नेता नभएको देश ।

शिर्षक देखेर तपाई यदि यो नेतानै नभएको देश संसारको कुन कुनामा रहेछ भनेर सोच्दै हुनुहुन्छ भने शुरुमै खुलस्त गरौं, त्यो हाम्रै मातृभूमी नेपाल हो ।

हैन, नेपालमा त चाहिने भन्दा बढी नेताहरु छन र यो कसरी नेता बिहिन देश हुन्छ भने सोच्नुहुन्छ भने त्यो हामी सबै नेपालीहरुको सामुहिक सोच हो र केहि समय पहिलासम्म म पनि त्यस्तै सोच्थेँ ।

देशलाई अग्रगमनतर्फ डोर्‍याउन तँछाड-मछाँड गरेर लाग्ने यत्रा बिध्न वुद्धिमान, राष्ट्रभक्त र दिग्गज नेताहरु अग्रसर भएको देश झन झन डावाडोल, अस्तव्यस्त र अक्रान्त हुँदै गएपछि त्यसले यहि कुरा प्रमाणित गर्छ। हाम्रो देश नेता नेताबिहिन छ।

कुरालाई अझ प्रष्ट पार्दा हामिकहा केवल ‘लाउके’ हरु मात्र छन, स्वघोषित, विद्वान, स्वसिद्द परिवर्तनकारी र स्वनिर्मित अग्रगामीहरु । अनी सबैजना आफुलाई यत्ती महान र दिग्गज सम्झन्छन कि आर्को कुनै व्यक्तिको कुरा मात्रै सु्न्दा पनि तिनको ईज्जत घट्छ । गिरिजा-देउवा कांग्रेसका नेता, झलनाथ-माकुने एमालेका पथ प्रदर्शक, बाबुराम-प्रचण्ड माओबादका (ओहो! आजकल अगाडी एकिकृत पनि राख्‍नु पर्छ क्यार!)अनुयायी अनी खै त, पुरै देश नेपालको नेता ?

राजतन्त्रको समाप्ती र देशमा जनताको राज बहाली भएको कथन पछि पनि देश झन् झन् जटिल भुमरिमा फस्नुले यहि कुरा टडकारो रुपमा प्रमाणित गरिरहेको छ, कि हाम्रो देशमा कुनै नेता छैनन् । देशकै सार्बभौमिकतामा समेत संकट छाउन लाग्दा समेत अझै तेरो- मेरोमा लड्नु र सत्ता संघर्षमा जुधनु र आरोप-प्रत्यारोपमा व्यस्तहुनुले यि लाउकेहरु देशका नेता हुँदै होईनन र यिनिहरुलाई देशको कुनै माया छैन भन्ने कुरा पटक पटक प्रमाणीत भैसकेको छ ।

यो कुनै दल विशेष वा व्यक्ति विशेषमाथिको मेरो आरोप होईन, समष्टिमा हामीकहाका कुनै पनि ‘लाउके’ (नेता शब्द यिनिहरुको नाम अगाडी पटक्कै सुहाउँदैन) लाई देशको चिन्ता छँदै छैन । गिरिजालाई जिवनको उत्तरार्धको पनि अन्तिम घडिमा पुग्दा पनि रा्ष्ट्रपति वा प्रधानमन्त्री बन्ने लहड छ, माकुने र उनका एमाले अहिलेसम्म यौटा स्पष्ट नीति लिएर बढन सक्दैनन् । मुतको न्यानोको रुपमा सत्ता पनि नछाडने र त्यहि सरकारमा रहेर त्यहि सरकारको बिरोध पनि गर्ने गरेर सधै चमेरो नीतिमा मस्त छन। माओबादिको त के कुरा गर्ने ?, न त हत्या-हिंसा छाडेकाछन, न सरकारनै, अझ आफ्नै सरकार भएको देशमा बुझीनसक्नुको ‘सत्ता कब्जा’ गर्ने समेत उदघोष गरेर गजबको जनबादी डोरको व्याख्या गर्दैछन ।

समष्टिमा हामीकहाँ देश भन्दा माथि दल र दल भन्दा माथि त्यो दलका नेता रहेका छन । अनी देशको समस्या भन्दा यहा सधैं दलको प्रभूत्व महत्वपूर्ण हुन्छ र दलको नीतिमा सधैं त्यसका नेताको हुकुम बढि हावी हुन्छन् । आखीर कहिले सम्म चल्ने यस्तो लोकतन्त्र ? कहिलेसम्म नसुध्रने यी राष्ट्रघाती नेता? कहिले सम्म मान्ने हामीले यी लाउकेहरुलाई नेता?।

देश समस्याग्रस्त हुँदा समेत पद लोलुपताले नछाड्ने नेताबाट के आश गर्ने?, सार्बभौमतामा संकट मडारिँदा समेत मिल्न नसक्नेलाई कसरी मार्ग दर्शक ठान्ने?, देशको लागी दलीय स्वार्थ र व्यक्तिगत अंहकार समेत छाड्न नसक्नेलाई कसरी महान मान्ने?।

कसैलाई सहि लागे लागोस नलागे नलागोस, मेरो व्यक्तिगत विचारमा व्यक्ति भन्दा माथी दल र दलभन्दा माथी देश नराख्‍ने कुनै पनि लाउके देशका नेता हुनै सक्दैनन्। अहिलेकै स्थितिमा देशमाथी दृष्टि गोचर गर्ने हो भने “देशभन्दा ठुलो दल र दलभन्दा माथी ‘म’” भन्ने बाहेकका कोहि व्यक्ति नेपालको राजनीतिमा छँदा पनि छैनन् । त्यसैले मलाई यो भन्दा चित्त दुख्‍छ र ग्लानी पनि हुन्छ तर यथार्थ यहि हो, हाम्रो देश नेता विहिन छ (कुनै दल वा गुटका प्रमुख जो आफुलाई सो दल र देश भन्दै पनि महत्वपुर्ण र महान ठान्छन त्यसलाई नेता मान्न मेरो नैतिकताले दिदैँन ) ।

मैनबत्ती, शहिद र गोहिको आशु

शहिद गेटमा भगेराहरु दिशा गरिरहँदा हाम्रा नेताहरु ओइलाएको फूलको माला लिएर दशरथहरुका गला सुमुसुमाउन पुगे, हिजो । आजकाल शाहीद गेट कुर्ने कोही जवान हरु छैनन रे । तर शहिदको नाममा बनेको ढुकुटी कुर्न भुस तिघ्रेहरु तम्तयार भएर बसेका छन । सबै चिजहरु जले नेपालमा । जनताका मन जले, भएभरका बिकासका खम्बाहरु ढले । बिजुलिका खम्बाहरु ढले त्यसैले आज मेरो गाउ टुकिमा मस्त छ, मैनबत्ती बालेर दङ्ग छ । छङ् छङ् घर अगाडि खोला बग्छ । पारी पट्टी सेतो हिमाल आँफै हासेको छ । तल्लो गरामा बिजुलिका पोलहरु गर्लम्म ढलेर धमिराले चपाइरहेका छन । टेलीकमले जोडेका हाम्रा बाबाका मोबाईलहरु मट्टितेलको जर्किन सँगै खोपामा थन्किएका छन । घर अगाडि बगेको त्यो खोलाले न कसैको खेत सिन्चेको छ, न बलेका मैनबत्तिको ज्योति भन्दा बेसीको बिजुली दिएको छ । त्यो त भारत छुन पो बगेको छ । अनी भारतका दलालहरुले हामीलाई बेच्ने मट्टितेलमा मिसिने पवित्र मिसावट हुन पुगेको छ । हामीलाई तर्साउन महाकाली खायो त्यो भारतले, सुपथ मूल्यमा बेचे हाम्रा ठेकेदारहरुले । हामीलाई दबाउन त्यसले कोशी दबायो, बदलामा हामीले हाम्रा हरिया फाटहरु बगायो । हाम्रा झुप्राहरु चुर्लुम्म डुबायो । हामीलाई पाठ सिकाउन मोरियार्टिले हतियारहरु दबाउन लगाए, बदलामा हामीले कलमको सट्टा बन्दुकको शासन पायौ । सगरमाथामा फुलेका लाली गुरासका थुङाहरु टिपेर वान कि मुनलाई उपहार दिए, बदलामा उनले बाराक्क हुसैन ओबामाको नयाँ ठेकेदार हुन अमेरिका उडे । हाम्रा चाहनाहरु नेताहरुले सदैब दबाए अनी दबाइरहे, बदलामा हामीले छोरीहरु मुम्बईको कोठारिमा बेच्न वाध्य भयौ । भाईहरुलाई अरबको खाडीमा उट चराउने अनी फर्किदा तलबको सट्टा हुसैनहरुका लाठीका बर्बरता पाउने जागिर दिलाउन सफल भयौ । आखिर जसरी पनि यो रिती आफ्नै पाराले चल्दोरहेछ भने दुखिको मनमा मैनबत्ती पग्ले सरि सपनाहरु जल्दो रहेछ ।

जुन देशमा स्वार्थको लागि भाउजु नन्द उमाको घाटी रेट्न पछी पर्दैनन, त्यहा कसले पाउने स्वतन्त्रता ? जहाँ स्वधिनताको लागि कलमहरु अगाडि सर्छन त्यहा बन्दुकहरु प्रधान हुन्छन, त्यहा कसरी खोज्नु प्रजातन्त्र ?, जहाँ रुखमा सिसिटिभी जडान गरेको बहानामा जनताका अभिमतहरु लुट्टिन्छन, त्यहा कसले गर्नु बिधिको शासनको कुरा ?, दशरथ मरेर गए, तिनका सन्तति पक्कै पनि नेताले चढाएका फुलका गुछाहरु देखी पक्कै खुशी होइनन । समानता र प्रजातन्त्रको लागि तिनले त्यसै ज्यानको आहुती दिएका होइनन । बलभद्रले खुकुरिको भरमा लडाईंहरु, अमरसिहले ढुङ्गाको भरमा अग्रेजहरु भारत खेदेका घटनाहरु अब केबल कथा भए, हाम्रा लागि । २५ हजार नागरिक शहिद हुँदा पनि यो देशले कहिल्यै सन्तोषको सास फेर्न सकेन । के भनिरहेका होलान माथिबाट धर्मभक्तहरु ? हाम्रा बेइमानिका चर्तिकला देखेर गंगालाल गमक्क पर्दा हुन अनी भन्दा हुन, हामीले राणाको अगाडि गोलि थाप्न अगाडि बढाएका छात्तिहरुले बल्ल धैर्यताको आभास पाएछन । हामीले ठीक गरेछौ । न्यायको साटो देश कब्जा गर्ने धम्की, कलमको साटो बन्दुक त बिचारको साटो वाइ सि एल र युथ फोर्स ।

देश यसरी रुदै गर्दा प्रधानमन्त्री टि भि को अगाडि गलामा टाइ कसेर धार्ने हात फर्काउदै नमस्कार गर्न तम्तयार हुन्छन । उनी बोल्दै गर्दा मधेसमा भाउजुहरु नन्द काट्न ब्यस्त हुन्छन । खोजिनितिको लागि आयोग बन्छ । प्रधानमन्त्रीको सम्बोधन जारी रहन्छ, उता मोरियार्टी अमेरिका फर्कने बहनामा बादलहरुसँग आकाश गर्जाउने उपदेश दिदै हुन्छन । राकेश सुदहरु उपेन्द्रलाई मधेश टुक्राउन निम्तो दिदै हुन्छन । चाहे कसैलाई पचोस् या नपचोस् । गतिला हातहरु स्वाधिनताको पक्षमा कलम अगाडि सार्न खोज्छन । लेख्ने कापिको बन्दोबस्त गर्दा नगर्दै सुदहरुको निर्देशनमा उनका हात दुबइ गिडिन पुग्छन । नन्द मारिएको घटनाको आयोगले माओवादीको संलग्नताको पुस्टि गराउछ । सम्मानानीय माफि माग्न थाल्छन । झ्याप्प बत्ती जान्छ । बिकासका खातिर उनले गरेका कसमहरु सबै भन्न नभ्याउदै जनताका घरहरुमा टुकी निभ्न थाल्छन, मैनबत्ती पग्लिन छाड्छन् अनी त्यसै दिउसै मस्त निन्द्रामा झुल्छ । प्रधानमत्री गोहिको आशु बगाउदै केही गर्न नसकेको भन्दै टाइ समाएको समाइ हुन्छन । यसरी हुँदैछ नयाँ नेपाल भनेर भोली भाईहरुले पढ्न पाउलान या नपाउलान भनेर हामीहरु एकोहोरिरहेको हुन्छौ ।

तातो न भुत्लोको रितिकको नाममा बर्षा बहिनी मरेको याद दिलाएसरि बुद्दत्वको नाममा भारतीयहरु जहिले पनि निहु खोज्न उद्दत हुन्छन । तर तिनका नुन खाए सरि गर्छन्, हाम्रा नेताहरु । गर्बका साथ भारत बुद्द उतै जन्मेको भन्छ । चाइना सगरमाथा मेरो भन्छ भने तिनिहरुको देशबाट भागेका शरणार्थी तिमीहरुको भन्न सक्दैनन हाम्रा भिजिलान्तेहरु । अनी आमाको लाम्टो तिनिहरुले चुसेको के सार ? बाबुको कसम खाएको के भाउ ? न निती, न बिधी न त सुशासन । कट्टले कराएसरी जती कराए पनि, गोली थाप्न छात्ती अगाडि बढे पनि भएन केही । मिलेन केही । अब हामी सबै बहुलाएर हिंड्नु भन्दा कुनै अर्को उपाय फेरी यहाँ होला जस्तो लागेन । अस्तु ।

चउर र खरबारीका सम्झनाहरु

आज अचानक साउनको बिहानपख बर्खे झरी बस्ने बितिक्कै आंसी र नाम्लो लिएर निस्केको याद आयो। म झल्यास्स भए यता उता त्यस्तो न कुनै खरबारी थियो न कपर्दी खेल्न चउर नै थियो। नत रुखको स्पर्श बोकेको चिसो बतासले नै चुमेको थियो मलाइ। पोहोर साल ब्लगीगंको दुनियामा हाम फालेको www.dautari.org को बकास गर्ने क्रममा म अन्य बेव साइट बिचरण गर्दै जांदा www.pokharacity.com पुगे। त्यसैले नै आज अमेरीकाको ब्यस्त जिबनबाट मेरो गाउं आर्वा पुर्‍यायो ।

त्यो वेब साइटमा देखीने हिमाल र अजिब तरिकाले छरिएको पोखरा सहर गाइपानीमा घांस काट्दा हजारौं पटक देखें होला तर आज जस्तो ति हिमालले किहिल्यै मोहित तुल्याएनन। कौशौं टाढा भएर हो या अब त छुटियो भनेर हो माछापुछ्रेकको माया झन लागेर आयो। गाउंमा झ्याम्मीएका अरू ठाउंको सम्झना गर्न खोजें; चिते पानी पधेरो,कुकुर लोटे भिर, खै के चउर, केटाकेटीमा आफै लडिबुडी खेलेको चउरको नामै भुलेछु। साच्चै रहरै रहरमा बिदेशीएको म,परदेशी नै भइसकेको छु। पोखरा सिटीमा मैले यात्रा गरेक तागंतिगको फोटो थियो, तागतिंग पारीको सिक्लेसको याद आयो। अहा कती मिठा स्याउ पाइन्छ त्याहां। रुपिया गोटा स्याउ वासिंगटन एप्पल भन्दा पनि स्वादीला थिए। आइडाहो पोटेटो तांगतिंगे आलु जस्तो कांहा पो हुनू? अहिले त गाउंमा कुफुरजोते आलुले तांगतिंगे आलुको बिउ पनि मास्यो होला। मादीको त्यो चिसो पानी,एक पटक अन्नपूर्ण कै फेदीको हुंदा गोठमा पौडिन पुगेको थिए। सारै चिसो थियो त्यो पानि तर मिसीसिपी नदीको जस्तो चिसो र रुखो थिएन।

अहा कस्तो राम्रो गुरासको फूल, बेवसाइटमा राम नाम गरेका लेखकले आफ्नो भाचोक यात्राको बर्णनमा गुरासको फुल राखेका रहेछन । लेख पढेर आफुलाइ भावनैमा भाचोक लानो खोजे। मादी तरेर राम भाचोक उकालो लागेछन। मैले भुलें कि उनले गलत भने? भाचोक त लाचोक पारी हो, लाचोक र भाचोको बिचमा त सेती नदी पर्छ। उनी त थुम्सीकोट सम्म बस चढी भाचोक हानिएछन। अर्को भाचोक परेछ क्यार,यांग्जाकोट तिर पनि भाचोक छ भन्ने सुनेको थिइन।

तर मादीको अशला त मैले पनि चाखेको छु, अमेरिकाको वालाइले के भेट्टाउनु!। कांहा मादीको चिसो भेलले खारिएका असला, काहां जमेको तालका वालाइ?। सम्झना त अशलाकको मात्र के हुनु, फेवाताल त कसरी भुल्न सकिन्छ? छन त घान्द्रुक, धम्पुस, काहुं, सरागंकोटको पनि सम्झना छ। सम्झना त ठुलाकोट, नयां गाउं, बर थुम, क्रिस्तीको पनि छ। मनमा के के छन अक्षरले लेखेर के भ्याउनु?

