राष्ट्रिय व्ययाम क्रान्ति : योगदेखि सत्ता कब्जासम्म

मुलुकका राजनैतिक गतिरोधहरू पार लाग्नै नसक्ने भएर हो कि गत एकाध महिना यता नेपालमा राजनैतिक अशान्ति नै ओझेलमा पार्ने गरी , शारीरिक सुस्वास्थ्यका लागि कसरत र व्ययामका शृंखलाहरू सञ्चालित भएका देखिँदैछन् ।

छिमेकी मुलकबाट पाल्नु भएका योगगुरू रामदेब बाबाले , हाम्रो मुलुकका राजनीतिका चटकहरू मञ्चन भैरहने टुँडिखलेमा नै ल्याएर सारा नेताहरूलाई स्वाँ स्वाँ र फ्वाँ फ्वाँ पार्दै उनीहरू भित्र उकुस मुकुस भैरहेको अतिपोषणको विषलाई झार्न लगाउनु भयो । नेताहरू पनि राजीखुशी सबै आसनमा ठसठसी कन्दै समाधिस्थ भए । हाम्रा पोटिला र मधुमेही नेतागणहरू आरनको खलाँती झैँ राम्रै गरी

 टकटकिए भस्त्रिका र कपालभाति मार्फत । यो विचित्र योग मेलामा, सबै पार्टी र नेताहरूको अलग अलग उपस्थितिले के कुरा साबित गर्‍यो भने हाम्रा नेताहरू भलै एकापसको शत्रूताले एकार्काको आँखामा प्रत्यक्ष आँखा गाडेर हेर्ने सम्बन्धमा नरहेका किन नहुन , बीचमा एकजना दादा वा बाबा उभिएर उनीहरूकाका हात समाइदिने र ताते गराइदिने हो भने ई एक ठाउँमा जम्मा भएर शरीरलाई खलाँति झैँ बजाउन र हाँसो नलागे पनि अट्ठाहास हाँस्न तयार बनाउन सकिन्छ । संवादबिहीन हाम्रा

  नेतालाई खाँचो छ भने केवल एउटा बिदेशी सूत्राधारको अनि त यिनले हिन्दू योगवाद र नास्तिक माओवादको फ्यूजनबाट नेपाली क्रान्तिकारी राष्ट्रवादको अवतार जन्माउन पनि सक्छन् जस्तो कि राष्ट्रनायक कामरेड प्रचण्डले घोषणा गर्नुभयो ।

बाबा रामदेवका योग शिविरहरूले , नेपालमा शरीर क्रान्तिको जुन माहौल पैदा गरेर छोडेको छ त्यसको दुरगामि प्रभाव आउँदा दिनमा पनि देखिने नै छन् । योगले गराउने शारीरिक कसरतको मानसिक प्रभाव पनि हुन्छ भन्छन् । योग ले त तन, मन र मष्तिष्क सबैलाई जोड्छ भने विश्वास पनि छ । यदि त्यसो भयो भने , रामदेव बाबाको योगले पार्ने सकारात्मक प्रभावका कारण हाम्रा भ्रष्टाचार , अनैतिकता र अनाचारहरूका पर्याय बनिसकेका राजनीतिक नेताहरूमा सुधार आउँदा , सारा मुलुक र मुलुकवासी लाभान्वित हुनछन् , निसन्देह ।

त्यही योग क्रान्तिकै प्रभाव हो कि कुन्नि किन हो पछिल्ला दुई हप्ता नेपालमा एउटा क्रान्तिकारी पार्टीले पनि विचित्र व्ययाम र शारीरिक कौशलका प्रशिक्षण सुरू गरिरहेको कुरा नेपाली छापामा पढिरहन पाइएको छ । उता ठाउँ ठाउँमा व्ययामको प्रयोगात्मक प्रदर्शनका क्रममा एक दुई जना पार्टी कार्यकर्ताहरूको ज्यान नै गएका घटना पनि सुन्नमा आएका छन् वा पत्रपत्रिकामा पढ्न पाइएकोछ ।

