच्नेको उधोग धन्दा पनि पुरा भएछ

माया हो कि दया, सदभाब भनेर जताउथे
आर्का मुटु के भर थ्यो र,फेरी टुहुरा भएछ

बल्ल बल्ल लाँको बाली हात मुख जोर्न पनि
खडेरिमै चर्को घाम,आशा जती झुरा भएछ

ढोगी जोगी कस्ले चिन्यो,गेरु बस्त्र अस्त्र थियो
दर्शन बाँडे भनी सुन्थेँ, बुद्ध पुर्ने कुरा भएछ

गलगाँडतन्त्र आएछ

शेखर ढुंगेल

गणतन्त्र आएपछि गणहरु गणपति हुनेछन् भन्ने जुन भावना जनतामा उर्लिएको थियो माओवादीको असफलता र अन्य राजनीतिक दलहरुको सत्तालिप्सा देखेर गणरुपी जनतामा नैरास्यता छाएको छ । गणपति त गण होइन नेता पो बनेका छन् । यो कस्तो गणतन्त्र हो जसको मालिक नेता बनेका छन् र जनता फेरि दासभन्दा खराब जीवनयापन गर्न बाध्य बनिरहेका छन् । यो त गणतन्त्र होइन गलगाँड पो हुनथाल्यो । जस्ले जे जस्तो तर्क दिए पनि तीतो सत्य के हो भने बोकाले दाईं गरेर हुन्न भन्ने बुढापाकाको कथन नेपालमा सावित भएको छ । ०४६ सालमा पनि महेन्द्रको सालिकअगाडि एमाले कांग्रेस माओवादीभन्दा उग्र भएका थिए । तत्पश्चात भयो के त भने कांग्रेस र एमालको अधिनायकवाद चल्यो । गिरिजा त्यसबेला जंगेजस्तै बनेका थिए । राष्ट्र र जनतालाई ढाँटेर महाकाली सन्धिमात्र गरेनन् चित्त नबुझेका छत्तीसेलाई सत्ताच्युत गर्न जनताको सदन भंग गरिदिए ।

संसदीय ब्यवस्था र प्रजातन्त्रको धज्जी उडाउनेमा माओवादीभन्दा कांग्रेस र एमाले नै अगाडि छन् । समय फेरियो माओवादीको रणनीति सफल भयो । संसदीय प्रजातान्त्रिक पक्षधर अर्थात २०४७ को संविधानले स्थापना गरेको संरचनाको पत्तन भयो । त्यससँगसँगै पुराना सयौं परंपरागत संरचनाहरु कतै जोसमा कतै सडकको दवावमा कतै सत्ताको लालचमा भत्काईंदै गए । यहाँसम्म कि शून्य राजनैतिक संरचनाको अवस्थामा झर् यो । माओवादीको सत्ता आयो शासन आयो नयाँ नेपालको कुरो आएको छ तर प्रस्थान र गन्तब्यको विन्दूको चुरोसम्म पहिल्याउन सत्तासिन र विपक्षी दलहरु असफल भएका छन् ।

संविधानसभाको माध्यमबाट जनताको प्रतिनिधिमार्फत संविधान बनाई नयाँ नेपालको निर्माण गर्ने भन्ने माओवादीको माग र अन्य दलको अभिष्ठ स्वयं उसकै लागि घाँडो किन भयो बुझ्न कठिन हुँदैछ । अनुमान केसम्म गर्न थालिएको छ भने कि त माओवादीलाई ब्यालेट मार्फत सत्तामा पुगिएको नसा उत्रिएको छैन कि त लोकतन्त्रप्रति विश्वास नै छैन । या कहिले काहीं नेता डा. बाबुराम भट्टराईले भन्नुभएकै विहारी शैलीको लोकतन्त्रु नै हो त ।

माओवादीको सत्ता चलेको पनि ४ महिना भइसक्यो । केही उज्यालो सत्ता हात पारेको माओवादीले अन्धकार बनाईदिएको छ । यो अन्धकारशैली नयाँ नेपाल निर्माण गर्ने कुन मोडल हो जनताले बुझ्न सकेका छैनन् । मस्र्याङ्दी उद्घाटन गरेकै भोलीपल्टदेखि ६ घण्टाबाट १० घण्टा पुगेको लोडसेडिङ् अव १८ घण्टा हुन्छ भनेर विद्युत प्राधिकरणकै कर्मचारीहरु भन्न थालेको छन् । यस्ता कालो अँध्यारोमो विद्यार्थीले कसरी पढ्ने उद्योगधन्दा कसरी चलाउने नयाँ नेपाल कसरी बनाउने स्थिति भयावह बन्दै गएको छ ।