वेबसाइटमा नेपालकै पहिलो जहाज डाफे आफ्नै गाउ अगाडी उडेको फोटो रहेछ। म पनि त्यहां भएकै भए आंडीको डिलबाट डाफे उडेको हेरी रहेको हुन्थे होला। पुल्चोक पढ्दा बिकास भाइसंग भेट भएको थियो। दाइ म पनि मेकालनिल इन्जियरिगं पढ्छू भन्दा आफुले गतिलै बिषय पढियो जस्तो लाग्थ्यो। अहिले त कपाल लामै पालेछन बिकासले। डाफेको फोटो हेरें, ३ पंखे प्रोपेलर, सानो इन्जिन र साइलेन्सर, ट्रसले बनाइएको बनोट, त्यसमा पाइलट बस्ने सिट। साधारण डिजाइन तर सारै उच्च सफलता थियो त्यो। साच्चै उदेश्य त चन्द्रमा छुने नै लिनुपर्ने रहेछ, देबकोटाले ठिकै भनेका रहेछन।

अहिले ७ औं आहा कप फुटबल भइरहेको रहेछ। पोखरा रंगशालाको फोटो थियो त्याहां। त्यही रंगशाला, त्यही चौर, त्यही प्याराफिट। रंग पनी त्यही सेतै रहेछ। त्यही चौरमा एक पटक आंफूले गोल गर्ने खोजेको असफल प्रयासको याद आयो।

यादै त हो, पोखराको धुलोसंग आफु हुर्केको याद आयो। आफु पढेको गण्डकी र बेथानी स्कुलको याद आयो। कति सफल कती असफल चाहना अंगालेको पनि याद आयो अनि प्यारो गाउं आर्वाको चउर र खर्बारीकीको याद आयो।

(कास्कीबाट बिदेशमा रहेनहरु प्रती समर्पीत)

शहिदलाइ आग्रह

देश सिंगै जलिराख्दा
किन जल्यौ मलाइ भन्देउ।
देशलाइ छोरो खांचोहुंदा
सपुत किन भयौ भन्देउ।

तिम्रो देशै नहुने भो
अब भेषको कुरै छोड्देउ।
तिम्रो बखान गरे भने
तिम्ले कुरा अन्त्यै मोड्देउ।

तिम्लाइ फुलको माला दिए
माला आफै लाउनु भन्देउ।
तिम्लाइ कोही ढोग्न आए
दौलत आफ्नै ढोग्नु भन्देउ।

काम के हो,नाम के हो
कांहा बस्छौ त्यो नी भन्देउ।
सपनाको तुषारोमा
कती काठ्यौ सबलाइ भन्देउ।

तिम्रो नाम कतै लिए
आफ्नै नाम लिनु भन्देउ।
तिम्लाइ अझै शहिद भने
शहिद केहो उस्ला सोध्देउ।

गीतकार अनी कर्णल आनन्द सँगको मेरा बिगत क्षणहरु

आचार्य प्रभा
सम्झना, संस्मरण, अतितको याद जे भने पनि आखिर बितेका समयका भोगाइहरु आँखामा झ्ल्झली हुनु, मानसपटलमा ती घट्नाहरु बिझिरहनु हो। ती सम्झनाहरुका भोगाइहरु बिभिन्न किसिमका हुन्छन। कुनै खुशी र उन्माद ल्याउने, कुनै मुटुभित्र बिझिरहने, कुनै संस्मरण गर्नसाथ मनै कुंडिदिने जस्ता हुन्छन। यस्तै संस्मरण मध्य म यहाँ एकजना ब्यक्तित्वसँगको मेरो भेट, वहाँसँग मैले बिताएका दिनचर्याहरु र वहाँसँग अनायस बिछोडिनु परेको पलका तीता भोगाइहरु बाँड्न चाहन्छु।

 

हुन त मलाई राम्रोसँग मिती र दिन त थाहा छैन, तापनि मलाई लाग्छ यस्तै ५६/५७ सालतिरको कुरो हो। म काठमाणडौ गीत रेकोर्डिङको सिलसिलामा आएकी थिएँ। त्यस समय म मेरी दिदिको घर लगनखेलमा बसेकी थिए। एक दिन एकजना गायक भाइ (भिम राइ) मलाई भेट्न भनी आए। आफ्नो क्षेत्र पनि गीत-सङीत भएकोले त्यही बिषयमा हाम्रो कुराकानी भयो। अन्त्यमा उस्ले मलाई आर्मी हेड क्वाटर जाउँ भनेर जिद्दी गर्न थाल्यो। मैले '”किन जानु म आर्मी हेड क्वाटर? म जान्न” भन्दा उस्ले मलाई भन्यो “दिदी तपाईं पनि गीतकार भएकोले म तपाईंलाई गीतकार आनन्द अधिकारिसँग भेट गराइदिन्छु। तपाईंहरु उस्तै उस्तै भावना पनि मिल्ने, कुरा पनि मिल्ने” भन्न थाल्यो। त्यो समयमा गीतकार आनन्दका गीतहरु “हीरा काट्ने हिरैमा राखेर”, “ओराली लागेको हरिणको चाल भो”  जस्ता हिट थिए। मलाई अप्ठ्यारो महसुश भयो। त्यस्तो हिट गीत लेख्ने त्यही पनि आर्मीको मेजर जस्ता सँग मैले कसरी भेट गर्ने!, मलाई धेरै अप्ठ्यारो महसुश भैरहेको थियो ता पनि मैले भेट्न जाने सोंच बनाए।
क्रमश:

ब्लग भित्र ब्लगमा राम प्रसाद खनाल

ब्लग भित्र ब्लगमा दौंतरीले बिभिन्न ब्लगरहरुसंगको कुराकानी प्रस्तुत गर्ने गरेको सबैलाइ थाहै छ। पहिलाका ब्लगरको भलाकुसारी हेर्न ब्लग भित्र ब्लग स्तम्भमा जानुहोला। यस पटक nepalmother.com का ब्लगर राम प्रसाद खनाललाइ प्रस्तुत गरिएको छ। तर संबाद प्रस्तुत गर्न पहिले नै पेचिला कमेन्टहरु आइसकेका छन। सके सम्म यस्ता अप्रिय कमेन्ट नआउन भनेर सबैखाले प्रश्न राखिएको थियो। हुन त सबै प्रश्नको उत्तर प्राप्त भएन तर पनि यो संबादलाइ एक ब्लगरको संबाद ठानेर त्यसै अनुरुप कमेन्ट गरिदिनुहोला। समग्रमा यि ब्लगरलाइ कुनामा पेल्ने वा पाठकलाइ पनि मनका कुरा भन्न नदिने यो संबादकर्ताको आशय होइन।

राम प्रसाद जी हिजो आज के गर्दै हुनुहुन्छ?
- नेपाल मदर डट कम को सम्पादन, गीत लेखन, हात मुख जोर्न काम गर्नै पर्छ अमेरिकामा, त्यसैले वाल मार्टमा काम पनि गर्छु हप्ताको 40 घण्टा, कस्टमर् सर्भिस म्यानेजरको रुपमा ।

ब्लग तिर कसरी आइपुग्नुभयो? मदरनेपाल कस्तो साइट हो?
-बिगतमा २० बर्ष पत्रकारिता गर्दा को नसा ले अमेरिकामा पनि छाडेन, केही लेख्न, बोल्न मन लग्ने के गर्नु अनी शुरु भयो http://www.nepalmother.com/ . यो मेरो मनको तर राष्ट्रप्रतीको बह पोख्ने थलो हो भन्दा हुन्छ । नेपालमा बस्ने हुन वा बाहिर, सबैको साईट..."नेपाल आमा डट कम" का रुपमा बिकास गर्दैछु ।

तपाइको साईट त्यती ब्यबस्थीत रैनछ भन्दा चित्त दुख्ला?
-किन दुख्नु ? स्वाभाबिक हो । म कम्प्युटरको, नेटको नयाँ विद्यार्थी, अमेरिकामै आएर सिकेको, सबै आँफै गर्छु त्यसकारण सुरु सुरुको मेरो यो प्रयास तपाईंले भने जस्तै हुनसक्छ ।

ब्लगमा नित्तान्तक ब्यक्तीतक देखी नित्तान्तक राजनैतीक सामाग्री राख्नुभएको रहेछ यस्लाइ कसरी परिभाषित गर्नुहुन्छ?
- http://www.nepalmother.com/ यो मेरो न्युज साइट हो , यसमा तपाईं सबै चिज देख्न सक्नुहुन्छ तर http://www.ramprasadkhanal.blogspot.com/ भने मेरो नितान्त ब्यक्तिगत ब्लग हो, त्यसमा तपाईं मेरो बारेमा, मेरा गीत, सबै हेर्न सक्नुहुन्छ ।

तपाइको पुस्तक गुल्मी देखी अमेरीकासम्मको गुदी कुरो बताइदिनुहोस न?
- रामप्रसाद खनाल को हो ? कसरी रामप्रसाद खनाल भयो ? जान्ने एउटा सजिलो माध्यम हो "गुल्मी देखी अमेरीकासम्म" ।

नेपालमा गायक, पत्रकार, राष्ट्रिय मिडियामा काम गर्ने मान्छे कताबाट अमेरीका आइपुग्नुभयो?
- देशको हालत, शान्ति सुरक्षाको बिग्रदो अवस्था, अपराधीहरुको राज र धाकधम्की, काम गरेर खान पनि नपाईने अवस्था,सबैलाई थाहा भएकै कुरा होनी। त्यसैले अमेरिकामा बसेर नेपाल सम्झिरहनु पर्छ, मैले मात्रा होइन धेरै नेपालीले ।

नेपालका पदक र प्रमाण पत्रको महत्व अमेरिकामा होला र ?
- जान्ने लाई श्रीखन्ड नजान्ने लाई खुर्पाको बिड भनेझै हो अनुभब, प्रमाणपत्र, खुबी । नेपालको खुबी अमेरिकामा पनि काम लाग्छ अन्यत्र पनि काम लाग्छ, महत्व छ ।

कस्तो लाग्यो सुनिने र देखिने नेपाली अमेरीकिको जिबन?
- म पहिला पनि १२, १३ पटक अमेरिका आउनेजाने गरेको हो, अमेरिका सहित् २६ देश को भ्रमण्मा धेरै तिता मिठा अनुभब पनि छन । नेपाली आमिरीकन जिबन सुख दु:ख दुबइ मिस्रित छ । मेरो गीत "अमेरिका ग्रीन कार्डको खेल" सुन्नुस उत्तर त्यहा छ ।

नेपाली ब्लग जगत कस्तो लाग्यो बताइदिनुहोस न? के कस्ता छन नेपाली ब्लग र ब्लगरका राम्रा नराम्रा पक्ष?
- नेपाली माझ ब्लग, यो नौलो प्रयोग हो । तर एकाध बर्षमा यस्को लोकप्रियता बढ्दो छ । तर स्तरियतामा कमि छ । ब्लग को दुरुपयोग् पनि बढ्दो छ, समय ले आँफै फिल्टर गर्दै जान्छ जस्तो लाग्छ ।

तपाइलाइ संसारलाइ एउटा कुरा भन्न मन लागे के भन्नुहुन्छ?
- बाँच, बाँच्न देउ, काम गर, काम गरेर खान देउ ।

दौंतरी हेर्नेगर्नु भएको छ? दौंतरीलाइ सल्लाह सुझाब के दिनुहुन्छ?
- यस्को स्तरियता को म प्रसंसक हुँ । मलाई मात्र होइन सबैलाई यो साइट मन पर्नु पर्छ जस्तो लाग्छ । keep it up.

केही मैले भन्न छुटाएका तर तपाइला भन्न मन लागेका कुरा केही छन कि?
- म एउटा कलाकार हुँ, पत्रकार हुँ, मलाई कृपया स्वतन्त्र रुपमा कलाकारिता, पत्रकारिता, गीत संगीत को काम गर्न देउ, कुनै बाद् सँग नजोडीदेउ, काम गरेर खान देउ बश । यही हो सबैसंग भन्न मन लागेको कुरा।

आदरणीय आमा-बुबा, दिदी-बहिनी र दाजु-भाइहरू !

आदरणीय आमा-बुबा,
दिदी-बहिनी र दाजु-भाइहरू,
सधैं भिन्न हुन्छन हाम्रा
भनाई र गराइहरु ।

सराप्न मिल्ने संस्था पनि
छैन अब कसो गरुँ?,
हात जोड्छु सबै संग
आफन्त र पराईहरु ।

निल्नु न ओकल्नु भो
यो सत्ता पनि अब,
मिलाउन त गाह्रो रै’छ
हिमाल, पहाड तराईहरु ।

जादू गरि हाल्छु भन्ने
सोचेँथे पहिला त मैले,
झनै सबै चिढिंसके
हिन्दू, मुश्‍लीम ईसाईहरु ।

नया नेपाल बनाउन
परिवर्तन धेरै गरें,
सवालाखको विछ्‍यौना र
टोपी-टाई को लवाईहरु ।

भो बाबा! गाह्रो रै’छ,
देश चलाउने काम त,
बरु सत्ता कब्जा गर्छु
बन्द गरी सवाईहरु ।

*सवाई: लय हालेर गाउन मिल्ने एउटा नेपाली लोक भाका ।

सपथग्रहण: परमानन्द झा देखी ओबामा सम्म

हिन्दीमा सपथग्रहण गर्‍यो भनेर नेपालको सर्वच्व अदालतले जुलाई २८, २००८ का दिन उप-राष्ट्रपति झा र सरकारको नाममा लिखित स्पष्टिकरण को माग गरेको थियो । मच्चिने-मच्चिने थच्चिने (म जस्ता) नेपालीको बानी थाहा पाएर नै होला दौंतरीले एउटा काउन्टडाउन हुने (जवाफ फर्काउने समयको) घडी नै राखेको थियो साइटमा । मेरो पर्सनल कामको चपेटले गर्द बिचमा त्यो काण्डको कुरा के - कहां पुग्यो मलाई केही हेक्का नै भएन, लेख्ने त परै जावोस पढ्ने पनि सार मिलेन । आहिले ओबामा को सपथ ग्रहण हेरेपछी फेरी तेही पुरानो कुरा को झल्झली याद आयो ।

अमेरिकाको संविधान अनुसार हरेक ४ (वा ८) बर्षमा जनवरी २० का दिन दिउसो १२ बजे पछी नयाँ राष्ट्रपती को कार्यकाल सुरु हुन्छ । तेही समयमा नयाँ राष्ट्रपतीले आफ्नो कार्यलयको सपथ खान्छन । सपथ यस ब्यहोराको हुन्छ: I do solemnly swear (or affirm) that I will faithfully execute the office of President of the United States, and will to the best of my ability, preserve, protect and defend the Constitution of the United States.

यसपाली सपथग्रहणको बेला सपथ खुवाउने (सर्वच्व अदालतका मुख्य न्यायधिस) नर्वस भएर हो कि सपथका शब्दहरु अगाडि पछाडि पढे, ओबामा पनि झुक्किएर झन्डै - झन्डै त्यसै गरी नै पढे । पछी ओबामा फेरी सपथ लिएछन (सर्वच्व अदालतका मुख्य न्यायधिस बाटै), तर ५-१० ब्यक्ती का सामु । कमनसेन्स लगाउने भए फेरी किन लि राख्नु परेको होला जस्तो लाग्छ, तर संविधान र नियम कानुन भनेको कमनसेन्स भन्दा माथिका कुरा हुन । सबैले आ-आफ्नो सजिलो का लागि आफ्नै तरिकाले कमनसेन्स लागाउन र संविधानको व्याख्या गर्न थाले नियम कानुन भन्ने नै हुंदैन होला ।

मेरो यो पोस्ट को सार के हो भने: यदी चित्त बुझ्दो र समय सापेक्ष छैन भने कि त संविधाननै परिवर्तन गर्न सक्नु पर्‍यो, हैन भने जे लेखेको छ तेसको पालना गर्नु पर्‍यो ।

नेपाली ब्लगको इतिहास

नेपाली ब्लग अहिले कती छन? भनिन्छ अहिले नेपाली ब्लगको संख्या ९-१०हजार छन् तर यसको आधिकारीक तथ्यांक कतै छैन। ब्लग खोल्न कतै दर्ता गरिरहनु नपर्ने र संसारको जुन कुनाबाट पनि खोल्न सकिने हुनाले यस्को आधिकारीक तथ्यांक पत्ता लगाउन गार्हो छ। कती ब्लग त एक दुइ पोष्टमै बिश्राम लिन पुगेहोलान कती भने रफ्तारमै चल्दैहोलान। नेपाली ब्लग संख्याको समग्र तथ्यांक bloggers.com.np ले गर्ने प्रयास गरेकको छ। अहिले भन्नु पर्दा यो नै नेपाली ब्लगको परिधी बताउने स्थान हो।

मैले यो ब्लगमा भन्न जान्न खोजेको कुरा के हो भने नेपाली ब्लग कसरी शुरू भए, कस्ले शुरू गरे या कहिलेबाट सुरु भए। नेपाली भन्नाले भाषालाइ मात्र ब्याख्या गरेको होइन है, नेपाल, नेपालीको बारेमा नेपालीले लेख्ने ब्लगलाइ भन्न खोजिएको हो। यो ब्लग पोष्टको उदेश्‍य नेपाली ब्लगको इतिहास खोतल्नु हो। कि त अब नेपाली ब्लगमै शोध पत्र तयार गर्नु पर्‍यो नत्र भने सबैको मुखबाट आएका ब्लगको इतिहासलाइ कुनै ठाउमा डकुमेन्ट गर्नुपर्‍यो । ब्लगहरु आधिकारीक दर्ता भएका नहुंदा तथा म सक्रिय बिद्यार्थी नभएको ले शोध पत्रको रोजाइ त्याग्न पुगें। अब अर्को तथा अन्तीम रोजाइ हो सबैको मुखबाट आएको ब्लगको इतिहासलाइ डकुमेन्ट गर्नु। सबैको भनाइलाइ कमेन्ट बक्समा जम्मा पारेर अन्त्यमा त्यसलाइ डकुमेन्ट गर्ने सोच छ। यसको लागी चारै तिर सम्पर्क त गर्नु पर्छ नै। यस्को लागी सबै मित्र,ब्लगरहरुसंग सम्पर्क सहयोग माग्नेछु तथा तपाइ पाठकहरुले पनि यसमा सहयोग गरिदिएर नेपाली ब्लगको इतिहासलाइ डकुमेन्ट गर्न मद्दत पुग्नेछ।

तपाइ पनि आफुले पढेको या लेखेको पहिलो ब्लग कुन, कहिले या कस्को थियो,त्यसका बारेमा कमेन्ट बक्समा जानेको सुनेको कुरा लेख्नुहोला। त्यसलाइ पछि डकुमेन्ट गरेर नेपाली ब्लगको समग्र इतिहास तयार पार्ने बिचार छ। नेपाली ब्लगको इतिहासं संकलन गर्न सहयोग गर्नेहुने संपूर्ण मित्रहरुलाइ हार्दिक धन्यबाद् ।

नेपालियन

पत्रकार उमा सिहंलाइ श्रद्धान्जली

-हस्त गौतम मृदूल

हे उमा सिंह अचानक गयौ छोडेर हामीलाइ
कसरी सहौं निर्दोष शरीर चित्तामा जलाइ।

महिलाको एउटा प्रेरणा बनी भर्खरै बढदैथ्यौ
चेतनाको दियो राष्ट्रमा बाल्दै शिखर चढदैथ्यौ।

पत्रकार थियौ साक्षतकार सृजनशिल ब्याक्तित्व
दानवीय दूष्टले निसाना बनाइ मेटाए अस्तित्व।

भरोसा थियो साहास माथी नेपाली जनको
यथार्थ कूरा एफएमद्धारा बोल्दथ्यौ मनको।

आफनो पाप लूकाउन खोजी बिभत्स मार्दिए
जल्दो बल्दो जिवन तिम्रो ओझेलमा पार्दिए।

कानूनी शासन मानव अधिकार देशमा खाली भो
जनताले राहात पाएनन कैलै शासक जाली भो।

निर्धालाइ मारी शक्तीशाली भै अझैनी मार्दैछन
देशको अस्मिता सूख र सान्ती संकटमा पार्दैछन।

हे उमा तिम्रो महान त्याग कहिलै मेटिन्न
शरिर जस्तै कहिलै पनी बिचार रेटिन्न।

सत्यको आवाज दबाउन खोजे मृत्यूको छायामा
कहिल्यै उमा मर्दिनौ तिमी नेपाली मायामा।

बिस्रने छैन राष्टले तिम्रो अमूल्य बलिदान
प्रेरणा ठानी गाउने छौ संधै कृतिको जयगान।

शहीद उमा वीरगंना नारी श्र्रद्धान्जली गर स्वीकार
चीर शान्ती मिलोस आत्मालाइ यही छ पूकार ।

यात्रा स्मरण - कहाँ छ देश ?

शेखर ढुङेल - ०१-२०-२००९

गत साल (२००८ ) को जुन महिनामा भारत को बिभिन्न धार्मिक स्थल (मा बैष्णो देबी ,हरिद्वार ,बनारस ) र कास्मिर एबं सिमला को भ्रमण गर्दा महसुस भएको तितो सत्य सहित को यो यात्रा स्मरण, सुखद याद भन्दा दु:खको गहिरो पाटो नै अबिस्मरणिय भएर रह्यो । अनी घर मा पिडांलु बन मा पिडांलु ससुराली जाँदा पनि तीन हात को पिडांलु भने झै देश मा दु:ख भएर अमेरिका आइयो अमेरिका बाट शुख को लागि घुम्न हिंडेको त्यहा पनि सही नसक्नु दु:ख देख्दा मन त मेरो दुख्ने नै भयो पाठक लाई पनि बाँड्न रहर लागेर प्रस्तुत गर्दै छु ।

म र यात्रा कै क्रममा कास्मिर मा भेटिएका अनी यात्रामा साथी बनेका भारतीय प्राध्यापक जीवन देशाइ अलग अलग घोडामा थियौं । गन्तब्य को पूर्व जानकार उनी कहिले आफ्नै बिगत त कहिले हाम्रो गन्तब्य बिन्दु को बारेमा आफ्ना सस्मरण लाई सबिस्तार प्रष्ट्याउँदै अगाडि बढिराखेका थियौ । लामो बिदेश बसाइपछी आफ्नै प्रकारको हिमालि सस्कृती अनि फिल्म ,उपन्यास , र यात्रा स्मरण का लेख मा प्रस्तुत बयानले एक पटक त्यो जमिन छुने रहरले नेपालमै हुँदादेखी मन खिचेको ठाउमा पुग्ने अठोट मुताबिक भारत हिमान्चल प्रदेश को सिमलामा पर्ने कुफरीमा थिए म ।

घोडामा सवार यात्रा अगाडि बड्दै थियो । ओरालो लाग्ने र उकालो लाग्ने को बाक्लै ओहर दोहर थियो, अनुहार मा नयाँ अनुभब अनि प्रसन्नता थिय। देशाइ सितको कुराको सिलसिला एकातिर थियो भने मेरो आँखा लगातार केही समय अगाडि देखी आफु अगाडिको लडखडाउँदो बुढो घोडामा थीयो, उस्को अबिश्‍वसनिय लाग्ने गती, त्यो घोडा लाई घिच्याइ राखेको एउटा बालक र उस्को कलेटि परेको ओठ, अनिन्द्रालु लाग्ने आँखा, मलिन अनुहार, थकित शरीर माथि सोच्दै पनि थिए म । सोच्दछु यो ब्रमाण्ड सृस्‍टि कर्ता लाई पनि कसैले गलत सल्लाह दिएछन कि वा जानीजानी तमासा हेर्न गरीब र धनीको बन्ने भाग्य बनाइ पठाएका हुन कि । मानिस लाई सर्ब श्रेष्ठ प्राणी पनि भन्ने, बाँच्न नै गाह्रो सकस पनि दिने ? त्यतिकैमा मेरो सामु आर्को दृश्य आइपुग्यो; १३, १४ बर्ष को जस्तो देखिने , मैलो लुगा, घुँडा सम्म आइपुग्ने प्लास्टिकको घोरलाङ घोरलाङ गर्ने बुट लगाएको टाँक बिहिन कमिजको बाग्ला, कतै हुरी ले हुत्याएको फूल जस्तो, असिना ले क्षत बीक्षत बनाएको फल को कलिलो बृक्षजस्तो त्यो मानीसप्रती किन हो मेरो मन खिचीदै गयो । हाम्रो साथ साथमा उ र उस्ले डोर्‍याएको घोडा ईशारा मा अगाडि लम्की राखेको थियो ।

म सँगै भएको साथी पेशाले प्राध्यापक भएपनि पत्रकारिता दोस्रो रुची रहेको उ आँफैले भनेको थियो । त्यसैले गफ मा समाझदारि र तालमेल पनि खाइराखेको थियो । अगाडि बड्दै गर्दा कुरै कुरामा नेपाल को राजनैतीक स्थिती र जनता का समस्या, भारत र चिन को नयाँ सशक्तीकरणको बारेमा गफ गर्दा गर्दै देशाइ ले एउटा प्रश्न तेर्स्यायो ‘तिम्रो देश को मिडिया कत्तीको बलियो र स्वतन्त्र छ ?’ मेरो जवाफ थियो नेपाल को मिडिया निरिह र राज्य पक्षबाट हमेसा आक्रान्त छ । प्राध्यापक देशाइले थपे मिडिया कमजोर र बिकाउ भयो भने भ्रष्टाचार नियन्त्रण, राजनैतिक स्थिरता, र राष्ट्रियताको पक्ष कमजोर बन्न जान्छ । राजनैतीक स्थायित्व भैसकेका देशहरुको उदाहरण दिदै मिडियाको दायित्व र भूमिकाका बारेमा निक्कै लामो व्याख्या गर्दै उन्ले यो पनि थपे कि ब्युरोक्र्याटमा राजनीति हाबी भयो भने ब्युरोक्र्याट अपाङ्ग जस्तै कमजोर बन्न जान्छ ।

गफ अगाडि बढ्दै गर्दा पनि मेरो मन भने ति घोडा घिच्याउने नव जवानहरुबाट हटेको थिएन । तिनमध्य एक जना त आशु समेत झार्दै थिए । प्राध्यापक देशाइले म लगायत आजसम्म भेटेका नेपालीहरुको बारेमा भन्दै जाँदा कास्मिर देखी मुम्बई सम्मका कैयौ नाम समेत बताउन चुकेनन । भान्से, दर्वान, बगैचे, रिक्सावाल, कोठी आदी आदी । मलाई भने अब पट्यार लागि सकेको थियो, नेपाली को मुग्लाने कथा सुन्दा । मैले ध्यान नदिएको जस्तो बुझेर होला प्राध्यापक देशाइले पनि बिषय बदले ।

“आप कहाँसे आया साप ?” घोडा घिच्याइ रहेको केटा ले अचानक सोध्यो । मैले ‘अमेरिकाबाट’ भनें, उस्ले बीश्वास नगरेझै वा त्यो देशको नामनै नसुनेझै भान हुने मुद्रामा निधार खुम्चायो । कुर्था सुरुवालको पहिरन घामले डडेको अनुहार र प्राध्यापक देशाइ सित हिन्दीमा गरेको सम्बादले शायद उस्लाई मैले गफ दिएको जस्तो लाग्यो कि कुन्नी । गन्तब्यमा पुगे पछी ओर्लने ईशारा गर्दै त्यो केटा ले भन्यो “साप आप लोगौ को एक घण्टा मे वापस आना होगा” । “घोडा वहाँ पर रहेगा” रुख को छहारि तर्फ ईशारा गर्दै भन्यो । देशाइले केही खाने कि भनी प्रस्ताब राखे । मेरो आँखा भने मसँगै आएको आर्को केटाको खोजी गर्दै थियो । अलिपर को छहारिमा पुगी उ त पल्टि सकेछ । म उस्को नगिज पुगें र नाम ठेगाना, सोधें, तिमी किन रोएको भनी जिज्ञासा राखें । भर्खर जुंगा को रेखी देखिएको दिपक ले असजिलो मान्दै ठिट लाग्दो अनुहार दुई घुँडाको बिच मा राख्यो, आकाश तर्फ हेर्‍यो अनि फेरी चिउँडो दुई घुडा बिच मा टेकाउँदै अस्पष्ट आवाजमा बोल्दै बिच बिच मा दोहर्‍याई दोहर्‍याई सोधे नबुझेको कुरा । छुट्टीने बेलामा दिपक ले मलाई बिक्षीप्त बनाए । बार बार उन्को अबोध प्रश्न ले मलाई अक्कन बक्क बनायो । कलिलै उमेरमा उन्को संघर्ष, अनी अन्तिम मा कहाँ छ देश हजुर भने पछी त म आँफैनै मरेतुल्य बने एक छिन त । मेरो गलानै अबरुद्ध भयो मेरो मस्तिस्क स्तम्भीत भयो । आज सम्म पनि मेरो मन बेचैन भएको छ त्यो प्रश्नले आज सम्म अन्नुतरित नै छ उस्को प्रश्न मैले भन्न सकेको छैन बाबु योहो तिम्रो देश यस्तो हुन्छ देश ।

हिंशा र आतंक ले आक्रान्तित उस्ले थाहा नपाएको र मैले देखेको हाम्रो सरकार कर्तब्य च्युत छ । नेपालको प्रशासन, प्रहरी निरिह छ र निमुखा को लागि छैन । जहाँ आफ्नै जमिन मा बस्ने अधिकार खोसिएको छ , स्वतन्त्रभै बाच्ने आधार छैन, स्वतन्त्रता को आबाज उठाउनेको गला रेटिएको छ, जहा निर्दोष फस्छ, अपराधी उम्कन्छ, आतंकको साथ नदिंदा उस्को बाबु मारिए आमा डरले बेपत्ता भएकी छिन, एउटा दाजु पनि कतै मुग्लान पसेको छ, घरमा अन्न छैन, भएको खेती पाती अरुको कब्जामा छ, गुनासो गरे मार्ने धम्की आउँदछ, स्कुल जाने उमेर मा बन्दुक हात मा आउँदछ । दिपक लाई मासिक ५ सय कमाएर जोगाएर आमा, दाजु खोज्नु छ। किताब च्यापेर स्कुल जान चाहन्छ आफ्नै गाउका साथी भाई सित देउशी भैलो र हाट बजार मा रमाउन चाहन्छ , कलकल बग्ने झरना को बिसुद्द पानी पिउने र नुहाउने रहर छ । उस्लाई न आएको बाटो थाहाछ न फर्कने बाटो, न घरको ठेगाना न बाबु न आमा आफ्नै देशमा नागरिक बन्ने अधिकार बाट बन्चित उस्कोलागी कहाँ छ देश माथिकाका तमाम प्रश्नबाट अन्नुतरित मैले भन्न सकिन बाबु योहो तिम्रो देश यस्तो हुन्छ देश यहाँ छ तिम्रो देश ।

नास्ता खाइ सकेर देशाइ आए मैले उन्लाई चिनाए यो ठिटो पनि मेरै देशको हो । दिपकको जस्तो कथा बोकेका त्यहा मात्र नभै भारत को हरेक कुनामा आफ्ना देश खोजी राखीराखेका युबा भेटेको कुरा देशाइले समेत बताउँदा म नतमस्तक भएर सुनिराखेको थिए । मेरो उ कोहि पर्दैन थियो, तर उ नेपाली थियो। म अमेरिका बाट आएको सानले जुन कुरा गर्दै थिए त्यो भाईको अवस्था ले मलाई उ सँगै डोर्‍याउँदै थियो । म जस्ता सम्पन्न देश मा भास्सिएका एकाध कथित अहंता पाल्ने हरुलाई दिपकहरुले गिज्याइ रहेको थियो । मैले ‘टिप्स’ को नाममा केही धेरै लाग्ने रकम दिएर एकछिन सान्त्वना दिने प्रयास गरे । एक दिन पक्कै सब ठीक हुने बताएर म त्यहाबाट उम्किए। तर “कहाँ छ देश ? हजुर” भन्ने प्रश्न को जवाफ भने आज सम्म दिन सकेको छैन, कस्तो हुन्छ देश कहाँ छ देश ? अमेरिकामा छु तर सिमला को कुफरी मा अडकिएको छ यो मेरो मन कोइ जवाफ देउ दिपक लाई कहाँ छ उस्को देश ?

सधैं सँगै हिंड्नेहरु

प्रबिण थापा

सधैं सँगै हिंड्नेहरु, साथी हुन्नन साथी
मिठो वचन बोल्ने सबै, जाती हुन्नन साथी

बगैचामा अनगिन्ती, फुलहरु फुल्छन
सबै फुल्ने फुलहरु, पाती हुन्नन साथी

जीवन माथि एक्कासी, ग्रहण लागेपछी
अन्धकार मात्र सधैं, राती हुन्नन साथी

चारैतिर अन्यायको, कालो वादल छायपछी
न्याय खोज्ने हातहरु, माथि हुन्नन साथी

आफ्नो लागि मात्र वाच्ने, चलन भएपछी
दु:ख पर्दा साथ दिने, छाती हुन्नन साथी

केही यता, केही उताका कुराहरु

परदेशमा बसिएको भए पनि नेपालका समाचारहरु बिचरण नगरेसम्म चित्तै बुझ्दैन। अनलाईनमा उपलब्ध प्रायजस्तो सबै समाचार साईट देखी ब्लगहरु सम्म खोतलिन्छ। धेरै जस्तो समाचारअहरु प्रम, उपप्रम र मन्त्रीहरुका भाषणहरुले भरिएका हुन्छन भने बांकी समाचारहरुमा वाईसीएल र यूथ् फोर्सको भिडन्त र सवारी साधनहरुको दूर्घटनाजस्ता समाचारहरु हुन्छन । म यहाँ सवारी साधनको दूर्घटनाको चर्चा गर्न खोज्दैछु। सवारी साधानहरुको दूर्घटना मै कुरो सकिदैन। त्यसपछि शुरु हुन्छ, पिडीत पक्षको तर्फबाट क्षतिपुर्ति र दोषी पक्षलाई कार्बाहीको माग राखेर चक्काजाम, जुन घण्टा देखि केही दिनसम्म लम्बिन्छ। अनाहकमा मर्कामा पर्नेहरु हुन्छन सर्बसाधारण यात्रीहरु। पिडीत पक्षले दूर्घटनामा ब्यहोर्नु परेको क्षति निश्चितरुपमा अपुरणीय हुन्छ, तर सयौं-हजारौं यात्रीहरुलाई अलपत्र पार्नेगरी गरिएको चक्काजाम र बन्ध अवश्य पनि राम्रो कुरो होइन।

सुनिन्छ, सवारी साधनले कुनै पैदलयात्रीलाई ठक्कर दिन्छ। पैदलयात्री घाईते वा अधकल्चो मात्र भएको हुन्छ, तर चालकले फेरी गाडी ब्याक गरेर ल्याएर उसको इहलीला समाप्त गरिदिन्छ। मान्छे मरेको अवस्थामा थोरै खर्च वा संजायमा चालक उम्किने ब्यबस्था छ भने घाईते मात्र भएको अवस्थामा भने उसको सबै उपचार खर्च ब्यहोर्नु पर्ने हुन्छ। मानिसको जीवनको मुल्य भन्दा केही हजार रुपैयाँको महत्व बढी देख्ने ती नीर्दयी चालकहरू र कसैको जीवन समाप्त गरिदिन कुनै किन्चित मान्दैनन् । अक्सर सवारी साधनले कसैलाई ठक्कर दिएपछी चालक फरार हुन्छन। नहोस पनि किन, त्यंही बसिरहने हो भने उसको रामधूलाइ भैहाल्छ। पिडीत पक्षका आफन्तहरु जाईलाग्नु बुझिने कुरो हो तर त्यहा हुने जो कोहीले लात घुंसा बर्षाईहाल्छन। अनि सवारी साधन तोडफोड, आगजनी हुन पनि बेर लाग्दैन। सवारी साधनमा कसैको मिहेनतको कमाई लगानी भएको हुन्छ। सबै सवारीसाधनका मालिकहरु करोडपति हुंदैनन। त्यसो त करोडपतिको गाडीमा चांही आगो लगाउन हुन्छ भन्ने चांहि होइन।

केही लापरवाहीका घटनाहरु बाहेक सवारी दूर्घटना जानाजान कसैले गर्दैनन्। तर चालकले ब्याक गरेर ल्याएर घाईतेलाई फेरी कुल्चिएर मारिदिने, वा चालक फरार हुने, वा चालकको धूलाई हुने वा सवारी साधन तोडफोड वा आगजनी गरिने कुरो बिकसित पश्चिमा मूलुकमा बिरलै सुनिन्छ। पहिलो कुरो त मानिसहरु शभ्य छन। दूर्घटना हुँदा हात हालाहाल गर्दैनन्। दोस्रो कुरो अधिकांस वाहनहरुको बीमा गरिएको हुन्छ र कुनै दूर्घटना हुंदा हुने क्षति बीमा कम्पनीले ब्यहोर्छ। क्षतिपूर्ती बीमा कम्पनीले ब्यहोर्ने भएपछी चालकलाई धूलाई, गाडीमा आगजनी किन गर्न पर्थ्यो र? न त चालकले केही हजार रुपैयाँ बचाउन गाडी ब्याक गरेर ल्याएर घाईतेलाई मार्नुपर्छ। तर हाम्रो देशमा सवारी साधनहरु अनिवार्य बीमा गर्नु पर्ने ब्यबस्था अहिले सम्म गरिएको छैन। भाषण गर्दा आकाश पात्तालको गफ हांक्न सक्ने हाम्रा नेताहरु, नीति निर्माताहरुको दिमागमा यो कुरा अहिलेसम्म घुस्न सकेको छैन। देश बिदेशको शयर यिनीहरुले नगरेका होइनन्। त्यँहा के कस्तो ब्यबस्था रहेछ भन्ने कुरो सिक्न, जान्न अनि आफ्नो देशमा लागु गर्न यिनीहरुलाई कहिले चासो भएन।

म नेपालमा नै हुंदाको कुरो हो। मँ सँलग्न ट्रावल एजेन्सीको प्रयोगको लागि एउटा पुरानो भ्यान (सेकेन्ड ह्यान्ड) किनेका थियौं। बीमा गराउन भनेर एभरेस्ट इन्सुरेन्समा फोन गरें। त्यंहाको कर्मचारीले रुखो स्वरमा जवाफ दियो, " हामी पुरानो गाडीको बीमा गर्दैनौं"।शायद पुरानो गाडीको बीमा गर्नु उनीहरुको लागि शर्मको कुरो हो वा पुरानो गाडीले बढी दूर्घटना गराउंछन भन्ने उनीहरुको बुझाइ हो। अमेरीकाको कुरा गर्ने हो भने पुरानो गाडीको बीमा गर्दा प्रिमिएम पनि थोरै हुन्छ, नयाँ गाडीको तुलनामा।

नेपालमा यति धेरै सवारी साधन भित्रिएका छन। ती सबै सवारी साधनहरुको अनिवार्य बीमा गर्नु पर्ने ब्यबस्था गर्ने हो भने बीमा कम्पनीहरुको पनि ब्यवसाय फस्टाउंछ। बढी मानिसहरुले रोजगार पाउंछन र राज्यको लागि राजश्व पनि उठ्छ। दूर्घटना भएको अवस्थामा क्षतिपूर्तीको माग राखेर चक्काजाम, बन्ध पनि गर्न पर्दैन।

नेपालमा सवारी साधनहरुको दर्ता पनि दुरुस्त हुंदैन। कुनै सवारी साधनहरु बर्षौं दर्ता नविकरण भएका हुन्नन्। प्रहरीको फेला परिहाले पनि लाइसेन्स, ब्लू-बूकको सट्टा ५०-१०० रुपिया प्रहरीको हातमा थमाईदियो, अनि फुत्कियो। नविकरण गर्न जांदा पनि यो कागज भएन, त्यो भएन भनेर दिक्क पार्छन। दर्ता रेकर्ड किताब नपाएर वा रेकर्ड मेल नखाएर हैरान भइन्छ। मैले पहिलो पटक मोटरसाइकल दर्ता गर्न जाँदा मेरै आँखा अगाडी मेरो नाम तीन ठाँउमा तीन थरिको लखिदियो।पोस्तक राम श्रेष्ठ, पोस्तक बहादुर श्रेष्ठ र पोस्तक राज श्रेष्ठ। यो भुलवश भएको मात्र मान्न सकिन्न। दराजभित्र, बाहिर, भूँईमा जताततै पोको पारेर राखिएका ती दर्ता किताबका तथ्यांकहरु कहिले कम्प्यूटरमा सारिन्छ होला, सोच्दा पनि अत्यास लाग्छ। अमेरीकामा कुनै सवारीसाधनको दर्ता नविकरणको सुचना-बीजक सवारीधनीलाई म्याद नाघ्नु करीब एक महिना अघि नै पठाइन्छ। नविकरण शुल्क क्रेडिट कार्डद्वारा फोनबाट वा अनलाइन तिर्न सकिन्छ वा चेक पठाए पनि हुन्छ। त्यसपछि काउन्टी कार्यालयले नविकरण भएको प्रमाण स्टीकर पठाउँछ जुन देखिने गरी लाइसेन्स प्लेटमा टाँस्नु पर्छ। जस्ले नविकरण म्याद गुजार्छ, ऊ थप जरिवानाको भागिदार हुन्छ। प्रहरीहरु पनि गल्ली गल्लीमा हुन्छन्। सवारी नियम मिचेर चलाउनेहरु फुत्किन पाउने संभावना कम हुन्छ। कुनै राज्यहरुमा त सडकहरुमा क्यामरा जडान गरिएका हुन्छन्। मेरा एक मित्र शिकागो घुम्न जानु भएको थियो। वँहालाई याद छैन बाटोमा कतै सडक कर तिर्न भुल्नु भएछ। तीन-चार महिना पछि बिल घरमा आइपुगेको थियो। अमेरीका र नेपालको तुलना गर्न त के मिल्छ र तै पनि नेपालका सरकारी कार्यालयका ती थोत्रा पुराना रेकर्डहरुलाई कम्प्यूटरमा उतार्न शुरु गर्न सकिन्छ वा अब हुने नयाँ कारोबारहरु कम्प्यूटरमा राख्न शुरु गर्न सकिन्छ। कुनै एउटा बिन्दु बाट शुरु त गर्न त पर्यो नि। कम्प्यूटर शिक्षित जनशक्तिको पक्कै अभाव छैन। यँहा अमेरीकामा नेपाली कम्प्यूटर बैज्ञानिक, ईन्जिनीयरहरू छपक्कै छन्। आफ्नो ज्ञान, शीपको सदुपयोग आफ्नै देशमा गर्न पाउने अवस्था भएमा धेरै जसो फर्किनेछन्।

भ्रम

शेखर ढुंगेल
अमेरीका

नमस्कार !

कोही अपरिचित व्यक्तिले किरणतर्फ हात फर्काउँदै अभिवादन गर् यो । किरण अकमक्क पर् यो । पछाडि फर्केर हेर् यो सायद अरु कसैलाई नमस्कार गरेको होला ! तर पछाडि कोही थिएन । औपचारिकताका लागि नमस्कार फर्कायो । हाँस्दै हात मिलायो अनि सोध्यो- “हाम्रो भेट कतै भएको थियो र माफ गर्नुहोला मैले त ठम्याउन सकिनँ । यहाँको नाम जान्न सक्छु होला ”

"मेरो नाम दीपक हो म माथिल्लो टोलमा बस्छु ।” अनि सोध्यो- “तपाईं डाक्टर साहेब होइन ?” उसको प्रश्नले आफ्नो व्यक्तित्वप्रति किरण आफैं गद्गद् भयो एकछिन । प्राकृतिक रुपमा हँसमुख अनि व्यक्तित्वको धनी किरणलाई बेला-बेलामा अलग-अलग जात र पद दिई सम्बोधन गरेको यो पहिलो पटक भने थिएन ।

यस पटक एक्लो उपस्थितिमा कसैले नितान्त एकदमै भिन्न दर्जा दिएकोमा किरण चकित पर् यो । किरणले एकदमै सहज तरिकाले जवाफ दियो “होइन म खाते हुँ । दीपक !”

"'के भन्नु हुन्छ किन मजाक गर्नु भो डाक्टर साहेब?” किरणले फेरि दोहोर्‍यायो “होइन म खाते नै हुँ ।” दीपकले भन्यो- “यो सेतो कोट…।” किरणले हल्का हाँस्दै भन्यो “विश्वास गर्नुहोस् म खाते नै हुँ ।”

दीपकले विश्वास गरेन र फेरि थप्दै गयो “सेतो कोट यो महँगो घडी यो व्यक्तित्व तपाई डाक्टर नै हो । ल किन ढाँट्नु हुन्छ ठूलो मान्छे भएर ?” दीपकको जिद्धी देखेर किरणले मनमनै भन्यो “यो कस्तो मुर्ख मनिस होला एक त अपरिचित त्यसमा पनि नभएको पगरी गुथाएर उल्टो हो भन्ने गराउन जोडदिइरहेको छ । म त्यो होइन भन्दा विश्वास नै गर्दैन ।”

घरमा बच्चाले म:म, तन्दुरी चिकेन लेराउन भनेकाले किन्न रेष्टुराभित्र पसेको किरणको पछिपछि आएको दीपकले गरेको प्रश्न उसको विश्वास अडान देखेर मनमा अनेकौं प्रश्नहरुको ओइरो पनि लाग्यो- म साच्चिकै डाक्टर भैदिएको भए हो म फलानो अस्पताल क्लिनिक वा कुनै ठूलो मान्छेको निजी डाक्टर हुँ भनिदिन्थें ऊ खुसी हुन्थ्यो होला । अझ कतै मैले मेरो ठूला-ठूला नेतासित पहुँचको गफ छोडिदिएको भए फोन ठेगाना वा बिजनेस कार्ड माग्दथ्यो होला । उसको आफ्नै नभए अरु कोहीको काम फत्ते गर्न सिफारिस गरिदिन अनुरोध गर्दथ्यो होला । म “पक्का काम हुन्छ चिन्ता नगर्नुहोस्” भनी विश्वास लाग्ने गरी आश्वासन दिन्थें होला । ऊ झुक्दै नमस्कार गर्थ्यो होला । मेरो म:म र चिकेन तन्दुरीको पैसा तिरी मलाई किन्न बैनाबट्टा गर्थ्यो होला । त्यो प्याकेट गाडीसम्म पुर् याउन आई गाडीको ढोका बन्द गरिदिन्थ्यो होला ।

तर किरण न त डाक्टर थियो न त नभएको गफ दिएर झुकाइ खाने स्वभाव नै थियो उसको । सामान्य रुपमा भद्र नै देखिने दीपक नै बरु कुनै सरकारी कर्मचारी हुनुपर्दछ । अपरिचितसित अप्रसंग नै नजिक हुनखोज्ने स्वभाव उचित कि अनुचित जेहोस् जोसुकै होस् दिएको सत्य जबाफलाई विश्वास नगरी आफ्नै जिद्दीमा अडान राखेको छ दीपकले । रेष्टुरा व्यस्त थियो किरणको सामान अझै तयार भैसकेको थिएन । दीपक अझै अक्कबक्क भै किरणलाई नियालि रहेको थियो ।

अरु दुई ग्राहक भित्र पसे । दीपकले उनीहरुलाई सोधेर किरणलाई डाक्टर सावित गराउन खोज्यो । दुवै अपरिचित गलल हाँसे र टेबुलमा बसे । दीपक भने खिन्न मन लगाएको जस्तो देखियो ।

किरणले दीपकलाई उसकै बारेमा सोध्यो । दीपकले पनि सीधै जबाफ दियो- “म व्यापारी । घर जग्गा गाडीको खरिद-विक्री गर्दछु । राम्रै चलेको छ ।”

किरणले १० बर्षअघि मात्र नोकरीको खोजिमा राजधानी पसेको दीपक साइकल मोटरसाइकल खरिद-बिक्रीको प्रगतिले उसलाई समाजमा ठूलो मान्छे बनाइसकेको सोच उसमा पलाएको पायो ।

कुराकानीको क्रममा दीपकको पहुँच निकै माथिसम्म रहेको किरणले थाहा पायो । दीपकको गाडी किरणकै कारपछाडि रोकिएको थियो । तर कार वास्तबमा उसको थिएन बिक्रीको लागि कसैले उसको ग्यारेजमा राखेको कार थियो त्यो । तर ग्यारेजमा यसरी राखिने सबै कारको स्वाद उसले चाखिसकेको थियो ।

किरणलाई त्यस्तो अप्ठ्यारो अवस्था पहिले पनि नपरेको होइन । केही बर्ष पहिलाको कुरा हो उसको एकजना नातेदार प्रहरीका ठूलो हाकिम थियो । ऊ जिल्ला भ्रमणमा जाँदा किरण पनि साथै गएको थियो । जिल्ला तहका हाकिम डिएसपीले आफ्ना हाकिमलाई जस्तै उसलाई ड्याम्म यसरी सेलुट गरे पछि ऊ झसंग भएको थियो । पसिना-पसिनाजस्तो भएको थियो किरण ! अब के भनेर परिचय गर्ने । तर चलाक किरणका आफन्तले कुरा मोडिदिए परिचय गर्नै परेन .

यस्तै उनलाई भेट्न प्रहरी प्रधान कार्यालय जाँदा कतिले किरणलाई सेलुट नगरेका पनि होइनन् । किरणको ब्यक्तित्व मारवाडी ब्यापारी प्रहरी सेनाका अधिकृतजस्तै थियो- छोटो कपाल र टोपीमा ऊ सधैं हुन्थ्यो । नचिनी सेलुट गर्नेहरुदेखि किरण मनमनै खुबै हाँस्दथ्यो ।
आज किरण डाक्टरको रुपमा छ दीपकको अगाडि जो ऊ होइन । “हजुरको म:म तयार भयो” दीपक पनि सामानको पर्खाइमा थियो दीपकले अझै पनि किरणलाई हेरिरहेको थियो । दीपकको आँखाले “मलाई किन ढाँटेको?” भनिरहेकै थियो । दीपकको भ्रमले किरणलाई पनि मजा भने दिएको थिएन- कहाँको यथार्थ कहाँको भ्रम

किरणले आफूमाथि विश्वास गर्न अनुरोध गर्ने के सोचेको मात्र थियो दीपकले फेरि जबरजस्ती प्रहरीले केरकार गरेझैं सोध्यो । “यो सेतो कोट महँगो घडी, महँगो कार चढ्ने डाक्टर नभए को त ?“ दीपकको जिद्दीले किरणलाई अब आफ्नो साच्चिकै औकात देखाउन प्रोत्साहित गर्दैथियो । नम्रता र शिष्टता पनि टुट्यो अनि कारको सिटबाट चिच्यायो- “दीपकजी म खाते नै हो । हिजोका खातेले प्राडो पाजेरो चढेको देख्या छैन खातेहरुले नयाँ-नयाँ महल बनाएको देख्या छैन महँगो अत्तर छर्केर टाई ढल्काएको देख्या छैन लुगाजस्तो लायो मानिस त्यहीं हुन्छ ! भ्रष्ट गरिब चुसुवा महान समाजसेवी बन्या सुन्या छैन हामी नेपालीले समय र मानिस चिन्न आजसम्म किन सकेका छैनौं यो कोट मेरो मालिकले जापानबाट यो घडी मालिकको छोरीले अमेरिकाबाट ल्याइदिएको । यो गाडी म यो गाडीको ड्राइभर ! किरणको छर्राझैं निस्केको जवाफले दीपक तिल मिलाउन पुग्यो । ऊ ढोकाको आड समातेर थुचुक्कै बस्यो । “अब त उसको भ्रम पक्कै टुट्यो होला ” किरण हाँस्दै अगाडि बढ्यो ।

गजल- अझै पलाएन

दीपक जडित
अझै पलाएन विश्वासको बुटो मनमा ।
सपना जलेर हेर बाँकी ठुटो मनमा ।

बहाना जे सुकै होस तर खाल्डो नै पार्ने ,
झनै चलिरहेछ निठुरी कुटो मनमा ।

कति छल्नु कति ढाँटेर हिड्नु आफैंलाई ,
आश्वासन कति दि'रहनु झुटो मनमा ।

रहर कठै ! बिना जाँतो पिसिईरहयो ,
हरेक घानमा भेटिरहेँ ढुटो मनमा ।

न देख्यो कसैले मेघ न वर्षा म भित्रको ,
रुझाउँदै मनकै झरीले चु'टो मनमा ।

Story - A monkey

Following is something I got in forwarded email, perhaps most of you have already seen it. I normally refrain from publishing contents of forwarded emails, unless I find it very good and relevant. This is just for fun, so please don't take it personally.



In a poor zoo of Nepal, a lion was frustrated as he was
offered not more than 1 kg meat a day.

One day the lion thought it's prayers were answered when a US Zoo
Manager visited the zoo and requested the zoo
management to shift the lion to a US zoo.

The lion was pleased and started thinking of a central A/C
environment, a goat or two every day and a US Green Card .



On it's first day after arrival, the lion was offered a big bag,

sealed very nicely, for breakfast. It opened the bag quickly but was

shocked to see that it contained only a few bananas.



Controlling its anger, the lion thought that may be they cared too

much for him as they were worried about his stomach as

he had recently shifted from Nepal. The next day the same thing

happened.
On the third day again the
same food bag of bananas was delivered.
Now the lion was furious. It stopped the delivery boy and blasted
him, "Don't you know, I am the lion...King of the Jungle....What's
wrong with your management? What nonsense is this ? Why are you
delivering bananas to me ?"
The delivery boy politely said, "Sir, I know you are the King of the
Jungle but....do you know that you have been brought here on a
Monkey's visa!!!



Moral: Better to be a Lion in Nepal than a Monkey elsewhere!!

