डा. उपेन्द्र देवकोटाको अन्त्यष्टिमा सहभागी
हुने इच्छा हुँदाहुदैँ पुरा हुन सकेन, सायद उनलाई सम्झंदा मलाई धेरै पछिसम्म त्यहि
खड्किरहने छ | मरण जीवनको सबैभन्दा अकाट्य सत्य हो भनेर बुझ्दाबुज्दै पनि सहज स्वीकारोक्ति
प्राय कसैलाई पनि नहुने रहेछ | डा. देवकोटाको मृत्यु प्रसङ्ग, अन्तिम दिनहरुमा
गरेका गतिविधिहरु, सक्रिय व्यवसायिक जीवनकालमा गरेका योगदान र अन्तिम समयमा उनले
दिन खोजेको सन्देशलाई लिएर दिमागमा केहि कुराहरु खेल्यो |
स्वदेशमा मृत्युवरणको इच्छा हुनु, आई. सि. यु.
को बेडबाट गाउँमा जाने रहर जाग्नु, पुर्ख्यौली घरको पिंडीमा अन्तिम समय बिताउने
रहर लाग्नु, सिस्नेपानी धाराको चिसोपानीले मृत्युसँग खेलिरहेको शरीरलाई सिंचित
गर्ने इच्छा हुनु डा. देवकोटाको केवल लोकलाई देखाउन थिएन; अन्तर्मनको अगाध
राष्ट्रप्रेम र मातृभूमिप्रतिको कदरवोध थियो भन्ने मलाई लाग्छ | धेरै पहिले
पाठ्यक्रममा पढेको बालकृष्ण समको “इच्छा” कविता जबरजस्त दिमागमा आयो | सायद
देवकोटाको अन्तरवोधले यहि इच्छा गरेको थियो, “संसार देखें तर म तिम्रै काखमा
समर्पित हुन आएँ, यो भन्दा ठुलो वात्सल्यप्रेम मैले कहिँ कतै भेटिन, सप्रेम मलाई
तिम्रो काखमा विश्राम गर्न देउ|”
इच्छा यो छ महेश अन्तिम जसै यो मृत्यु शैय्या जलि |
मेरो रक्त सुकाउला म गरुँला अन्योल भै छटपटी ||
त्यै बेला मुखमा बुटीहरु परुन् नेपालकै केवल |
जे जेमा हिम शैलको छ मधुरो मिठो चिसो चुम्बन ||
मलाई डा. देवकोटाले मृत्युवोध गर्दै प्राण त्याग
गर्ने अवसर प्राप्त गरे, उनको इच्छामरण भयो भन्ने लाग्छ जुन कुरा वैदिक दर्शन
अनुसार बुद्ध पुरुषहरुलाई मात्र प्राप्त हुने गर्दछ | सायद उनले यस्तै पल कुरेर
बसेको हुनुपर्छ:
बज्ला मन्दिरमा तथास्तु जब यो घण्टा दिंदै उत्तर |
हाँस्दै शान्त भै उही समयमा नेपाल हेरी मरुँ ||
परम्परागत पोसाक दौरा सुरुवाल, ढाका टोपी
देवकोटाले त्यसै ढोंग पार्नमात्र लगाउने इच्छा गरे होलान् भनेर म सोच्न पनि सक्दिन
| देवकोटालाई परलोकमा पनि नेपाली हुनुको सहज परिचय दिनु थियो सायद उनको मृत्यु
भेषले यहि संदेश दिईरहेको थियो :