यो हप्ताका नेपाली छापाका समाचार र तिनले प्रकाशित गरेका फोटोहरू समेतलाई पत्याउने हो भने , अहिले पूर्व मेचीदेखि पश्चिम महाकालीसम्म विशाल शारीरिक व्ययाम, अभ्यास , लाठी , खुकुरी र सामान्य हतियार प्रशिक्षणका कार्यक्रमहरू सञ्चालित गरिएका छन् । यिनको उद्देश्य एउटा निश्चित दल विशेषले जनताका नाममा जनबिद्रोह गराइ नेपाली राजनीतिको सत्ता कब्जा गर्नु हो भनेर पत्रपत्रिकाले रिपोर्टिङ गरिरहेका छन् । सत्यतथ्य आआफ्नै परिभाषामा आधारित हुने नेपालमा , कुराको एउटा पाटोलाई समातेर पत्याउन पनि सकिन्न , तर वैशाखको यो टण्टलापुर गर्मी र खडेरीको धूलो उडाउँदै यो भीषण व्ययाम आन्दोलन अकार्थमा त भैरहेको छैन ‘कसैले पनि अनुमान गर्ने कुरा भयो । एउटा पक्षले जनतालाई आत्मरक्षाको जरूरी परेको हुनाले यसो गरिएको हो भनिरहेका छन् त कसैले अन्तिम भीडन्त गर्दै कुनै एउटा राजनीतिक पार्टी विशेषको राज्यसत्ता कायम गर्न यो शारीरिक र शस्त्रार्थ तयारी गरिएको हो । कुराको वास्तविकता जे पनि हुन पनि सक्छ –हात्ति तर्साउन, नाङलो ठटाउन, मल्ल युद्ध गर्न, क्रान्ति गर्न वा कुश्ति वा त्यस्तै खालको खेल तमाशा गर्न । यो भिषण तयारीका पक्ष वा विपक्षमा केही गर्न सकिने सामर्थ्य आफ्नो रहेन । तर , यो व्ययाम क्रान्तिको देशव्यापी स्वास्थ्य योगदानलाई नजरअन्दाज गर्न भने मिल्दैन । यस्तो कार्यबाट निश्चय पनि नेपाली युवामा स्फूर्ति र ताजगीपनको मात्रा भरिने छ । तर , भीषण शारीरिक प्रशिक्षणको बाटोबाट नै राजनैतिक सत्ता लिने , छिन्ने , खोस्ने वा पल्टाउने चलन चल्यो भने त हाम्रोमा पछिसम्म यही बाटो उचित ठानिने संस्कार बस्न पनि सक्छ । अर्थात् जस्को लाठी उसैको भैँसी हुने परम्परा । आज लाठीधारीहरू यता , भोलि स्वार्थ नमिल्दा उता हुने हाम्रो जनजीवनको शैलि र परम्परा रहेको हुनाले यस्तो संस्कारले त लाठीधारी आफ्नो बनाउने र अरूको भैँसी बलपूर्वक आफ्नो बनाउने शृंखला शुरू गराउन पनि सक्छ । यो बाटोबाट मुलकमा शान्ति ,अमन चैन र अनुकुल परिवर्तनहरू कसरी सम्भव होलान् र ? भएका परिवर्तनहरूलाई संस्थागत गर्ने वा गुम्न नदिने परिवेश निर्माण गर्दै सकेसम्म सबै पक्षको निचोडबाट विवादहरूलाई समाधान गर्दा पो परिवर्तनहरू दिगो होलान् । नत्रभने यस्तै शारीरिक तन्दुरुस्ति प्रशिक्षण र तालिमहरूबाट वालक लोकतन्त्रको तोडमरोड मालिस भैरहेने भयो ।