गजल - भेट्छु भन्दै थिइन अरे

सुमन सुधा
आबुँ खैरेनी तनहु
परदेशी
मेरो मायाले छेक्दा सुधालाइ तिम्ले भन्यौ लानी लानी
भेट्छु मलाइ भन्दै थिइन अरे किन लग्यौ तानी तानी

हजार नमर्दा छन् यहा तिम्रो छातिमा रजाइ गर्ने
दोषी मार काल दुखीलाइ किन मार्छौ जानी जानी

मनको कुरा मनमै गुनासा थिए होलान् कति
पासोलॆ घाटी थिच्दा कठै भनिन् होली पानी पानी

नियतीको नियममा पनि तिम्रो मनपरि चल्दो रैछ
के विराइ सुधाले तिम्रो पिउन दिएनौ पानी पनि

एक्लै आज मरुभुमिमा पछारिदा यति मन रुन्न
मलाइपनि लैजाउ काल किन लान्छौ छानी छानी

दौंतरी लखपतीमा खुशी

खुशीजीलाइ लखपती भएकोमा धेरै धेरै बधाइ। साथै एक लाखको ब्यनर पठाएकोमा धेरै धेरै धन्यबाद।
दौंतरी उदाएको करिब १५ महिना जती भयो। दौंतरी जती अगाडी बढ्दै छ उती सबै माझ भिजेर झन झन लोकप्रिय हुंदैछ। दौंतरी सुरु हुंदा धेरै सल्लाहहरू दिइएका थिए। त्यो मध्य एउटा थियो दौंतरीमा कती जना आउंछन त्यस्तो गन्ने केही राखे दौंतरी कत्तीको पाठक समुह पुगेको छ थाहा हुन्छ। सायद एक दुइ हप्ता पछि दौंतरीको पुछारमा काउन्टर राखिएको थियो। यो काउन्टरले १००,००० ( एक लाख छुनै आंटेको छ)। सायद आज या भोली यसले एक लाख देखाउने छ। तपाइले दौंतरी खोल्दा एक लाखबाट कती नजिक हुनुन्छ त्यो नम्बर कमेन्ट बक्समा भन्नुहोला। ठ्याक्कै एक लाख नम्बर पुग्दा खोल्न पाठक चाही दौंतरी लखपती हुनुहुनेछ। ठ्याक्कै एक लाख नम्बर पुग्ने नभेटिए त्यसको नजिक पुग्ने हुनुहुनेछ दौंतरी लखपती।

आफ्नै भावना दौतरी प्रती - २

आचार्य प्रभा, अमेरीका

हो दौतरिले मेरो भावनालाई उजागर गर्न प्रोत्शाहन गरेको छ यसैले पनि म बाँधिएका हातहरु फुकाएर कम्प्युटर अगाडि बस्न वाध्य हुन्छु। यहाँको अमुल्य समयलाई पनि सहजसँग प्रयोग गर्न। मेरो आराम भने को राती निन्द्रा लागिन्जेल सम्म मात्र हो। त्यस्पछी त आफ्नो काम,कर्तब्यको साथमा भावना बिसाउनु त छदैछ। हो म सानो देखी नै गीत,सङीत,चित्रकला,लेखन क्षेत्रलाई मन पराउने र यस्लाई सदुपयोग गर्न रुचाउने स्वाभावकी थिएँ। सबैमा अली अली कोशीश पनु थियो त र अन्तिममा आएर लेखन यात्रालाई भने निरन्तरता दिन सफल भएँ। कबिता,कथा,अन्य रचनाहरु भने २०३४ साल देखी नै प्रकाशित हुन थाल्यो। त्यही बेलादेखी नै धेरै प्रङ्सकहरुका प्रोत्साहानहरु पाउन थालेँ।
अनी त के चाहियो र ?कुनै पत्रीकामा मलाई देखेनन भने पाठकहरुका पत्रहरु लश्कर लागेर आउने गर्दथे। साँचाइ म अझै ती अबोध मेरा प्रेरक हरुलाई सम्झन वाध्य हुन्छु जस्ले गर्दा मलाई लेखन क्षेत्रमा ठुलो उर्जा मिल्न सक्यो र आज यहाँ सम्म आउन सफल छु। त्यसैको प्रतिफल स्वरूप म साङितिक् दुनियाँमा पनि रमाउन सफल भए र बिभिन्न संगीतकारहरुले गीत लेख्न उत्प्रेरित गरे र शायद मलाई लाग्छ २०५१ साल मा एकै चोटि दुइवटा गीती अल्बुम निकाल्ने महिला र पप फिल्डमा कलम चलाऊने म नै पहिलो महिला हो जस्तो लाग्छ। त्यो समयमा महिला गीत्कारहरुको संख्या न्युन थियो र ''पप गीतमा''शब्दकार महिलाको नाम सुन्न सकिएको थिएनमैले नै एकै पटक ''तिम्रो पर्खाइमा''र ''ड्रीम्स '' नामक अल्बम निकालेत्यसैको सफलता अनुरूप म ब्यवसाहिक गीतकार पनि भए। एक दिनमा २/ ३ वटा रेकोर्डिङ स्टुडियोमा मेरा गीत हरु रेकोर्डिङ हुन्थे यो ५७/५८ साल तिरको कुरा हो यसैगरी मलाई फिल्महरुमा पनि अफर आयो। मलाई अझै थाहा छ एक दिन म कहाँ ''छहारि''फिल्म को कथा लिएर संगीतकार र कथाकार आए मैले तुरुन्त त्यतिबेला नै त्यो कथाको आधारमा एौटा गीत तयार गरिदिए जुन गीत रामक्रिष्ण ढकालको स्वरमा रेकोर्डिङ भयो। जुन गीत यत्ती मार्मिक थियो कि त्यो फिल्ममा त्यो गीतको द्रीष्यमा ज्यादै मर्म थियो। यसरी मैले आफ्नो लेखनकार्यमा सफलता पाइरहेकी थिए। म ब्यवसायिक्तातिर नै ढल्किरहेकी थिए। भाग्यबस अमेरिका आउने मौका मिल्यो। तर पनि यस्तो ब्यस्त ठाउँमा म अझै आफ्नो प्रयासलाई अगाडि बडाउनेतिर नै लागिपरेकी छु यस्को श्रेय बिभिन्न ओनलाइन पत्र,पत्रीकालाई जान्छ र आज भने दौतरिलाई नै रोजेकी छु किन कि दौतरिले मलाई केहीसमय देखी साथ दिन वाध्य भैरहेको छ। म दौतरिको उमेरमा मेरो उमेर थपेर भएपनी दिर्घायुको कामना गर्दछु। अस्तु !

सानैमा सिकाइ

प्रबिण थापा

सानैमा सिकाइ दियौ नभै हुन्न आजभोलि
किसको मात्र कुरा गर्छौ त्यसले छुन्न आजभोली

यताउता सलबलाउने यो चन्चले मनलाई
खोजी राछु भोटे ताल्चा लगाइ थुन्न आजभोली

करकापमा हिजो सम्म एक गिलास बलै जान्थ्यो
सिकेको छु भट्टी छिरी पिउन टुन्न आजभोली

पालै पालो हत्या भयो दिदी भहिनी दाजु भाईको
चोट सहने बानी पर्‍यो अह रुन्न आजभोली

मिठो भाषण गर्छन् सबै कसको विश्वाश गर्ने
सार्है कठीन भयो हजुर नेता चुन्न आजभोली

बर पिपलको पातहरु ।

:-लुना

१०८ वटा गेडा रुद्राक्ष मालाको जप सिद्दिए पछी पण्डित बाजेले तुलसीकै मठ्को खोपी बाट सानो पुरानो एना झिकेर हेर्दै चन्दन टिका निधारमा लगाए । छेउमै उभिएकी पण्डितनी बज्यैलाई पनि लगाइ दिए । पण्डितनी बज्यै ले खुट्टा ढोगी दीइन, बाजेले "आयुष्मान भब !" आशीर्बाद दिए ।

कान्छा छोरा हरीशरण पिढींको खाटमाथि छाम-छाम, छुम-छुम गर्दै रेडियो मिलाउदै थिए , उनलाई पनि ललाटमा चन्दन टिका लगाइ दिए । बिहानी को पूजा कर्म सिद्दियो ।

तोरिको कून्युमाथि उल्टो पारेर राखेको मान्द्रो लाई आँगन मा फैलाए पण्डित बाजेले । “ओसीएछ शितले…, घामको तातो लागोस अनी फिजाम्ला कून्यु लाई …” पिढींमा रेडियो सुन्न बसेका छोरातिर हेर्दै पण्डित बाजेले भने ।

आँगनमै खुइलिएको बाक्लो पुरानो खाटमा बस्दै डाके पण्डित बाजेले “आ! साना, किन बस्छस चि' साँ, ह्या ताता घाम पर्‍याछन, आइज ! ”

हरीशरण एक हातले रेडियो र अर्को हातले लौरो समाउँदै ट्याक ट्याक को भरमा बा को छेउमा आएर बसे । पण्डितनी बज्यै ले एकै छिनमा तातो दुध काँसको गिलासभरी ल्याएर बाजेलाई दिइन । गिलास हातमा समाउदै पण्डित बाजेले भने “खोइ त साना लाई ? ”, पण्डितनी बज्यैले “सारोबारो गर्दैछु, ल्याइ हालेँ …” भन्दै भान्सामा गएर दूध ल्याउदै दुई गिलास मा राखेर सेलाउन थालदै थिइन, हरीशरण ले भने “आमा दिनोस मै सारोबारो गरुला ” । पण्डितनी बज्यैले “ तातो छ है साना! पोल्ला नि!” भन्दै हातमा गिलास जतनले थमाइ दिइन ।

हरीशरण जन्मदै आँखा नदेख्ने अन्धो जन्मिए । लट्ठी, बा- आमा नै उन्को सहारा भएको छ यो २४ बर्से उमेर सम्म पनि, अनी रेडियो मन बहलाउने साथी । रेडियो सुन्दा सुन्दा उन्ले संसारमा कती महादेश छन, कुन महादेश मा कती देश छ, ति देशहरुको नाम के-के छन, कुन कुन देशमा कती कती जनस्न्ख्या छ, कुन देशमा महिलाको संख्या कती - पुरुष को सन्ख्या कती छ, संसार मा कती वटा हिमाल-पहाड छन, कती उचाइका छन , तिनका नाम के-के हुन, नेपालमा कती अञ्चल छ, जिल्ला कती, नाम के- के, कहाँ कुन भुभागमा के कस्तो खेती पाती हुन्छ, के कस्ता पशुपंक्षि हुन्छन, कुन देशका राष्ट्रपती - प्रधान मन्त्रिका नाम के के हुन जस्ता सामान्य ज्ञान सम्बन्धी कुराहरु जानिसकेका थिए । उनी सुनेको भरमा खररर भन्न सक्थे । मस्तिष्क तिक्ष्ण थियो ।

उनको यही क्षमतालाई गाउँका स्कुले केटाकेटीहरु स्कुलको हाजिरी जबाफ प्रतियोगितामा प्रयोग गर्थे अर्थात सामान्य ज्ञान सम्बन्धी जानकारी लिन हरीशरणसँग सोध्न आइपुग्थे । हरीशरण पनि खुशी भएर सम्झी सम्झी बताइ दिन्थे । केटाकेटिसँग उनी पट्टकै झिँजो मान्दैनथे । केटाकेटी पनि उनलाई ' सान्दाइ ' भनेर खुब झ्यामिन्थे ।

पण्डितनी बज्यै, छोरा यसरी भुलेको देखेर सन्तोष लिन्थिन र कहिले काही आँगनमा झुम्मिएर बसेका केटाकेटिहरुलाई मेबा काटेर खान दिन्थिन , कहिले छोराको लागि बनाउँदै गरेको पुवामा पिठो थपेर धेरै बनाइ सबैलाई बाँडिदिन्थिन ।

हरीशरण लट्ठीको सहराले टेक्दै गाउँको बर पिपलको चौतारी सम्म पुग्थे, जुन चौतारी गाउँका मान्छेहरुको गफ गर्ने - छलफल गर्ने थलो थियो, घाँस-दाउराको भारी बोकेर आउनेहरुको बिश्रामको चौतारी थियो त्यो, चट्पटे दाईले चट्पटे बेचेर गुजारा गर्ने चौतारी थियो त्यो, फूल मायाकि आमाले काँक्राको चिरा बेचेर आफ्ना ५ लालाबालाहरुको पेट भर्ने थालो थियो त्यो , अनी मगर्नी साँहिलीको बादाम बेचेर आबारा दाई र बुढी आमालाई पाल्ने थालो थियो त्यो । तिजमा नारायणी नुहाएर फर्केकाहरुले नाच्ने थालो थियो त्यो बर पिपल को चौतारी । झन हरीशरण को त के कुरा ! उसको खुशी नै थियो त्यो चौतारी ।

उनी लट्ठीको सहाराले दिनको २-३ पटक त्यहाँ पुग्थे । घर देखी १०- १५ मिनेटको बाटो लट्ठीको सहाराले ट्याक ट्याक गर्दै जब जब चौतारीको नजिक पुग्थे तब तब बर पिपल का पातहरु सररर सर्सराएर स्बागत गरेको भान हुन्थ्यो हरीशरणलाई । चौतारी मा गफ गर्न बस्नेहरुले काँक्रा-बदाम, चट्पटे किन्दा हरीशरणलाई पनि दिन्थे । त्यसोत कहिले काही कोही नहुँदा (किनेर दिने मान्छे नहुँदा) चट्पटे दाइले “सानो दाई ! चट्पटे खाइलिनोस !” भन्दै दिन्थे, फूलमायाकि आमाले “सान्कान्छा ! लु’ खा शितालो काग्रा ” भन्दै काँक्रा दिन्थिन, बदाम बेच्ने साहिलिले यताउता हेर्दैँ कसैले नदेखेको मौका पारेर जिस्काउँदै “लु, खोस्ल्याउँदै खाउ है बदाम” भन्दै हातमा दिँदा चुटुक्क चिमोटेर दिन्थीन् । हरीशरणलाई साहिलीको यो चिमोट्याइ खुब मिठो लाग्थ्यो ।

हरीशरण बेला बेलामा चौतारीको हिरो हुन्थ्यो रेडियो मा सुनेको कुरा सुनाएर। झन अझ चुनाव को बखत मा त के चाहियो र ! कहाँ कुन नेताले कती भोटले जित्यो – हार्‍यो सबै खररर रेडियोले बोलेझैँ गरी भनिदिन्थ्यो । अनी सबै बाट बाह ! बाह ! को ताली पाउँथ्यो । गफ गर्नेहरुले चौतारी नजिकैको चिया पसलबाट चिया मगाएर खुवाँउथे रामशरणलाई । रामशरण साहिलीले मेरो ‘बाह ! बाह !’ सुनी कि सुनिन होली भन्दै कान ठाडो पारेर साहिलिको स्वरमा ध्यान दिन्थ्यो ।

यि दुई बिच अमूक प्रेम थियो। साइली “म तिमीलाई प्रेम गर्छु” भन्न जान्दिनथि तर बदाम दिएर मायाले चिमोट्दै प्रेम दर्शाउँथी, हरीशरण पनि आँखाले नदेख्ने भए पनि मनले देख्ने ज्ञानी थियो । त्यसैले “साहिली ! म सँग बिहे गर्छ्यौ ?” भन्न सक्दैनथ्यो, आफ्नो जिन्दगी को भार उमाथि थोपर्न चाह्दैँन थियो । यती हुँदाहुँदै पनि साहिली को चिमोट्याइ सँग उ बेहत खुशी थियो ।

कहिले काही उरेन्ठेउला छिमेकी गाउँका केटाहरुले चौतारी मा बस्दै बदाम खाने निहुँमा साइलीलाइ जिस्काउँदा हरी शरण भित्र भित्रै रिसले कामेर सुनिरहन्थ्यो । साइली मुखाले थी । त्यस्ता लाई हदै सम्मको जबाफ फर्काउँथी । हरी शरण डराउथियो त्यतीखेर, कतै तिनिहरुले नराम्रो व्यबहार त गर्ने होइन्न साहिलीलाइ भनेर । अनी मनमनै सोच्थ्यो ' बरु एउटा गतिलो मान्छे सँग पोइल गए हुन्थियो साहिली ' । आँफैले माया गरेको साहिलीलाई यती सम्म सोच्न बिबश थियो उ । आफू अन्धो भएको महशुस गरेर यतिखेर बेस्मरी दुख्थ्यो उ । अनी भगवान सँग असाध्यै चित्त दुखाएर मन मनै भन्थ्यो “हे भगवान ! मेरो के दोष थियो जन्मदै अन्धो बनायौ ?? ” चित्त दुखेको अर्को मनले भन्थ्यो “छैनन् भगवान!”

पण्डित दम्पतीलाई कान्छा छोराको भबिष्यप्रती असाध्यै चिन्ता थियो ।'हुने हार दैब नटार' मन बुझाएर बस्नु बाहेक अहिले सम्मलाई अरु कुनै उपाय थिएन उनिहरुसँग ।

पण्डित दम्पती का जेठा छोरा को नाम रामशरण थियो । रामशरण सानै देखी पढ्न मा तेज थिए । पण्डित दम्पतिले आफ्नो बुताले भ्याएसम्म खर्च गरेर रामशरणको पढाई मा लगानी गरेका थिए । उनी अमेरिकामा थिए । अमेरिका पठाउन पनि भाग्य ले साथ दिएको थियो । एका तिर उत्कृष्ट पारीणाम त थियो नै अर्को तिर काठमाण्डौमा सरकारी उच्च ओहदा मा आफ्ना चिनेका मान्छे थिए पण्डित बाजेको । उनैबाट छात्रबृत्ती सुबिधा मा अमेरिका पढ्न पठाएका थिए रामशरण लाई ।

माटो बिज्ञान मा पि .एच् .डि . गरे रामशरणले । तत्पश्चात अमेरिकि सरकारले दिने सुबिधा अनुसार उनी २ बर्षको लागि अमेरिकामा नै जागीरे भएका थिए । २ बर्ष पछी नेपाल फर्किने योजना थियो रामशरणको । यही जागिर अबधिमा उनी थोरै समय मिलाएर नेपाल आएका थिए, बा-आमा, भाई गाउले सबै लाई भेट्न् ।

पण्डित बाजेको घरमा खुशी छाएको थियो रामशरण आउने दिन ताका । २ तले काठ- ढुङ्गा - माटोले बनेको घरका झ्यालहरु हरिया रङ्गका थिए । माटो का भित्ताहरु रातो र सेतो माटोले पोतिएको थियो । गाउले छिमेकी आईमाईहरुले पण्डितनी बज्यैलाई घर पोत्न सघाएका थिए । घर शुन्दर चहकिलो देखिएको थियो । बारीमा मेबा, कागती, आप, अंबा, काफल, केराका बोट बुट्यान थिए । आँगनमा तुलसिको मोठ , नजिकै बाह्रमासे फूल्ने घन्टी फूल ढक्मक्कै रातै भएर फूलेको थियो, आँगनको डिलभरी बाबरी र चमेली का फूलहरु सेताम्मे फूलेको थियो । धेरै बर्ष पछि पण्डित बाजेको घरमा आएको यो खुशीको बातावरणमा आज पण्डित बाजेले यि सम्पूर्ण सौन्दर्यको स्वाद पाएका थिए । उनको मन कविमय भएको थियो । उनी खुशीले गुनगुनाउन लागे:-

" न धुलो न धुवाँ, न हतार न चटार

शान्त थपक्क गमक्क गमक्क

रातो माटो हरियो झ्याल सुन्दर यो चमक  

कसरी न गुनगुनाउ ! देखी यो सौन्दर्य झमक !