हिजो डा.बाबुराम भट्टराईको लेखअनुसार निलम्बित राजालाई सम्झौताको नाममा पुनस्थापना पनि गर्न सकिन्छ भन्ने थियो । त्यो पार्टीका नेता तथा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड राष्ट्रवादी र गणतन्त्रवादीको दह्रो मोर्चा बनाउने कुरा गर्न थाल्नु भएको छ । कतै राजालाई पनि त्यही मोर्चामा आउन दरखास्त हालिएको त होइन यता गिरिजाप्रसाद कोइरालाले पूर्वपाचहरुको तीनवटै पार्टी र अन्य प्रजातन्त्रवादीलाई मिलाएर अधिनायकवादलाई परास्त गर्न बृहद प्रजातान्त्रिक मोर्चा गठन गर्ने सुरसार कस्नासाथ प्रचण्डको मोर्चाको कुरा उठ्नुले राजनीतिक क्षेत्रमा तापक्रम एक्कासी बढ्दै गएको छ । दलीय राजनीति तातेको छ ।

यही बेलामा भारतीय राजदूत राकेश सुदले राजालाई सोल्टी होटलको गोप्य कोठामा गोप्य भेटघाट गरेको समाचारले राजनीतिमा ज्वारभाटा ल्याइदिएको छ । किन भेटे सुदले के भने सुदले राजाको प्रतिकृया के थियो अन्दाजका अनेक रिङ्गटालाग्दा कथाको पटाक्षेप हुनेक्रम जारी छ । त्यो पनि एकसेएक लोकतान्त्रिक दलका मुखपत्रहरुबाट । कसै कसैले त यतिसम्म लेखे कि राजाले भारत भ्रमणको व्यवस्था मिलाइदिन आग्रह गरेरे । कसैले सग्लो देश हेरेर मर्ने इच्छा व्यक्त गरेको विषयलाई बढी महत्व दिएर प्रकाशित गरिरहेका छन् ।

आखिर पूर्वराजा पनि यही देशका नागरिक हुन् । हिजो पनि उनले देशको माया गरे आज पनि देशको माया गरिरहेका छन् । यो देश छोडेर कतै जान्न भन्ने पूर्वराजाको अभिव्यक्तिले र यही देशमा चुपचाप बसेका राजाको व्यवहारले पूर्वराजाको लोकपि्रयता र जनताको सहानुभूतिलाई ह्वात्तै बढाइदिएको छ ।

खासगरी प्रचण्ड सरकारको असक्षमता र नालायकीपनका कारणले पूर्वराजातिर फर्केर हेर्न जनता बाध्य भएका छन् । जतिपनि कूसंस्कार र कूलक्ष्यणहरु देखिएका छन् ती सबै राजतन्त्र हटाउनाले हो भन्ने छाप जनताको मनमा परिसकेको छ । हो राजतन्त्रबाट अनेक गल्तीहरु भएका होलान् तिनलाई सच्याएर अखण्ड नेपालको जगेर्ना गर्न सकिन्थ्यो । राजतन्त्र फाल्नेले आफु पनि सच्चिन सकेनन् पवित्र भएनन् राजतन्त्र पनि फालेर देशलाई बर्बादीको भूमरीमा होमिदिएका छन् । यसैका कारणले विदेशीको खेल मैदान बनिसकेको छ नेपाल । राजतन्त्र फालेपछि चमत्कार गर्छु भन्ने प्रचण्डले देशलाई अँध्यारो युगमा धकेलिदिए । यही हो चमत्कार जनता आहत भइरहेका छन् जनताले राहत पाइरहेका छैनन् यही हो चमत्कार असमानता र बिखण्डनका आवाजहरु उठिरहेका छन् यही हो चमत्कार ज्वाला सिंहले टोपी जलाउन थाले मधेसबाट पहाडीया नभागे भौतिक कारवाही गर्ने हुकुम जारी गरिसक्यो अव नेपालको झण्डा जलाउने कार्यक्रम पनि ल्याइसक्यो । हुँदा हुँदा तमलोपाले एक मधेस एक प्रदेश हुँदैन भने एक नेपाल पनि रहँदैन भनिसके । यही हो चमत्कार यदि यस्तै अराजकतालाई चमत्कार भन्ने हो भने नेपालीका लागि प्रचण्ड चमत्कार दुर्भाग्य बाहेक केही हुने लक्ष्यण देखिदैन ।