बोट बुट्यान झुम्म झुम्म हरित हर्ष

खुशी बनी झर्छन यहाँ बादल बर्षा

झ्याङिएर मात्तिएर फक्रिन्छे तरु लता

मोहित हुनेछ राम शरण देखेर यो सुन्दरता

°°°°°                  °°°°°

अहा! फूल वरिपरि सुमधुर चमेली

टाढा सन्सनाउँछे बग्दै नारायणी शुसेली

रात उज्यालो मुस्कुराउँदा शितल जुनेली

हास्छे यहाँ मसक्क मस्की बिहानी उजेली ……

पण्डित परिवारको यो खुशी गाउलेहरुलाई पनि लागेको थियो । गाउलेहरुले पनि स्बागत गरे । सबै खुशीले फूलेल भए । रामशरण आए । उन्ले भाईलाई छत्रे टोपी र हातैले छोएर समय थाहा पाउन सकिने घडी ल्याइ दिएका थिए । आफूले अमेरिकामा भाईको लागि सक्दो बुझ्दै गरेको पनि बताए । पण्डितनी बज्यै भगवान भरोसामा थिईन । सधैं मंगल चौथीको ब्रत लिन्थिन । मन मनै ' ठुला अम्रिका मा छ , त्याँ त बडे बडे जान्ने डाग्डर हुन्छ्न रे, कुनै दिन हाम्रा सानाको पनि दिन आउँला कि ! ठुलाले केही त गर्ला ! ' आमाको मन सधैं आशाबदी हुन्थ्यो । भाकल पनि गरेकी थिन उन्ले । आँफैले कातेको धागोले लाख बत्ती बालेर भगवान लाई खुशी बनाउन दत्त चित्त परेर लागेकी थिन उनी । त्यसैले फुर्सद भो कि कपास र चोखो खरानी समाइ हाल्थिन ।

राम शरण अमेरिका फर्कने फर्कने बेला भएको थियो । एक दिन साँझ पण्डितनी बज्यैले धागो कात्दै रामशरण लाई भनिन “ठुला ! बे गर बाबु !, म त डाँडा माथिको घाम हुन लागि सकेँ, बुहारी को मुख देख्न पाए, बुहारी ले चुलो चौका धानिदिए कती सुख ले मर्दी हुँ म् ! ”

“आमा ! अब एकै बर्ष त बाँकी छ, उताबाट फर्केपछी गरुँला, अहिले फुर्सद पनि छैन , फेरी जिन्दगी बिताउने कुरा हो, हातार गरेर पनि भएन नि आमा” रामशरणले भने ।

पण्डितनी बज्यैले भनिन “ल है बाबु ! अर्को साल त बुहारीको मुख देख्न पाम्ला नै मैले ? '

छोराले आज्ञाकरी बालक ले झै टाउको हल्लाए स्विकृतिमा । छेउमै बसेर आमा छोराको गन्थन सुनिरहेका पण्डित बाजेको अनुहार सूर्यदोयको उज्यालोझैँ धपक्क भो ।

पण्डित बाजेले ४ बिगाहा बन्धकिमा राखेको जग्गा पनि निखानेका थिए छोराको आगमन संगै । अमेरिका फर्कने बेलामा छोराले बा-आमा बुढाबुढी भाईसकेकाले अब खेतिपतिमा जोतिनु भन्दा बरु ४ बिगाहा जग्गा भरीनै रुख-बिरुबा लागाइदिनु मान्छे राखेर, म फर्के पछी बागबानी केन्द्र खोल्छु गाउलेहरुसँग मिलेर अरु जग्गा पनि जोडेर , भने ।

रामशरणको सपना थियो गाउँमै बागबानी केन्द्र खोलेर आफूले हासिल गरेको ज्ञान मार्फत गाउँ घरका किसानहरुलाई सक्दो सहयोग गर्ने र कृषि तथा पशु बिज्ञान अध्ययन संस्थान का बिद्यार्थीहरुलाई पनि भोलिको लागि आँफै नमुना बनेर प्रस्तुत गर्ने ।

कुन माटोमा कस्तो खेती कसरी गर्नु पर्छ देखी लिएर पशु पंक्षि सम्बन्धी पनि यथेस्ट ज्ञान हासिल गरेका थिए उन्ले । आफ्नो यस योग्यता-प्रतिभालाई नेपाली माटोमा खर्च गर्न चाहन्थे रामशरण ।

१ बर्षमा अमेरिकाबाट फर्किए पछी आफ्नो सपना पुरा गर्ने बचन दिएर उ आमा, बा, भाई, गाउले सँग बिदाबरी भएर हिड्यो । अमेरिका फर्कने बेलामा काठमाण्डौ हुँदै फर्कनु पर्ने थियो । जसै काठमाण्डौ आए उनलाई कृपा गरेर अमेरिका पठाउन सहयोग गर्ने परिवार ले आफ्नै भान्जी शितलसँग विवाह को प्रस्ताब राखे । रामशरणले टार्न सकेनन । काठमाण्डौबाट अचानक खबर आयो पण्डितबाजेलाई । अहिले नै बिहा गर्ने थाहा पाएर बुढा बुढी बाल्ल परे ।

गाउँघर कै कन्या रोजेर धुम धाम ले विवाह गराउँला भन्ने सपना काठमाण्डौको बबरमहल को क्षणिक कागजमा टुङिने भो । पण्डित बाजे खिन्न भए , बज्यै खङ्रङ भाईन । पण्डित बाजेले मनको पिर लाई अनुहारमा आउन नदि सम्झाउँदै भने “हेर बुढी ! पढे लेखेको छोराले पढे लेखेकी बुहारी रोज्यो, अब आफूसँगै लान्छ रे, उता बसुन्जेल सगै बस्न, उस्को खुशीमा हामी खुशी हुनु पर्छ ' । पण्डितनी बज्यैले भनिन “यतिका थोरै दि 'ना कसरी भ्याम्ला त सरदाम जुटाउन !” पण्डित बाजेले भने “ हामी आसिक दिन मात्रै जाने हो काठमाण्डौ, सबै उतैकाले बन्दोबस्त गरी सके रे !, कोर्ट म्यरिजमा त सरदाम के चाहियो र ! ”

पण्डितनी बज्यैले भनिन , “ कोट मारिज भन्या कोट ला' र गर्ने हो हजुर ?”, “अदालत जस्तो ठाउँ मा गर्ने बे लाई त्यस्तो भन्छन” बुढाले भने ।

“ ए …… !” बुढी झन गलिन् । “ यत्रा घर आँगन हुना हुनै चोर- पुलिसका ठाममा बे ! …… ” पण्डितनी बज्यैले आशु खसालिन ।

विवाह सिद्धियो । रामशरण - शितल अमेरिका गए ।

बर्ष बित्यो, २ बर्ष बित्यो, ३ बर्ष बित्यो, ४ बर्ष लाग्यो छोरा बुहारी आएनन् । यसै बिचमा जुम्ल्यहा नाती नातिना जन्मेको खबर आयो । अहिले उनिहरुले उतै बैक बाट ऋण झिकेर घर पनि किनेछन । ' छोरो उतै फस्यो' पण्डित बाजे ले बुझे ।

बेला बेलामा छोराले पैसा त पठाए, तर त्यो पैसाले पण्डित परिवारमा खुशी ल्याउन सकेन, न्यास्रो मेट्न सकेन । झन जुम्ल्याहा नाती नातिनाको मुख देख्न नपाउदाको पिर आफ्नै ठाउँ मा थियो ।

छोराको सपना ' बागबानी फार्म ' बनाउने बगैचा पनि झाडिले भरिँदै गएको थियो । जङल भएको बगैचा हेर्दै बुढा झोक्राउँथे । बज्यै को पिरको सिमाना थिएन । आशु नझारेको दिन हुँदैनथ्यो ।

एउटा छोरा आँखा नदेख्ने अन्धो, अर्को बुढेश कालको सहारा अमेरिकामै नै बस्ने छनक बुझेर पण्डित बाजे भित्र भित्रै गल्दै गएका थिए ।

दिन नजिक आईपुगेको महशुस गरे पण्डित बाजेले । एक दिन एकान्त मा छोरा हरीशरण लाई बोलाएर भने “कान्छा ! साना ! अहिले सम्म त तेरो दाह्री, कपाल मैले नै खौरिएँ, लङौटी मैले फेर्ने काम मैले गरे बाबु, अब मेरा शेखा पछी तलाई हेर्ने बुढी आमा मात्रै हुन्छिन, म त थल्ली सकेँ बाबु , मेरो सेखा पछी नारायणी नदी नजिक छ, हाम फालेस, उतै भेटौँला बाबु - छोरा ” । हरीशरणले कुरा बुझ्यो । बुढी आमाको बोझ नबनिदे भन्न खोजेका थिए बा ले ।

नभन्दै केही दिन पछी पण्डित बाजेले प्राण त्यागे । १३ दिने किर्या सिद्दिए को भोली पल्ट् १४ औं दिनको दिन गाउँ बाट हरी शरण हराए । गाउँ ले हरुले जहाँ तही खोजे भेट्टाएनन् । बर पिपलका पातहरु ले हाबामा सररर दु:ख प्रकट गरे । साइलिले कसैले नदेख्ने गरी आशुको थोपा झारी ।

:-लुना

बेल्जियममा नेपालीहरुको व्यापार बढ्दो गतिमा

Purushottam Subedi

बिगत केही बर्ष यता बेल्जियममा नेपालीहरुको बसाइको स्थाइत्व संगसंगै पेसा-ब्यवसायको पनि उत्तिकै बृद्धी भयको छ । बेल्जियममा नेपालीहरु द्रुत गतिमा आफ्नो ब्यवसायलाई बृद्धी गर्न तथा नयाँ ठाउमा नयाँ नयाँ ब्यवसाय खोल्न अग्र पङ्तीमा देखिएका छन । ठुला ठुला रेस्टोरेन्ट-पिज्जा रेस्टोरन्ट - खुद्रा पसल देखी लियर साइबर क्याफे सम्मका ब्यवसायलाई अब नेपालीहरुले आफ्नो सक्दो बिवेक प्रयोग गरेर संचालनमा ल्यायका छन ।

गत २० जनवरीमा बेल्जियमकै सेन्ट्रल मानिने बेर्तेम सिटीमा तीन नेपालीहरुको संयुक्त लगानिमा एउटा स्तरिय पिज्जा रेस्टोरेन्टको सुरुवात भएको छ । बासुदेब खड्का, महेन्द्र बिक्रम भट्टराई, बिजय भट्टराई को सकृयतामा सुरु गरिएको उक्त पिज्जा रेस्टोरन्ट पहिलो भने हैन । बेल्जियम लुभेन सहरमा बस्ने यि तीन नेपाली हस्तीहरुले बेल्जियमकै कोर्तेनबर्ग मा पहिलो ब्यवसाय पनि संचालन गर्दै आइरहेका छन । हाल आएर फेरी तिनै जनाको संयुक्त लगानिमा एक स्टेन्डर्ड पिज्जा रेस्टोरन्ट को यही २० जनवरिमा स्थानिय नगर पालिका प्रमुख अल्बर्ट मेस द्वारा रिबन काटेर साझ ६ बजे पिज्जा रेस्टोरन्टको उदघाटन गर्नु भयो भने नेपाली दुतावासको तर्फ बाट दुर्गा भण्डारीले दीप ज्वलन गरी उदघाटन प्रकृया पुरा गर्नु भयो ।

नेपाली नागरिक र बेल्जिग नागरिक गरी झन्डै सयौंको संख्यामा उपस्थितीमा सुरु गरिएको पिज्जा रेस्टोरेन्ट निकै स्तरिय देखिन्छ । ३८ फर्निचर ले सज्जित उक्त पिज्जा रेस्टोरन्टको नाम भने ‘द पिज्जा क्लव स्क्वायर’ रहेको छ । उपस्थित प्रमुख अतिथी लगायत अन्य सबै अतिथी हरुले आफ्नो स्थानमा बसेर भोजन ग्रहण गरेका थिय ।

गजल - भरियो सिउंदो तिम्रो

भरियो सिउंदो तिम्रो जब,बेहोश भै म लडदै थिएँ
तिमी छल्कियौ आँखाभरी म छाती भित्रै डडदै थिएँ

थरथराएको हातले फुटेको मुटु निम्तामा दियौ
आँसुले रुझेका रछन थोपा थोपा म पडदै थिएँ

तिम्रो बाटो नदुखोस् कहिले शुभ कामना भन्नै पर्‍यो
एक्लो बाँच्नुमा दुखेको हाँसो तिमी सामु जडदै थिएँ

बारामाला तिम्रो हातमा मेरो गलामा भार थियो
तिमी चड्यौ डोली म जिउँदै चितामा चडदै थिएँ

गाँठो मुटुमा हाँसो ओठमा कस्तो समायोजन त्यो
बाहिर सग्लो देखिए पनि भित्र भित्रै सडदै थिएँ

तिम्रो सपथ सहि सत्य होस्

आचार्य प्रभा, अमेरीका

आज तिमी आत्मा साक्षी राख्दै
सपथ खाइरहेछौ ,
मेरो,उस्को अनी सबैको मनले इश्वरसँग
प्रार्थना गरिरहेछ ।
हे!इश्वर ...
यो सपथ सत्य,सांचो र साक्षात होस्
समानता,समानुपातिकता र एकताको
प्रतिक होस् ,
सद्भभावना र सदबिवेक को जित होस् ।
नयाँ इेतिहास कोर्छु भनेर
धेरै आए,गए ,
उज्यालो किरण छर्छु भनेर
धेरै उदाए,अस्ताए
त र ---अफ्सोच !
सबै इेतिहास पुरानै दोहोरिए
सबैका अधरमा अन्धकार नै छाए
त्यसैले ओबामा ...
तिम्रो सपथ अन्तरात्माभित्रको
स्वछ बोली हुनु पर्छ ।
तिमी जात,अजात छुवाछुतको
बिरोधी बन्नु पर्छ ,
तिमीले कालो रङको अनुयायी
भएर होइन ,
त्यस्तै सेतो रङको बिरोधी पनि
बनेर होइन
बरु ---सबै रङको मिश्रणको
मीठो अनी ज्वलन्त उदाहरण
बन्नु पर्छ ।
तिमी एउटा देशको मात्र होइन
धर्तीको नै मेरुदन्ड हुनुपर्छ
आउने पिढीहरुको
उत्साह र उमङ बन्नु पर्छ ।

(ओबामाको सपथ पश्चात तुरुन्त श्रीजित कबिता

टाइम पास, केहि बकबास

धेरै दिन पछि फेरि यताउताबाट टिपेका जोकहरु जस्ताको तस्तै यस पोष्टमा राखेको छु ।

डियर सन्ताजीका करामतहरु

इन्जिनियर सन्ता

संता जी एंजीनियरिंग का इंटरव्यू देने पहुंचे।
इंटरव्युअर ने पूछा : इलेक्ट्रिक मोटर कैसे काम करती है ?
संता : धुरररर....धुरररर....धुररररर...
इंटरव्युअर : क्या कर रहे हो ? रुक जाओ !
संता : धुरररर...धुप..धुप..धुप।

साइन्टिस्ट सन्ता
अमेरिका में नासा का रॉकिट फेल हो गया। सब लोगों ने बहुत कोशिश की , पर रॉकिट नहीं उड़ा। आखिरकार भारत के साइंटिस्ट संता बोले : रॉकिट को थोड़ा झुकाओ अब हिलाओ। हां , अब उड़ा दो। कमाल हो गया , रॉकिट उड़ गया।

सारे लोग बोले : अरे संता जी , यह कौन सा फॉर्म्युला है ?
संता : फॉर्म्युला , वॉर्म्युला कुछ नहीं, हमारे इन्डिया मे स्कूटर ऐसे ही स्टार्ट होता है।

"सरिफ" सन्ता
संता : घर का सारा कीमती सामान छुपा के रख दो , मेरे दोस्त आ रहे हैं।
संता की बीवी : क्यों , आपके दोस्त चुरा लेंगे ?
संता : नहीं , पहचान लेंगे।

संता "द फ्लर्ट"
संता अपनी गर्लफ्रेंड को किस करता है।
गर्लफ्रेंड : शादी से पहले यह सब नहीं।
संता : अरे चिंता मत करो मैं शादीशुदा हूं।

जवान पुत्र
बापः तुम इस बार भी फेल हो गए। सामने सोनिया को देखो, उसने टॉप किया है , कुछ तो शर्म करो।
बेटा : पापा , सारा टाइम उसे ही तो देखता रहा , तभी तो फेल हो गया।

यस्तो पनि हुंदोरैछ !

अपराधीलाई दिइने सुविधाले झन अपराध गर्न प्रोत्साहन गरेको घटना यो मात्रै नभएर जापानको पनि सुनेको थिएं जहा डिपोर्टेशन रोक्न एकजना नेपालीले पुलिसलाई मुक्का प्रहार गरेर जेल जाने मौका रोजेका थिए । यस्तै घटना बेलायतमा पनि भएको छ, जहां खान, बस्न र अंग्रेजी सिक्न पाउने आशामा एक रोमानियन आप्रवासीले बेलायति युवतीलाई हातपात तथा बलात्कार गरेका छन ।

विस्तृत टेलिग्राफबाट लिइएको यो समाचारमा:

A Romanian vagrant raped and robbed a young woman in an underpass so he could be sent to prison and learn English, a court has heard.

Ali Majlat, 35, had been released from jail in his native country months before travelling to Britain and sleeping rough. He punched, kicked and dragged his 21 year old victim to the ground as she wait for a train at Wakefield Kirkgate Station, West Yorkshire.

She managed to run off but he caught her and raped her before making off with her mobile phone, purse and bracelet last October.

Majlat told a prison psychiatrist he committed the offences because he wanted to go to prison where he would be fed, housed and taught English.

He feld to London after the attack in Wakefield where he had been to visit his brother in the city's maximum security prison.

Majlat, who was arrested days later after a nationwide appeal by British Transport Police, admitted rape and robbery when he appeared at Leeds Crown Court.

गजल : धेरै भयो

प्रबिण थापा
धादिङ

धेरै भयो मायालुको,चिठी आएन
मनको सुख दु:ख साट्ने,मिती आएन

फर्की चाडै आउछु भन्थे,अगालोमा बाध्न
वाध्यताले फेरी भेट्ने,स्थिती आएन

बद्लेक छन पलभरमा,धेरै कुरा यहाँ
तिम्रो माया बदल्ने,निती आएन

देखेको छु भिडहरु, प्रेमको नाटक गर्ने
ममा भने किन यस्तो, रिती आएन

अन्तै डेरा खोजेर,बसाइ स-यौ कि त?
मेरो दिलमा बास बस्न,अतिथी आएन

स्वागत छ नव बिहानिलाई

आचार्य प्रभा, अमेरीका

बिक्षिप्त मनका धमिला सोचाइहरु पखाल्दै
नव पालुवारूपी पाइलाहरु अघी बढाउँ
बिगतका बिझाइहरुका खोटहरुलाई
नव बर्षको उत्साही मल्हमले
शितल गराउँ।
अनिष्ट बिचार अनी रिस र द्वेशहरुलाई
हर्ष र खुशी अनी नव उमङका आँशुहरुले
बगाउने प्रयास गरौं।
बिगत,बिगत भयो
नव आगमनको पललाई सिगार्न
मनको फूलबारिमा जाहिजुही फूलाउँ
बिषादिका खोटहरुलाई
मिठासरूपी मुस्कानका छिटाहरुले
स्वागत गरौं ।
पूराना समयका तीता बचन र पीडालाई
नव बर्षको सम्बेदनशिल भावनाले छोपीदिउ
समग्रमा ---नव बर्षलाई स्वागत गरौ
तीता सम्झनाका प्रहरहरुलाई
नव बिहानिमा अनुवाद गरौ।

नेपाल, नेता र मार्टिन लुथर

गोकुल ढकाल
उमा सिंहको हत्या अनी ईन्द्र लोहनिको असामयिक निधनले आँखाहरु ओभाउन नपाउदै काठमाण्डौको फोहोरले सबैको नाकमा ढुसी लाग्न थालेको छ । नेताहरु त पजेरोमा हुइकिन्छन, साहु महाजनहरु कारमा सवार त राजा महाराजाहरु दरवारमा । फोहोर गन्हाउने त सडकमा लडेका बेसहरा खाते बालकहरु र जिबिकोपार्जनको लागि रात दिन खट्ने हाम्रा दाजुभाइ-दिदी बहिनिहरुलाई न हो । राजा महाराजाका नाम फेर्न मात्रै ब्यस्त छन, हामीले चुनेर पठाएका "गणतान्त्रिक राजाहरु" । गोर्खाली बिरताको ईतिहास मेट्न शायदै कस्सैले सक्ला तर एकिकरणका मालिकको नाम फेरियो ।

गणतन्त्रको कसम खाएर छातीमा हात राखी भन्नु सक्छौ हामी कि पृथ्वीनारायणको नेपालमा कुनै योगदान थिएन ? यसरी परिबर्तन हुँदै छ नेपाल, नयाँ नेपालको बाटोतिर । प्रचन्डलाई दुई लाख मुल्य पर्ने पलङ फेर्न मन लाग्यो । एकाएक त्यो फेरियो । आज त्रिभुबन विश्वबिद्धालय बन्द छ । त्यसको चापी फेरिएन न त पुस्तकालयमा कुनै पुस्तक फेरियो । महाजनहरुका इच्छा केहीबेरमै परिवर्तन हुन्छ तर काठमाडौंलिहरुले सित्तैमा पाइने स्वच्छ सास पेर्ने सपना कहिले फेरिए होला ?, कर नतिर्ने ब्यापारीहरुका बिज्ञापनका होर्डिङ बोर्डहरु दिनदिनै फेरिन्छन तर सरकार तिनिहरुसँग कर खिचेर फोहोर थन्काउने भाडोहरु किन किन्न सक्दैन ? . हामीले तिरेका करबाट सुनहरु भित्रिन्छन, नेताहरुको लागि । हाम्रा भुँडीमा माड लाग्दैनन नेताहरुलाई बनारसबाट निर्यात गरिएको रसबरी खानु पर्छ । यसरी नेपाली जनताका चाहहरु दिनानुदिन तुशारापात हुँदैछन त नेताका नातेदार्हरुलाई सधैं दशै । महाकाली प्वाल परेको छ त्यसैले देशले लोड्सेडिङमा दिन गुजार्नु परेको छ । मेलम्ची पनि भारततिरै फर्किएर बगेको छ त्यसैले काठमाडौं प्यासमै रमाउनु परेको छ । सगरमाथाको उचाइ घटेको छ अनी बुद्द भारतमै जन्मेका छन त्यसैले हाम्रा ईतिहासअहरु धुजा धुजा भएका छन । नेपालको खाता पाता साउथ ब्लकको दराजमा थन्किएको छ । त्यही हिसाब किताब पल्टाउदै भारतीयहरुले दिने निर्देशनले देशका नेताहरु चलेका छन भने बिकासको आशामा रहेका हाम्रा मनहरुमा हुस्सु लागेर गलेको छ ।

राणाहरुले चुस्न मात्र थालेका थिए आमालाई । पन्चेहरुले आन्द्रा-आन्द्रा लुछे । त्यसपछिका शाहहरुले फोक्सो सम्म लुछ्न सके भने बर्तमानका श्रीहरुले मुटु पनि लुछेर भ्याइसके । अब त बाँकी के नै पो छ र लुछ्नलाई ? हाम्रा हजुरबाहरुले तीन तीन चोटि प्रतिनिधि बनाएर पठाए, आमालाई लुछ्न बाट जोगाउन । तिनिहरु पनि त्यस्तै रहेछन । बानी लागेकाहरुलाई कसरी छुटाउन सकिदो रहेछ र ? फेरी महासङ्राम पछीको खेलबाट हामीहरुले नयाँ जबानहरु पठायौ - आमाको घर, संसदमा । कतिका त हामीले जमानत पनि जफत गर्यौ । तर तिनका बाउ र मामाहरुले तिनलाई लुछ्ने नियुक्ती दिलाए । तिनै जमानत जफतिहरुकै बोलवाला छ अहिले नेपालमा ।

क्सैको जिन्दगीको कुनै ठेगान छैन, न त कसैको भरोसा । सत्ताको लागि दाजु काटिएको मुलुकमा कसको भरोसा ?, भत्ताको लागी श्रीमतिहरु बेचिने मुलुकमा कसको विश्वाश ?, निती कहिल्यै प्रधान भएन मुलुकमा । नेताका बोलिहरु संबिधानका धाराहरु ठहरिए । कसैले राम्रो कुरो बोलेको नपच्ने, भोलिपल्टै देश कब्जा गर्ने धम्की सुनिन पाइने । राज्यको लागि सुरक्षा दिने सेनाको टकरावको लागि अरु पनि सेना ?, सबै जातिका आफ्ना आफ्ना सेना ? जहाँ कसैको सुरक्षा छैन त्यहा सेनै सेना । अचम्म छ, खेतमा पानी लगाउन गएको भाई फर्केने कुनै भरोसा छैन । साल काट्न बन गएकी बहिनी बलत्कार हुने घटना सामान्य भैसके । तर नेपालमा जसले राजनीति गरे, उनिहरु मात्रै सुरक्षीत छन । तिनका भाई क्याप्टेन, बहिनी हाकिम, श्रीमती सभासद, सालो महाप्रबन्धक अनी साली राजदुत । कपुरी क नजान्ने साँहिलाहरु निती निर्माता । जङल ताकाका सहयोगिहरु सबै रेडियो नेपाल र टेलिभिजनका कर्मचारी । यसरी नै चलाएका छन, श्रीहरुले नयाँ नेपाल । हामीहरु तथास्तु भन्दा अरु केही भन्न सक्ने वाला छैनौ । फेरी भोली गिडिएला भन्ने डर ।

आज जनवरी १९ । मार्टिन लुथरलाई सम्झने दिन । यतिबेला विश्व नतमतस्क छ, समानताको लडेको उनको लडाईं सम्झदै । पि. एच.
डि. को प्रमाण पत्रलाई दराजमा थन्काएर सत्यको राजनीति गरे उनले । उनको बारेमा स्वस्थानी जस्ता धेरै पवित्र लेखानहरु पढ्न सक्छौ हामीले, किनकी दुई हरफमा उनका बलिदानहरु यहाँ उल्लेख गरेर सकिदैन । हामी मात्र यती भन्न सक्छौ कि जनताको मुक्तिको लडाईं लडे उनले । रेलमा काली केटीलाई गोराले गरेको दुर्व्यबहार देखेर मुक्तिको बिगुल फुके उनले । तर तीन करोड हामी नेपाली बेचिएको नाटक टुलुटुलु हेरिरहेका छन, मुक्ती भनाउदो लडाईं लडेको धमास लगाउने - हाम्रा प्रचन्डहरु । कसैको गोलिले जिन्दगी हावामा उडाएपनी मार्टीन लुथरको मुक्तिको लडाईंको सास फेर्छन अमेरिकिहरु । सत्य, समानता र निस्वार्थ उनका निती थिए, उनी लडे सफल भए । उनी मारिए, मरे तर पनि बाचेका छन । यि नेताहरुले हामीलाई लोप्राएपनी हाम्रा सन्ततिहरुले मुक्तिको स्वच्छ सास फेर्न सकुन । काठमाडौं नगनाओस । जय डा. लुथर ! जय मुक्ती !! जय नेपाल !!!

नेताजीको शब्दकोष !

नगएको हप्ता नेपालको कुनै अज्ञात स्थानमा देसका सबै दलहरुका उच्चस्तरीय नेताहरुको गोप्य रुपमा यौटा सामुहिक भेला भएको जानकारी प्राप्त भयो। संचारजगत र पत्रकारहरुलाई समेत थाहा नदिई गरीएको सो भेलाको खवर, भेला समाप्त हुनलाग्दा मात्रै पाए पनि आफ्ना बेरोजगार जासुसहरुलाई यो ठरकी दादाले तुरुन्तै सभास्थलमा जाँचबुझ गर्न पठाएको थियो । एउटा दलभित्र नै एक-अर्कासंग मिल्न नसकेर भना-भन र लाता-लात हुने हाम्रा नेताहरुको यो बुझीनस्कनुको एकताबद्द भेलाले पहिला त आश्‍चर्यचकित नै बनायो । पछि आफ्ना जासुसहरुको रिपोर्ट आउनथाले पछि भने सब खुलस्त भए।

सभा सक्केर निस्कदैं गर्दा सबै सहभागीको हातमा यौटा डायरी वा किताबजस्तो रहमयश्य दस्ताबेज देखीन्थ्यो रे । ति दस्ताबेज बोक्ने मध्य एकजनाले भने आफुले लेखपढ गर्न पनि नजानेको बताउँदै नाम उल्लेख नगरि बामदेवले बन्द नगरेको मदिरालयमा एक रातको खर्च गरिदिने भए सो दस्ताबेज दिने शर्त राखेछन । मेरा जासुसले तुरुन्तै त्यो शर्त विना शर्त स्विकार गरी सो दस्ताबेज हात पारे। बास्तबमा त्यो दस्ताबेज डायरी वा किताब केहि नभई यौटा सामुहिक सम्झ्यौता पत्र रहेछ । प्रस्तुत छ सो दस्ताबेज, जस्ताको त्यस्तै:

विषय प्रबेष:
हामि राजनैतीक दल र नेताहरुले समय समयमा वक्तव्य, टिका टिप्पणी गर्दा प्रयोग हुने शब्द र भाषा सिधा सिधा र खरो हुने गरेको सबैलालाई बिधितै छ। त्यसमा पनि सन्चारकर्मी र पत्रकारहरुले बोल्यो कि टिपि हाल्ने र भन्यो कि छापि हाल्ने गर्दा आजकल हामिलाई ‘व्यक्तिगत भनाई थियो’ वा ‘मैले त्यसो भनेकै हैन’ भनेर पनि धर नपाउने भएकोले हामिले बोल्ने शब्द र वाक्यको गोप्य र कुट अर्थ हामिहरुले मात्रै बुझ्ने गरि राख्नु जरुरी भैसकेको छ । त्यसैले अब देखी हामिहरु सबैले सार्बजनिक वक्तव्य दिंदा र टिका-टीप्पणि गर्दा निम्न बमोजिमको शब्द र वाक्यांसलाई निम्न अर्थमा लिने निर्णय गरेका छौं :

शब्द् / वाक्यांश	अर्थ
विपक्षी दलसंग हाम्रो सम्बन्ध सुमधुर छ।	बाद-बिबाद भए पनि हातै हालाहालको स्थिति भने छैन।
सानातिना समस्याको बारेमा वार्ता जारी छ ।	बिबाद टुप्पोमा पुगीसक्यो र कुनै पनि बेलामा घम्साघम्सी हुन सक्ने छ।
सौहार्दपुर्ण वातावरणमा वार्ता भयो ।	वार्तामा बसेका व्यक्तिहरु बिच तथानाम मात्रै भयो हात चलेन।
वार्तामा केहि झीना मसिना कुरा मात्रै अडकेको छ ।	अब कुराकानी अगाडी नबढने टुंगो लागीसक्यो ।
हामिलाई सरकारमा जान कुनै लालच छैन ।	भित्र भित्रै भरमग्दुर प्रयत्न जारी छ ।
यो सरकार एकदम मजबूत छ ।	कुर्सीको खुट्टा हल्लन थालिसक्यो ।
सरकार कुनै हालतमा गिर्दैन ।	विपक्षीसंग लेन देनको कुराकानी हुँदैछ ।
सरकार कमजोर पार्ने खेल हुँदैंछ ।	अब विदेशी महामहिमले पनि संकेत गरि सके ।
हामि सरकारमा नबसे पनि जनसेवा गर्न सक्छौं ।	हाई कमाण्डले आदेश दिई सक्यो कुनै पनि बेलामा सरकार गिर्न सक्छ
हामी कुनै पनि हालतमा आदर्शसंग सम्झ्यौता गर्दैनौं ।	भाऊ अझै मिलेको छैन।
यो सरकार नालायक छ ।	हामिले भन्दा राम्रो काम गर्‍यो भने त बर्बाद हुन्छ !
हाम्रो दल यो सरकारमा जाँदैन ।	सकेसम्म घुर्क्याएरै मुख्य मुख्य मन्त्रालय लिन्छौं
हामी सरकार गिराउने खेलमा लाग्दैनौं ।	तयारी पुरा छ, केवल ईश्‍युको खोजी हुँदैछ ।
यो सरकार आफैं ढल्छ ।	जत्ति तर्साए पनि छाड्दैन बा !
म प्रजातन्त्रकोलागी लडीरहेन छु ।	कुर्शी नपाएसम्म चुप लाग्दिन ।
फलानो योजनामा घोटाला भएको प्रमाण हामिसंग छ ।	छिट्टै हाम्रो पनि भाग देउ नत्र ……।
शान्ति स्थिति सुदृण छ ।	भोली के हुन्छ ठेगान छैन।
अस्ति भएको हिंसात्मक घटनामा हाम्रो संलग्नता छैन	जसले जे भने पनि ढाँट्या ढाँट्यै गर्छौं ।
यो अपराधको न्यायिक जाँचबुझ हुन्छ ।	अपराधिलाई बोर्डर काट्न त दिनुस ।
हाम्रो दलमा कुनै पनि आन्तरीक समस्या छैन ।	पार्टी फुटन तयार छ ।
हामी आफ्नो आस्थामा दृड छौं ।	हाम्रो कुनै पनि अडान छैन ।
देशमा हामी मात्रै अग्रगामी छौं ।	साँच्चै यो “अग्रगामी” भनेको के हो हँ ?

हुन त अझै अरुपनि निकै शब्द-अर्थहरु थीए रे तर नशामा उन्मत्त भएका ति नेताले आर्को शनिवार नगरकोटमा लगेर जाँड पार्टि दिएपछि मात्रै बाँकी कागजात दिन्छु भनेर धोका दिएकाले आजलाई यत्ती । बाँकि शब्दार्थ नेपालबाट कागजात प्राप्त हुनासाथ तुरन्तै अपडेट गरिनेछ ।

नोट: मेरो जस्तै खुफीया सोर्स अरु साथिहरुसंग पनि छ र बाँकी शब्दहरु तपाईहरुलाई थाहा छ भने यहि मुनि थप्दै जाँदा पनि हुन्छ ।

नेपाली नागरीक भारतिय मन्त्री !!!

नेपाली नागरीक भारतिय मन्त्री? कुरा उल्टो होइन सुल्टो नै हो। अहिले राम चन्द्र झा भारतीय नागरीक भएर नेपाली मन्त्री भएको कुराले नेपाली राजनिती तातेको बेला उता भारतमा नेपाली नागरिकता बोकेर भारतीय मन्त्री बनेको कुरा एका एक बजारमा आएको छ। कुरो त्यती पुरानो त होइन तर यो फेरी नया बनेर आएको छ जुन बखत राम चन्द्र झा को नागरिकता काण्ड मच्चिएको छ।

भारतिय जनता पार्टीले सिक्किमका मुख्य मन्त्री पवन चाम्लिगंले नेपाली र भारतिय दुबै नागरिकता लिएका छन भनेर आजै निर्बाचन आयोगमा चाम्लिगंको मुख्य मन्त्री पद खोसिनु पर्छ भनेर निबेदन दिएको छ। भा.ज.पाले उनि बिदेशी नागरिक भएकाले संबैधानीक पदमा बस्न नमिल्ने जिकीर गरेको छ। निबेदनमा भनिएको छ यो निर्बाचन आयोग, गृह मन्त्रलाय तथा पराराष्ट्र मन्त्रालयको दायरामा पर्ने हुंदा उनीहरुले यस्को सत्य तथ्य कुरा पत्ता लगाउनुपर्ने भनिएको छ। भा.ज.पाले चाम्लिंगको नेपाली नागरकिताको फोटोकपी पनि पत्रकार समक्ष पेश गरेको दाबी गरेको छ।

पवन चाम्लिगंले भने यो सरासर झुट भएको र उनलाइ फसाउन रचिएको भयकंर जाल हो भनेका छन। चाम्लिंग थप्छन नेपाली मुलका भारतीयले राज्य संचालन गरेकोमा रिसले झुटको खेती भएको छ। उनी भन्छन यो नेपाली मुलका सम्पुर्ण नागरिकको बेइजत गर्ने काम हो।

सिलगुडी लगायत भारतका बिभिन्न ठाउंमा भने चाम्लींगको पुत्ला जलाइएको छ। सिक्किममा भा.ज.पका सदस्यलाइ कसैले नछुन पनि भा.ज.पाले चेतावनी दिएको छ। भा.ज.पाले मु्द्दै दायर गरेको भए त पक्कै पनि केही दिनमा यस्को सत्य तथ्य बाहिर आउने नै छ। हेरौं भारतिया नगरिक भनिएका नेपालका मन्त्री राम चन्द्र झा र नेपाली नागरिक भनिएका भारतीय मुख्य मन्त्री को भाग्य कता तेर्सीने हो।

दौंतरी साहित्य लय प्रभा भाग १

दौंतृरी साहित्य संगालो लय प्रभा कबिता, गजल आदीको साहित्यिक संगालो हो। यसमा बिभिन्न साहित्यकारका रचनाहरु प्रकाशित गर्ने जमर्को गर्दछौं। यस पटक बिजय श्रेष्ठले लेख्नु भएको उमा शाहको श्रदान्जली कबिता र इन्द्र लोहनीको लागी शेखर ढुंगेलजी ले लेख्नु भएको गित र बिजय श्रेष्ठले लेख्नु भएको श्रदान्जली कबिता छन।
अधुरो होला

शेखर ढुंगेल
अमेरीका

अधुरो होला गीत यो मेरो
परिभाषा गर्न जीवनको
हाँस्दा हाँस्दै रुनु पर्ने
खेल रैछ यो दुइ दिनको ।

हरेक रात आइ सपना धेरै
पल मै बिलाई गो
एकै झोका समयको खेलमा
बदलिने यो जीवनको कथा हो ।

लाखौं रहर मनका
शित झैं सुकेका बिहानी भो
आशा र भरोसा,
भुमरीको खेलमा रोएको व्यथा हो ।।

ईन्द्र जीलाई सम्झदा

बिजयकुमार श्रेष्ठ,
धादिङ्ग कटुन्जे (हाल ईराक)

सबैको आँखाको नानी थिए कसैलाई बिजाउनु भएन
सत्य र न्यायको बारेमा कहिले पनि गलत बाटो रोज्नु भएन ।
डर र कायरतालाई कहिले पनि साथमा लिनु भएन
आफना बत्तित्व कलाको प्रदर्शन गर्न कहि कतै झुक्नु भएन ।
साहसीको पाईला अगाडि बढाएर जनताको सेवा गर्न चुक्नु भएन
आफनो दिव्य दृष्टिमा कसैलाई अन्यायको कसिमा पर्न दिनु भएन ।
अरुको सेवा गर्नु नै ठुलो कत्तव्य हो भन्ने उक्तिलाई कहिले छाड्नु भएन
उहाँले सानो कोहो ठुलो कोहो कहिले नाप्नु र सोच्ने बानि राख्नु भएन ।
मेरो भनेर कहिले भन्नु भएन सधैभरि हाम्रो भनेर अगाडि बढ्न पछि हट्नु भएन
समाज सेवा कानूनी ज्ञान देखि पत्रकारीताको माध्यमबाट सेवा दिन चुक्नु भएन ।
दैवको लिलाले गर्दा आज हामीलाई छाडि जानु भयो हाम्रो सामु रहनु भएन
उहाँले छाडि जानु भएता पनि हामीले उहाँको देनलाई कहिले भुल्नु भएन ॥

शाहासि ति हातहरु

बिजयकुमार श्रेष्ठ,
धादिङ्ग कटुन्जे (हाल ईराक)

प्रगति शिल हातहरुलाई अगाडि बढाई रहेका थियौ निडर बनेर
कस्लाई के थाहा थियो र अपराधिको नजर लागेको थियो भनेर
कलमको रफतारमा रमाउथ्यौ भयङकर पिडालाई समेत सहेर
कम्मर कसेर लागेका थियो अपराधिलाई सजाय दिन्छु भनेर ॥
आफनु बाचा पुरा गर्न पाएनौ अपराधिको निसानीको शिकार भएर
खोई कहाँ छ कानून र मानव अधिकार कहाँ बसेका छन् ती हेरेर
न्याय दिन्छौ अधिकार दिलाइ दिन्छु भन्नेहरु बसेका छन् कुर्सिमा धुमेर
आफुले भोगेका ति दुख सबै बिसर्िदिए पजेरो र आधुनिक कुर्सिमा बसेर ॥
देशको चौथो अंङ्ग मानिने पत्रकार जगतको फलाहार गर्छ हतियार देखाएर
सत्य तथ्यलाई छर्लङ्ग बनाई दिदा धम्कि र त्रास देखाउछ हतियार तेसा्रएर
परिवर्तनको चिनारी यहि नै दिएको होला नयाँ नेपाल समृद्धि नेपाल भनेर
नसोच्नु हतियारको जित भयो भनेर कलमको गति राकिदैन त्रास देखाएर ॥
घिन लाग्छ मलाई बैचारिक बौद्धिकतालाई भन्दा हतियार ठुला ठान्नेलाई देखेर
कहिले नसोच्नु आतुसबाजीको गर्जनले कलमको बौद्धिकतालाई तल पार्छ भनेर
अठोट लिनेछौ सजाय दिलाउने छौ भनेर अमर बनाउने छौ तिम्रा कृतिहरु फजाएर
नचाहदा नचाहदै पनि अलबिदा गर्नु पर् यो तिमीलाइ आसुका समुन्द्र बगाएर ॥

Buddha was born in NEPAL not in INDIA

We have our country name given by our forefather not by any Imperialist. We are proud that we never lost a war, no body ruled us. We were born independent. So we don't need any independence day. Nepal was never a colony and never going to be. However we are bullied by giant countries from time to time in various issues.

We may be poor but not ignorant. This time again one of an Indian entrepreneur Warner Bros India has stated Buddha was born in India. If you have watched this movie clip from recently released Bollywood movie Chandni Chowk to China (चाँदनी चौक टू चाईना : چاندنی چوت ٹو لندچوس) , it has shown Buddha was born in India. Whether it was cleverly presented by showing word India and Indian flag instead of pronouncing the word India but the movie has clear message "Buddha was born in India". Persons who have gone through the history know well, Buddha was born in 560 BC in Lumbini Nepal. How come the biggest budget movie of the 2009 in India has such a poor knowledge of history. Seriously this movie team need History-101 class. Or Warner Bros need to take a trip to Lumbini, Nepal and find the fact and next produce a movie name " Buddha was born in Nepal". I would be glad if somebody could bring Warner Bros attention and change the theme. Still you need an apology to Nepalese people.

I just tried to search in Google how internet has teached people. In Google, I typed "Buddha was born in..." after that default word "India" came with 1840,000 results but the word "Nepal" has zero result. Still entire plant has wrong information. We may be developing nation but we need to educate the world by letting them know "Buddha was born in Nepal".

रमिता - गरुं के कुरा ?

नेपालियन
अनुहारमा गुलाफ मुखमा छ छुरा
आधी कपडा लाउनेको गरुं के कुरा

जती पैसा बढ्छ उती खल्ती मोटो
जती नानी बढी उती कपडा छोटो

चार फुट उचाइ चारै इन्च हिल
किताबमा आंखा सलमानमा दिल

त्यसको जिउमा बिजुली केटाहरुमा जोश
त्यो आफै नक्कली हाम्लाइ के को दोष

अनुहार गोरो लिपीस्टिक छ कालो
एक बित्ते कपडा कट्टु होकि टालो

दुइ र दुइ जोड्दा औंलाले गन्छे
कांहा पढाउछे कुन्नी मिसनेपाल भन्छे

अर्थ न बर्थ गोबिन्द गाइ
नाकको फूली नाइटां लाइ

विवशता

शेखर ढुंगेल
अमेरीका

आज उसलाई अँध्यारो कोठा प्यारो भएको छ । कता हुन् परिवार, कता छन् आफन्त साथी, ऊ बेखबर छे र पत्ता लगाउनुको पनि कुनै अर्थ रहँदैन भन्नेमा विश्वस्त छे ।

उसका रहरहरु एकपछि अर्को गर्दै विहानीको शीतको थोपाझैं विलाइ जान्थे । सम्पुर्ण जवानी घृणा, डर, त्रास, शोषणको बिंडो थाम्दैमा बित्यो । त्यस्तो कुनै पनि दिन भएन- आराम र शान्तिसित वितेको होस् । कताकता भट्किएका आत्माहरु उसमा समाहित हुन आउँथे र सम्पुर्ण समय खोसेर लान्थे । रात मात्र होइन, बिहान अनि मध्यान्हसमेत उसको भएन । नचाहेको पाहुना, नचाहेको खाना, नचाहेको काम उसको लागि अनिवार्य दैनिकी भएर बित्यो । प्रत्येक रात झपक्कै भएपछि मात्र उसले अपवित्र विछ्यौना पुग्ने मौका पाउँथी । कहिले काहीं बेहुली भएको सपना देख्थी अनि विउँझिदै बलिन्द्रधारा आँशु पोख्दथी । उसको दुलही बन्ने रहर कलिलैमा बन्धकमा परेको थियो- यो समाजको बन्द कोठामा चल्ने अवैध व्यवसायको लागि ।

बच्चामै आमा-बाबु गुमाएकी रोजी -रुक्मिणी) १३ बर्षै उमेरमा र्स्वर्गको भ्रमण गराउने, सुखको महासागरमा डुवुल्की मार्ने सपना देखेर शहर पसेकी थिइन् । रोजीको भाग्यमा त्यसै दिनदेखि विषाक्त खिया लाग्न थाल्यो जुन दिन उनकी घरबेटी आमाले उनलाई नारकीय बाटोमा धकेलिन विवश बनाइदिइन् ।

ठूलो घर, मोटर, नेता, व्यापारीसितको उठबस के के सपना देखाइनन् उनकी घरबेटी आमाले रोजीको जीवनमा । सहारा विहीन अनि अभावमा पिल्सिएकी रोजीको लागि घरबेटी आमाले कोरिदिको सपना, भाग्यरेखा साँच्चिकै र्स्वर्गमै प्रवेश गर्ने मार्ग हो कि भन्ने भान परेको थियो । त्यसैले अँगालिन् घरबेटी आमाबाट प्रशिक्षित धन्दाको बाटो ।

आज, भोलि, पर्सि गर्दै उनी बेचिंदै गइन्, लुटिंदै गइन् । मायाको नाटक गर्ने ब्वाँसाहरु उनलाई चुस्दै, थुक्दै गर्ने क्रम निरन्तर भै नै रह्यो । न त एक दिन कोही सपनाको राजकुमार आयो सिन्दुर बोकेर, डोली चर्ढाई लैजान, न त बन्यो सपनाको महल । आमा बन्ने उनको रहर बिनाविवाह कैयौं भ्रुणहत्यामा पिल्सिन पुग्यो । प्रत्येक आगन्तुक उनको शुन्दरताको बर्णन गर्दै कुनै न कुनै कसम खान चुक्दैनथ्यो, तर दोहोर्‍याएर ऊ फेरि आउँदैनथ्यो ।

समयको गतिले उनलाई शहरको प्रचलित नगरबधू बनाइसकेको थियो । प्रहरीको चिसो कुना उनको लागि सामान्य भैसकेको थियो । सडकमा उनी स्वतन्त्र हिंड्न सक्दैनथिन् । नाम-उपनामले चिन्नेहरु खिज्याउने, जिस्काउने गर्थे । त्यसले गर्दा उनको मौजुदा मूल्य पनि घट्न पुग्थ्यो । एकदिन घरबेटी आमासित उनले हिसाब मागिन्, परिणाममा मनमुटाब हातलाग्यो । उनी छुट्टै कोठा लिएर बस्न थालिन् । आफूजस्तै नगरबधुसित सर्म्पर्क बर्ढाई उनीस्वयं धन्धा चलाउन थालिन् । नाम चलेका पत्रकार, नेता, समाजका ठेकेदार भनाउँदाहरु मुख कालो गर्न आउने गर्दथे । अँध्यारो कोठाभित्र नाङ्गिएका कैयौं नकाबहरु उनको आँखामा छन् । गोप्य राख्नुपर्ने सामाजिक नियम उनले इमान्दारीसाथ निभाएकी थिइन् । त्यतिमात्र नभै सत्य सेवा सुरक्षणमका ठेकेदारहरुको लागि निःशुल्क सेवा गर्दागर्दै एकदिन अपरिचित 'सत्य सेवा' को चङ्गुलमा फस्न पुगिन् । निशुल्क सेवाको बावजुद अतिरिक्त नजरानाको आपुर्तिमा कमी भएकोमा सदरखोर पुगिन् रोजी । उनले सैयौं आश्वासन दिने र महारानी भन्नेहरु कसैको पनि सहयोग पाइनन् । रोजीलाई यस पटक जिउ बेच्ने, मास्ने मुद्दामा सात बर्षको लागि सदरखोरमा राख्ने निर्णय दियो अदालतले ।

रोजीको जीवन 'दो दिनकी चाँदनी फिर उही अँधेरी रात' को नियतिमा परिणत भैसकेको छ । उनको जीवनमा न त कुनै दिन माइतिघर अनि तीज आयो न त भाइटीका । घरबेटी आमासँगै मनाएको दशैंको उनलाई याद छ । घरबेटी आमाको जेलभन्दा कडा नियमभित्र बाँधिएकी थिइन् उनी, कसैसित मनको बह, व्यथा पोख्ने मौकासमेत मिल्दैनथ्यो उसलाई ।

सदरखोरमै थाहा भयो उनलाई असाध्य रोगले गाँजिसकेछ । उनले बुझिन्, उनको जीवन नर्कमय भैसक्यो । उनी जिउँदै मरिसकि छन् । उनका सपना सिसाझैं टुक्राटुक्रा भैसके छन् । सदरखोरबाट निस्किएर सीधै गाउँ जाने योजना बनाएकी रोजीको इच्छा पनि पूरा भएन । उनले सम्झना भएसम्मका आफन्तको पत्ता लगाउन नखोजेकी होइन्- कोही मुगलान पसेका, कोहीले चिन्नसमेत अस्वीकार गरेका खबर उनले पाइन् ।

अब केही समयमात्र बाँकी छ उनको सदर खोरभित्र बस्न पाउने अधिकार । कहाँ जाने, कसरी बाँच्ने- त्यही कुरा मात्र आइराखेको छ रोजीको मनमा । खोरबाट निस्कने दिन नजिकिंदै गर्दा खुशी हुनेहरुलाई देखेर आफूले आफैंलाई टोक्दछिन् रोजी- थुक्क जिन्दगी ! उनलाई थाहा छ- न कोही लिन आउँछन् सदर खोरको ढोकामा न त कोही खुशी हुन्छन् उनको रिहाइमा ।

त्यही चिसो कुना, त्यही सुरक्षा गार्डको खरो आवाज प्यारो भैसकेको छ उनलाई । त्यहाँ कोही छैन तैपनि त्यै ठाउँमा जीवन विर्सजन गर्न पाए आनन्द मान्ने मानसिकतामा पुगेकी छन् रोजी । त्यस्तै सोच्दासोच्दै आँखाबाट तुरुक्क आँशु झर्‍यो । उनलाई पुछ्न पनि मन लागेको छैन । बगोस् सबै बगोस्, फेरि फेरि रुनु त पर्नेछैन । रोए पनि कसैले बुझ्ने छैन आँशु विनाको रुवाइ..........। यस्तो उनको दैनिकी नै हो । एकान्त कोठामा एउटै साथी आँशु मात्रै त छ । अशक्त शरीर विरक्तिएको मनले चाहोस् पनि के - गम्छाले ओठको कलेटी मेट्न खोज्दछिन्, त्यहाँ त धेरै छ्रि्रहरु बनिसकेका छन्.......खटखट.......टिङटिङ...ढोका खुल्दछ .........सदरखोरको सिपाहीले 'पोको-पन्तरो बोकर घर जान निस्क' भन्ने आदेश दिन्छ । रोजी आदेश सुनेको नसुन्यै गरी घोप्टो परेर धेरै बेर रोइ रहन्छिन् । सिपाहीले तानेर उनलाई ढोकाबाहिर पुर्‍याउँछ ।

भोलिपल्ट सबै समाचारपत्रमा फोटो छापिन्छ रोजीको । लाशको फोटो । शीर्षक प्रायः एकै खालको हुन्छ- बेवारिसे लास पशुपति जङ्गल छेउमा ।