पूर्वी र पश्चिमी पहाड र तराईतिर अनेक जातजातिहरु स्वशासनका माग गरेर सेना संगठित गर्न थालेका छन् । खासगरी पूर्वी पहाडको लिम्बु र पश्चिम तराईको थरुहठ सेना डरलाग्दो सशस्त्र समूहका रुपमा अगाडि आएको छ । यिनलाई व्यवस्थापन गर्नु चानचुने चुनौति हुनसक्दैन । चुनौति अनेक छन् दलहरुमा मतभेद चुलिदो छ । गणतन्त्र गलगाँड भयो देश र जनताका लागि ।

एक छिन हासौंन - ९

आचार्य प्रभा, अमेरीका
मैल्र अगाडि अन्धोहरुको कुकुरले उनिहरुलाई रखवारि गेरेको सम्बन्धमा कुरा निकालेकी थिएँ।कस्तो अचम्म!, उनिहरुले त्यत्ती मीठो मीठो खाइरहँदा पनि त्यो कुकुरले आक्रमण नगरेको! चुपो लागेर कुर्सीमुनी बसिरहेको देख्दा मलाई त अचम्म नै लाग्दथ्यो अनी म पूरानो घट्ना सम्झन्थे।

एक पटक कुकुर तिहारको दिन मेरी सासु आमाले घरमा पालेको हाम्रो पनि ज्यादै प्यारो कुकुर ''जिनो'' त्यस्लाई पूजा गर्न भनेर माला गासेर, मीठो मीठो मासुको परिकार पकाएर 'जिनो' लाई काखमा राखेर सुम्सुम्याउदै पूजा गर्न लाग्नु भएको मात्र के थियो त्यस्लाई त मासु खान हत्तार भएछ त्यस्तो प्यारो गरेको कुकुर र अरु बेला त्यस्तो इमान्दार मानेको कुकुरले आमाको हात नै ख्याप्पै पारेर टोकीदियो अब परेन फसाद !। कताको कुकुर तिहार ?, त्यस्तो रमाइलो वातवरण पनि भताभुङ भयो। अब दुई देशको कुकुरमा नै तुलना गरौ न, अनी हामी मान्छेको त के कुरा रह्यो र ।

धत!म त खाली कुकुरको पछी नै लागिछु। अब छाडिदिउ यस्ता कुकुर,बिरालाका कुरा। अब के गर्नु त? अरुलाई कुकुर,बिरालो नै मन पर्छ भने र उनिहरुको पशु नै इमान्दार छन भने के खाचो त ?हाम्रो देशमा हामी नै इमान्दार बनौ न त ?। किन कुकुर बिरालोको बाटो हेर्ने ? उनिहरुलाई पनि त वाक्क लाग्दो हो नि त?सधै बन्धनमा बस्दा बस्दा कत्ती दिन को रिस पनि त मौका पाएको बेलामा फेरेको होला नि त ? मान्छेले त मौका को फाइदा उठाइहाल्छन भने पशु त पशु नै भै हाल्यो नि। हामीले पो उनिहरुको भाषा,पीर,मार्का बुझ्नु पर्दछ त !त्यसै त उनिहरु रिसाउदैनन नि। हामी यस्तै अबुझ भएर त एक-आर्कामा दुश्मनी मोल्ने,असमानताको नजरले हेर्ने भएर पनि हामी सबै कुरामा पछी परिरहेछौ त्यसैले एकार्काको पीरमार्का बुझौ। समानताको पाठ सिकौ,सही र इमान्दार कुरा भए पशुको पनि अनुयायी बनौ। झुठो र असत्य,खराब कुरा भए त्यस्ता मान्छेको निती नियमलाई पनि बहिष्कार गरौ। यस्तै अनुभव र भावना लिएर मैले आजको अनुभुतिलाई यहाँहरु समक्ष अनुभुत गर्ने मौका छोपें। मैले अगाडि देखि बिन्ती भाव गरिरहेकी छु। मेरो बिचार सँग सहमत् हुनैपर्छ भन्ने छैन। यदी कमिकम्जोरी भए यस्मा छुटेका कुराहरुको सहि निर्णय दिने अभिभारा यहाँहरुलाई सुम्पेकी छु। अहो मेरो काममा जाने बेला भएछ। जागिर नै गयो भने त कसरी बाचेर यस्ता अनुभुती पोख्ने । लौ त जागिर बचाउन गए है! अर्को अनुभुती पोख्न नपाएसम्मलाई बिदा।

क्रमश: